3.5 een rijk, twee keizers.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Het Romeinse Rijk

3.5 Een rijk, twee keizers

3.5

Deelvraag: Hoe veranderde het Romeinse Rijk in de Late Oudheid?

Geen kleine groepjes, maar een echte invasie

in de eerste eeuwen hadden de Romeinen vooral te maken met losse Germaanse stammen die kwamen plunderen. 

In de vierde eeuw: was er sprake van echte invasies van stammen die samenwerkten en diep in het Romeinse Rijk doordrongen. 

De crisis van de derde eeuw

In de eerste twee eeuwen was het romeinse rijk rustig en welvarend.  Vanaf 180 n chr. onrust.  Grote groepen Germanen --> onrustig in romeinse rijk   De Romeinse generaals begonnen ruzie te maken over wie er keizer mocht worden > 50 keizers > daardoor werd het grote chaos en ontstond er een grote economische crisis.  Vanaf 250 overal chaos: bestuur, economie en leger  

3e eeuw na Christus

Een nieuwe koers

Keizer Diocletanius (284-305)PROBEERDE ALLES OP ORDE TE STELLEN DOOR:  Boeren hoorden bij hun land.  Je deed het beroep van je vader.  Hij verdeelde het Romeinse Rijk in  vier stukken.  West en Oost Romeinse Rijk.  Keizer en onder keizer.  Hoofdsteden dichter bij grenzen  Leger kon sneller ingrijpen bij grenzen.    

Het West-Romeinse Rijk valt

476

• Volken vallen het Rijk binnen en plunderen de rijkdommen. 
• Romeinse aanvoerders hebben steeds minder te zeggen, en in 476 wordt zelfs een niet-Romein, keizer.
• Historici zien dit als het einde van het West-Romeinse Rijk.
  

Romulus Augustulus

De 'kleine Augustus' is de laatste keizer van het West-Romeinse Rijk. Hij is 10 jaar als hij keizer wordt, maar na een jaar wordt hij afgezet door de Germaan Odoaker in 476.

En het Oost-Romeinse Rijk?

• Het Oost-Romeinse Rijk blijft nog bijna 1000 jaar langer bestaan: pas in 1453 wordt Constantinopel ingenomen door de Turken.
  
• Dat komt vooral doordat het goed beschermd ligt tussen woestijnen en bergen. 
• Bovendien geeft de Oost-Romeinse keizer vijanden geld om met rust gelaten te worden. 
  

Tegenwoordig is de Hagia Sophia (Aya Sophia) één van de grootste moskeeën ter wereld. In de tijd van het Oost-Romeinse Rijk was dit de grootste christelijke kerk ter wereld.

Wat is er gebleven?

• In de duizend jaar dat het West-Romeinse Rijk heeft bestaan, heeft het veel achtergelaten
• Bijvoorbeeld: de taal (Latijn), de godsdienst (christendom), techniek, de kalender en wetgeving.
  
• Veel kennis van de grote Griekse en Romeinse geleerden blijft bewaard in boeken, vooral in de bibliotheken van het Oost-Romeinse Rijk.
  

De Amerikaanse schilder Thomas Cole maakte tussen 1833-1836 een serie schilderijen over een niet-bestaand rijk, dat erg lijkt op het Romeinse Rijk (maar het niet is!).

Dit is het vijfde schilderij uit de serie en heet Desolation (verlatenheid, eenzaamheid), en toont een rijk nadat het is ingestort.

Ook hier lijkt het weer een beetje op Rome, na de val van het West-Romeinse Rijk: de ruïnes zijn overgebleven...

Waarom werd het Romeinse Rijk gesplitst?

1. Het rijk was te groot geworden. Met een splitsing konden twee kleinere rijken beter worden bestuurd.
2. Er waren oneindig veel ruzies tussen verschillende generaals.
3. Het rijk was zo groot dat keizers geen invloed meer hadden op dorpjes aan de rand van het rijk.
4. Het Romeinse Rijk was niet groot genoeg. Door het te splitsen, konden twee rijken nog flink groeien.

Welke keizer besloot in 395 het Romeinse Rijk op te delen in twee delen?

1. Augustus
2. Constantijn
3. Diocletianus
4. Theodosius

Wat hebben de jaartallen 395 en 476 te maken met het Romeinse Rijk?
Kies het juiste antwoord.

1. In 395 werd het christendom staatsgodsdienst. In 476 werd het Romeinse Rijk in twee delen gesplitst.
2. In 395 werd het Romeinse Rijk in twee delen gesplitst. In 476 was het einde van het West-Romeinse Rijk
3. In 395 ging de laatste West-Romeinse keizer dood. In 476 was het einde van het Oost-Romeinse Rijk.
4. In 395 werd het Romeinse Rijk in twee delen gesplitst. In 476 veroverden de Hunnen het West-Romeinse Rijk.

Wat was geen reden waarom het Romeinse Rijk in tweeën opsplitste?

1. Het leger was te klein.
2. De boeren verlieten hun land door te hoge belastingen.
3. Zo kreeg de keizer meer macht, omdat er twee rijken kwamen.
4. Telkens als een keizer stierf ontstond er een oorlog tussen de generaals.

De regeerperiode van keizer Augustus was het begin van bijna twee eeuwen rust en vrede in het Romeinse Rijk. Hoe kwam dat? Kies het juiste antwoord.

1. De keizer had de functie van consul afgeschaft. Ook de senaat en de volkstribunen bestonden niet meer.
2. De keizers in die tijd zorgden ervoor dat ze een goede band hadden met de senaat en het leger, en dat ze populair waren bij het volk.
3. Na de regeerperiode van keizer Augustus werd het Romeinse Rijk een republiek.
4. Na het jaar 1 kwamen er in het Romeinse Rijk geen opstanden meer voor, ook niet in ons gebied.