2.3 Wie trekt er aan de touwtjes?

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

2.3 Wie trekt er aan de touwtjes?

Spaanse overheersing

• formele machtsstructuur
• informele machtsstructuur
• Oligarchie
• Platteland -> cliëntelisme

Plaatje zegt veel over geschiedenis Z-Amerika.

Toen de Spaanse conquistadores (veroveraars) in 1532 binnentrokken schakelden de inheemse maatschappelijke bovenlaag uit, verwoestten de tempels en paleizen van de Inca’s en bouwden op de fundamenten ervan hun kerken en overheidsgebouwen (figuur 2.24 uit de GEO).

Feodale structuur

• 1825 bijna alle landen onafhankelijk
• feodale structuur bleef bestaan
• machtshebbers hebben geen belang bij goede voorzieningen armere massa op het platteland
• ontsnappen? --> vlucht naar de stad 
• Feodale stelsel grondoorzaak economische achterstand en politieke problemen Zuid Amerika

Opkomst van het populisme

Oligarchie zet kwaad bloed bij bevolking --> populistische partijen spelen hier op in. 

• Latijnse populus betekent volk.
• Populisten --> belangrijk is charismatische leider en 
• spreken namens 'de mensen' of 'het volk'. 

'De mensen zijn het zat', 'het volk pikt het niet langer' en 'het is de schuld van de elite'. Zomaar drie zinnetjes die je met een heel klein beetje speuren al snel tegenkomt in toespraken en campagnes van populistische politici. Want populisten spreken altijd namens 'de mensen' of 'het volk'. Het Latijnse woord populus betekent niet voor niets letterlijk volk.

Zoek uit voor je land...

- Wie heeft de macht? 

- Democratie/ dictatuur/ ...?

- Onrust onder de bevolking? Waarom wel/ niet?

- Laatste grote opstand onder de bevolking? Wanneer en waarover?

- Good governance? Noem een voorbeeld.

Bekijk de blaadjes op de kast...

- Welk land staat er het slechts voor?
- Welk land staat er het best voor?

+ waarom?

Levenskwaliteit in 2023

Levenskosten en koopkracht - Betaalbaarheid van huisvesting

Vervuiling van water en lucht - Misdaadcijfers

Kwaliteit van de zorg - Verkeer

Welk land ter wereld staat op 1?
Welk land in Zuid-Amerika staat het hoogst?
Welk land in Zuid-Amerika staat het laagst?

Laagste score:
- Nigeria

- Bangladesh

- Venezuela 

www.manners.nl

Volgende slide vanaf minuut 13.55

www.npostart.nl

Venezuela

Wie is de leider van Venezuela?

1. Chávez
2. Maduro
3. Guaidó
4. Hangt ervan af wie je vraagt

Venezuela

- Onafhankelijk in 1810

- Tot 1945 veel militaire dictaturen 1948: nieuwe militaire coup

- 1998: Hugo Chavez aan de macht

- 2013: Maduro aan de macht

- 2019: Maduro & Guaido

- 6 jan 2021: EU erkent niet langer Guaido als interim-president

In juni 2010 was 1 USD ongeveer 8 Bolivar. Hoeveel Bolivar is nu 1 USD?

1. 2400
2. 24.000
3. 240.000
4. 2.400.000

Invloed regeringsbeleid

- Prijzen stijgen -> geld wordt minder waard.

- Regering heeft z’n uitgaven -> dus maakt zelf bij. Centrale Bank valt onder de staat.

- Productie blijft achter. Producten blijven duurder worden, geld blijft minder waard worden. Overheid kan geen kant uit.

- Door de hoge groei na 2000 leek het verantwoord veel te gaan lenen/investeren. 

- Economische crisis in 2007 -> oliemarkt stort in.

- Chavez/Maduro geven de schuld aan VS/Europa en hun sancties. 

Gevolg- Kwantitatieve & kwalitatieve honger: 64% is lichter geworden in 2017 (gemiddeld 11kilo).- Medicijnen worden (te) duur- Schaarste

- Door de hoge groei na 2000 leek het verantwoord veel te gaan lenen/investeren. 

- Economische crisis in 2007 -> oliemarkt stort in.

- Chavez/Maduro geven de schuld aan VS/Europa en hun sancties. 

Gevolg

- Kwantitatieve & kwalitatieve honger: 64% is lichter geworden in 2017 (gemiddeld 11 kilo).

- Schaarste 

- Medicijnen worden (te) duur

"By the end of last year, prices were doubling every 19 days on average. This has left many Venezuelans struggling to afford basic items such as food and toiletries."

De Bolivar is ongetrouwbaar. Welk betaalmiddel ontvangt de McDonalds in Venezuala het liefst?

1. Bitcoin
2. USD
3. Euro
4. WC-papier

Maken voor morgen

2.3: 2, 3, 6

Deze les

Machtsstructuren in Zuid-Amerika

Hoe en waardoor heeft de politiek in Zuid-Amerika zich ontwikkeld?