Satires; stijlmiddelen en eindopdracht

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Satires

Herken de stijlmiddelen

Deze les ga je:

* Op zoek naar technieken (stijlmiddelen) die zijn  gebruikt om de satire te maken.

* Zelf satire schrijven en analyseren

Stijlmiddelen bij satire

* Omdraaien; bv. van een nadeel een voordeel maken

* Chockeren; bv. een absurde oplossing

* Contrastwerking

* Ironie

* Overdrijven

* Serieuze toon

* Vergelijking

* Metafoor

* Zoveel mogelijk verwijzingen naar de realiteit

Oefening 1: Erdogan & Theo Maassen

Voor degenen die het gemist hebben, in het volgende nieuwsbericht zie je wat terug van de commotie rondom een satire van een Duitse caberatier over president Erdogan van Turkije: 

Onze eigen Brabantse Theo Maassen kon het niet laten ook te reageren met een gedichtje. Lees dit gedicht goed door en zoek de gebruikte stijlmiddelen. 

1a Welke stijlmiddelen komen voor in het gedicht van Theo Maassen?

1. ironie, choqueren, vergelijking
2. vergelijking, overdrijven, omdraaien
3. overdrijven, serieuze toon, metafoor
4. ironie, overdrijven, metafoor

Dit is ironie; hij meent het tegenovergestelde van wat hij zegt. Erdogan is helemaal niet leuk en fijn. Daarnaast zit er nog een tweede ironische laag in: fijn en leuk zijn hele 'voorzichtige' omschrijvingen; als reactie op het feit dat je geen kritiek mag hebben van Erdogan. 

Hij overdrijft enorm. Deze man wordt omschreven alszijnde perfect; hij ruikt zelfs lekker. Overdrijven heeft hier een sterk effect; meteen is duidelijk dat het satirisch bedoeld is. Je gaat eigenlijk als lezer het tegenovergestelde lezen: Erdogan stinkt dus. 

Dit is een metafoor naar een scheldwoord dat veel gebruikt wordt voor islamieten: namelijk 'geiten****er'. Oftewel hij beschuldigt Erdogan hier van het hebben van seksuele relaties met dieren. Nu is dat natuurlijk ook weer figuurlijk bedoeld. Theo Maassen verdenkt Erdogan hier niet serieus van; maar laat wel even zien dat hij hem tussen de regels door grof kan uitschelden. 

Een lange arm hebben is een metafoor voor 'veel bereik en macht hebben'. In dit geval is de lange arm een verwijzing naar Erdogan zijn invloed op de Duitse politiek en media met als achtergrond de kritiek op de satire over Erdogan van een Duitse caberatier. 

klik op de oogjes voor uitlegv

1b Welk stijlmiddel OVERHEERST door het hele gedicht?

1. Overdrijving
2. metafoor
3. ironie

 De satire als nieuwsitem

Lees de artikelen en zoek de stijlmiddelen

Welk stijlmiddel overheerst?

1. absurde oplossing
2. metafoor
3. vergelijking
4. contrast

Klik op het oogje voor uitleg

De afwezigheid van een politicus als oplossing voor het lage niveau van een debat is een absurde oplossing die daarmee ook sterk beledigend is. Verder wordt een serieuze toon gehanteerd én worden details ingezet als 'een wijntje drinken' om het wat realitischer en dus grappiger te maken. Echter; de satire draait om de beledigende oplossing van 'wegblijven'. 

00:09

Trotse mensen waar je geen reet van verstaat?
Welk stijlmiddel wordt hier toegepast?

1. ironie
2. absurde oplossing
3. contrastwerking

00:09

contrastwerking

Het contrast is hier dubbel: enerzijds tussen 'trots' en 'waar je geen reet van verstaat', anderzijds tussen het nette/bekakte taalgebruik en de woordkeus 'geen reet van verstaat'. 

Schokkende kunst

                                             Banksy

Wie zitten er in de boten?

Hoe wordt hier satire gemaakt? Welke technieken?

Wat vind jij van deze satire?

Hoe zit het met jullie eigen artikel?

* Lees jullie eigen artikel nog eens kritisch door

* Welke technieken zie je er in terug?

En nu jullie....(eindopdracht)

* We gaan samen een satirische (muur)krant schrijven

* Iedereen schrijft 3 artikelen over een actueel onderwerp

* Van je beste artikel schrijf je een verslag waarin je vertelt over het proces en hoe je gebruik hebt gemaakt van de stijlmiddelen 

* De artikelen maak je in de lessen

* Het verslag schrijf je tijdens het toetsmoment

Beoordeling

A: Analysing (grade 5/6)

The student:

ii. provides substantial identification and explanation of the effects of the creator’s choices on an audience

iii. sufficiently justifies opinions and ideas with examples and explanations; uses accurate terminology

D: Using language (grade 5/6)

The student:

i. uses a varied range of appropriate vocabulary, sentence structures and forms of expression competently

ii. writes competently in a register and style that serve the context and intention

iii. uses grammar, syntax and punctuation with a considerable degree of accuracy; errors do not hinder effective communication

iv. spells/writes with a considerable degree of accuracy; errors do not hinder effective communication

Rubrieken

Laat deze opzoeken in een (online )krant

Rubrieken

familieberichten; Eya, Meha

stripjes/moppen: Gabriel

weerbericht: Pavitra, Michael, Meha

tech: Jaidon, , Michael

gezond: Laetitia, Gabriel, Diya

puzzels: Martine, Lolo, Eya

Sport; Eya, Meha, Lolo, Michael, Pavitra

politiek: Gabriel, Laetitia, Diya

muziek: Jaidon, Laetitia, Diya

media/tv: Jaidon, Pavitra, Martine

cultuur: Martine

economie: 

regio

recept: Lolo, Laetitia

Hoe schrijf je ook alweer een goed krantenartikel?

- Duidelijke titel/kop

- Stijl (manier van schrijven): zakelijk en feitelijk. Jij was er niet bij toen het gebeurde!

- alinea-indeling

- belangrijkste (wie, wat, waar, wanneer) in eerste alinea, belangrijkste van elke alinea in eerste zin (kernzin) = oprolbaar schrijven: baas van de krant (redactie) kan bericht in korten.

- Geen slot!

Zie ook LessonUp; Nieuwsbericht schrijven

Planning

vrijdag 17/3:    artikel 1 klaar

dinsdag 21/3: artikel 2 klaar

vrijdag 24/3:   artikel 3 klaar

dinsdag 28/3: summative; analyse over beste artikel schrijven

NB. De laatste 10 minuten van de les besteden we steeds om elkaar de artikelen te laten zien en feedback te geven.

Satires

Niet jouw ding?

Niet huilen

Zelfs jij komt er wel