2.3 Wie trekt er aan de touwtjes?

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

2.3 Wie trekt er aan de touwtjes?

Deze les

Machtsstructuren in Zuid-Amerika

Hoe en waardoor heeft de politiek in Zuid-Amerika zich ontwikkeld?

Spaanse overheersing

• formele machtsstructuur
• informele machtsstructuur
• Oligarchie
• Platteland -> cliëntelisme

Plaatje zegt veel over geschiedenis Z-Amerika.

Toen de Spaanse conquistadores (veroveraars) in 1532 binnentrokken schakelden de inheemse maatschappelijke bovenlaag uit, verwoestten de tempels en paleizen van de Inca’s en bouwden op de fundamenten ervan hun kerken en overheidsgebouwen (figuur 2.24 uit de GEO).

Oligarchen

Pachtboeren en knechten

Cliëntelisme/patronage

Feodale structuur

• 1825 bijna alle landen onafhankelijk
• feodale structuur bleef bestaan
• machtshebbers hebben geen belang bij goede voorzieningen armere massa op het platteland
• ontsnappen? --> vlucht naar de stad 
• Feodale stelsel grondoorzaak economische achterstand en politieke problemen Zuid Amerika

Opkomst van het populisme

Oligarchie zet kwaad bloed bij bevolking --> populistische partijen spelen hier op in. 

• Latijnse populus betekent volk.
• Populisten --> belangrijk is charismatische leider en 
• spreken namens 'de mensen' of 'het volk'. 

'De mensen zijn het zat', 'het volk pikt het niet langer' en 'het is de schuld van de elite'. Zomaar drie zinnetjes die je met een heel klein beetje speuren al snel tegenkomt in toespraken en campagnes van populistische politici. Want populisten spreken altijd namens 'de mensen' of 'het volk'. Het Latijnse woord populus betekent niet voor niets letterlijk volk.

Voorbeeld uit de praktijk...

Wie is de leider van Venezuela?

1. Chávez
2. Maduro
3. Guaidó
4. Hangt ervan af wie je vraagt

In juni 2010 was 1 USD ongeveer 8 Bolivar. Hoeveel Bolivar is nu 1 USD?

1. 1800
2. 18.000
3. 180.000
4. 1.800.000

Venezuela

- Onafhankelijk in 1810

- Tot 1945 veel militaire dictaturen1948: nieuwe militaire coup

- 1998: Hugo Chavez aan de macht

- 2013: Maduro aan de macht

- 2019: Maduro & Guaido

Huiswerk vrijdag 5 maart

Maken van paragraaf 2.3: 4 en 5

Tot de jaren 80 van de vorige eeuw

Na de jaren 80 van de vorige eeuw

Importsubstitutie

Democratisering

Vrijhandel

Neoliberalisme

Protectionisme

Dictatuur

Centralisme

Federalisme

"By the end of last year, prices were doubling every 19 days on average. This has left many Venezuelans struggling to afford basic items such as food and toiletries."

Invloed regeringsbeleid

- Prijzen stijgen -> geld wordt minder waard.

- Regering heeft z’n uitgaven -> dus maakt zelf bij. Centrale Bank valt onder de staat.

- Productie blijft achter. Producten blijven duurder worden, geld blijft minder waard worden. Overheid kan geen kant uit.

- Door de hoge groei na 2000 leek het verantwoord veel te gaan lenen/investeren. 

- Economische crisis in 2007 -> oliemarkt stort in.

- Chavez/Maduro geven de schuld aan VS/Europa en hun sancties. 

Gevolg- Kwantitatieve & kwalitatieve honger: 64% is lichter geworden in 2017 (gemiddeld 11kilo).- Medicijnen worden (te) duur- Schaarste

- Door de hoge groei na 2000 leek het verantwoord veel te gaan lenen/investeren. 

- Economische crisis in 2007 -> oliemarkt stort in.

- Chavez/Maduro geven de schuld aan VS/Europa en hun sancties. 

Gevolg

- Kwantitatieve & kwalitatieve honger: 64% is lichter geworden in 2017 (gemiddeld 11 kilo).

- Schaarste 

- Medicijnen worden (te) duur

De Bolivar is ongetrouwbaar. Welk betaalmiddel ontvangt de McDonalds in Venezuala het liefst?

1. Bitcoin
2. USD
3. Euro
4. WC-papier

Huiswerk dinsdag 9 maart

Uitbreiden van je ppt met een schets van politieke situatie in je land:

- Wie is er aan de macht?

- Eerlijke verkiezingen?

- Dictatuur/populistisch/democratisch?

- Hoe was dat in het verleden? (mag in een paar zinnen, heel kort dus!)