1B: 5.4: Veilig maar vies

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Welkom in de geschiedenisles!

Wat gaan we doen vandaag?

-Lesdoelen

-herhaling

-Veilig maar vies

-Opdrachten

-Afsluiting  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les: 

Hoe was het leven in de stad?

Hoe verdedigden de mensen in de stad zich tegen aanvallen?

Konden mensen van alle standen in de hel komen?

1. Ja, want niet iedereen leefde als goede christen.
2. Ja, want de duivel maakt geen verschil tussen mensen.
3. Nee, edelen en geestelijken kwamen altijd in de hemel.
4. Nee, edelen en geestelijken leefden altijd goed.

Op welke manier kon je in de hemel komen?

1. Door weinig te bidden.
2. Door al het geld voor jezelf te houden.
3. Door geld te geven aan de kerk en armen.
4. Door anderen hard te straffen.

Een leven voor god

Leven na de dood

1. Leef je goed? naar de hemel
2. Leef je slecht? naar de hel

Plaats in de hemel kan je ook kopen = Aflaten

Kerk strafte niet-christenen

In de stad

• Middeleeuwse steden waren druk

• Door de drukte waren steden ook erg vies

• Ambachten wonen vaak bij dezelfde straat

• Steden waren erg veilig

Waterpoort. Deze poort wordt vooral gebruikt door mensen die via het water de stad willen bereiken. Deze poort is minder verdedigt en wordt in tijdens van nood gebarricadeerd met houten balken. 

Noorderpoort

De stadspoort aan het noorden van de stad. Belangrijkste poort, die afgesloten kan worden in tijden van aanval.

Zuiderpoort. De poort aan de zuidzijde van de stad. Is vooral toegankelijk voor voetgangers, minder voor karren. De poort kan afgesloten worden tijdens een aanval. 

Kathedraal

Deze grote kerk is de grootste kerk in de omgeving. De bisschop van het gebied zeteld hier dan ook. De stedelingen hebben lang, bijna 300 jaar gebouwd aan hun kerk. De kerk is het middelpunt van het sociale leven in de stad. Iedereen, arm en rijk, komt hier bijeen voor de diensten. 

Marktplein

Het centrale plein als het gaat om handel en middel van bestaan. Hier verdienen de meeste stedelingen hun brood... en kopen het. Op het plein staan kraampjes van boeren en om het plein de werkplaatsen van de ambachtslieden. 

Waterput

Het belangrijkste waterpunt in de stad. Hieruit kun je water halen voor al gebruik. 

Stadhuis

Hier zeteld het bestuur van de stad: de schout en schepenen. Maar de rechtbank en de cellen voor misdadigers vind je hier. Alles wat met betuur en rechtspraak te maken heeft onder een dak. 

Gasthuis.

Een soort kruising tussen een armneopvang en een ziekenhuis. Betaald door de rijken, gerund door de geestelijkheid en voor de armen. Zij kunnen hier hulp krijgen: voeding, onderdak, gezondheidszorg. 

Koopmanshuizen met grote binnentuin

De koopmanshuizen zijn veruit de grootste huizen in de stad. Vaak van duurder en doorzamer materiaal gemaakt (bv. steen). De koopmans-huizen fungeren vaak als pakhuis en (luxe) woonhuis. 

Vleesmarkt

Kleinere markt, waar vleesproducten werden veerkocht. De werkplaatsen van de vleeshouwers staan om de markt heen. 

Botermarkt

Kleine markt waar zuivelproducten werden verkocht. 

Vismarkt

Kleine markt waar vis door vissers werd verkocht.

Taks.

Een tolhuis. Aan iedere vreemdeling die de stad binnenkwam werd een bijdrage gevraagd

Smidstraat.

Hier hebben de smeden zich verzameld. Zij hebben hier hun werkplaatsen, met meestal hun huizen daaraan vast. 

Beestenmarkt

Kleine markt waarbij (meestal kleine) dieren werden verhandeld

Abdij / klooster

Binnen de stad ligt ook vaak een klooster. Hier leven monniken of nonnen hun eigen leven. Zij hebben wel vaak belangrijke publieke functies in de stad: leraar, verpoleegster, schrijver, etc.

Houtstraat

Aan deze straat wonen en werken ambastlieden die hout hun middel van bestaan hebben gemaakt. 

Binnenboeren

Dit zijn boeren die ook poorters zijn: zij zijn boeren binnen de stadsmuren. Vaak kleine bedrijfjes met maar weinig dieren. Maar zeer belangrijk in tijd van beleg, om de stad te beschermen voor uithongering

Rivier.

Belangrijke bron van water: drinkwater, waswater, bluswater, urinoir, etc.

Schavot

Publiekelijke schandplaats voor misdadigers. Meestal is het een standaard met een plank op een verhoging. Tussen die plank wordt iemand een bepaalde periode neergezet. Het staat niet fijn, maar het is vooral een plek waar iedereen je kan zien als misdadiger. 

Herberg

Een soort hotel/restaurant van de middeleeuwen. Het is een groot gebouw (meestal met stal), waar vreemdelingen kunnen overnachten, eten en rusten. Maar in de kamers kan natuurlijk meer...

Waag.

Hier worden goederen gewogen voor de verkoop. Omdat er maar een officieel punt van wegen is, is dat voor iedereen gelijk, 

Wisselbeurs

Bankgebouw, waar je verzekeringen kunt afsluiten. Je kunt er de wisselbrief inruilen. Je kunt er geld in bewaring geven. 

Belangrijkste gebouwen in de stad

1. De stadsmuur
2. De kerk
3. De waterput
4. Het stadhuis

Noem een belangrijk gebouw dat je opviel in het vorige plaatje

Waar kan je aan herkennen dat iets een stad is?

1. De grote kerk
2. De stadsmuur
3. De boeren
4. De markt

Veilig achter dikke muren

• Steden waren interessant om te veroveren: ze waren rijk en lagen gunstig

• Stadsmuren maakten de verovering van een stad vrijwel onmogelijk: de inwoners waren veilig!

• De enige manier om een stad te veroveren, was met een belegering

Belegering

• Stad werd compleet omsingeld
• Dit kon vaak maanden duren
• Gaf een stad zich uiteindelijk over? dan werd deze geplunderd

Opdrachten

Paragraaf 5.4: Veilig maar vies
Opdrachten: 2, 3, 4, 5

Blz. 122 t/m 123

Klaar? welke 10 gebouwen vind je in elke stad terug?

Zet dit in je planning voor volgende week!

Waarom woonden mensen in de
Tijd van steden en staten zo graag in een stad?
Kies het juiste antwoord.

1. In de stad was het schoner dan buiten de stad.
2. In de stad was het rustiger dan buiten de stad.
3. In de stad was veel te doen. Zo waren er vaak feesten en markten.
4. In de stad kwamen minder vaak ziektes voor dan buiten de stad.

Waarom gaven steden zich over na een belegering?

1. De mensen wilden graag op bezoek bij andere steden
2. De mensen waren de lockdown zat
3. Er was geen eten meer dus de mensen verhongerden
4. De mensen vonden de oude koning niet meer aardig

Afsluiting

• Hoe was het leven in de stad?

• Hoe verdedigden de mensen in de stad zich tegen aanvallen?

Fijne dag!