A&R 3: Oorlog om olie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H3: Oorlog om olie

Start

Week 11, les 3; H3: Oorlog om olie

• Welkom 
• herhaling vorige les(sen)
• leerdoel(en)
• Uitleg/werkvorm/filmpje/etc.
• Zelfstandig werken/verlengde instructie
• Check  leerdoel(en)

Herhaling vorige les(sen)

1. Waarom is Irak voor zijn watervoorziening zo afhankelijk van het buitenland?
2. Op welke manier heeft Turkije de waterschaarste in Irak doen toenemen? 

Leerdoel(en)

1. Hoe ontstaat aardolie, hoe wordt deze hulpbron vervoerd en wat kun je er mee? 
2. Waar en van wie zijn de olievoorraden? 
3. Wie verbruikt de olie op de wereld? 
4. Wat zijn de geopolitieke gevolgen van de afnemende en ongelijke spreiding van de wereldoliereserves.

geoplolitieke gevolgen spreiding natuurlijke hulpbronnen

.

.

.

Afhankelijkheid/kwestbaarheid/chanteerbaarheid. 

H3: Oorlog om olie

Start

Introductie

En nu zelf aan het werk.

Maak: H3 §1 en 2. 

Maak de paragrafen daarna leerbaar met bijvoorbeeld een: 

- quizlet;

- woordweb;

- Cornell samenvatting. 

H3: Oorlog om olie

§1: Het einde van een olietijdperk

Uitleg: Hoe ontstaat aardolie?

• Het ontstaan van aardolie en (nat) aardgas zie je hiernaast.
• Bij gebruik bovengronds komt CO₂ vrij.

H3: Oorlog om olie

§1: Het einde van een olietijdperk

Uitleg: Hoe ontstaan aardolie?

• Het ontstaan van aardolie en (nat) aardgas zie je hiernaast.
• Bij gebruik bovengronds komt CO₂ vrij.
• Olie en gas kan natuurlijk via breuken ontsnappen.
• Hierdoor ontstaan:

• Asfaltmeren
• Leisteenolie/olieschalie
• Teerzanden

H3: Oorlog om olie

§1: Het einde van een olietijdperk

Uitleg: Van olieplatform naar raffinaderij

• Olie wordt gewonnen via boringen
• Ruwe olie wordt vervoerd via pijpleidingen: aanleg duur, vanwege het indekken van risico's, zoals het voorkomen van lekkages en vergunningen om de omgeving aan te tasten. De vaste kosten zijn hoog, maar de variabele zijn laag.
• Aan zee wordt de olie in een (super)tankschip gepompt.

Welke voordelen zijn er voor Europa met de Nordstream 2 gaspijpleiding vanuit Rusland?

Welke nadelen zijn er voor Europa met de Nordstream 2 gaspijpleiding vanuit Rusland?

H3: Oorlog om olie

§1: Het einde van een olietijdperk

Uitleg: Van olieplatform naar raffinaderij

• Olie- en gasvoorraden zijn oneerlijk verdeeld.
• Het Midden-Oosten kent de grootste bewezen olievoorraden, Rusland de grootste bewezen gasvoorraden. Het gebruik van OECD-landen neemt af, het gebruik van BRIC(S)-landen neemt toe.

Glasgow: Nederland stopt met exportssteun olie en gas

H3: Oorlog om olie

§1: Het einde van een olietijdperk

Uitleg: Van olieplatform naar raffinaderij

• Fossiele brandstoffen zijn eindig.
• Economische winbaarheid: mogelijkheid een energiebron kostendekkend te winnen.
• Technische winbaarheid: mogelijkheid om een energiebron te winnen met bestaande of toekomstige technische middelen.
• Maatschappelijke winbaarheid: mogelijkheid een energiebron te winnen zonder noemenswaardige tegenstand vanuit de samenleving
• Waar conventionele reserves winbaar zijn met beschikbare methoden stuiten niet-conventionele reserves op technische beperkingen en maatschappelijke weerstand.

H3: Oorlog om olie

§1: Het einde van een olietijdperk

Uitleg

• Wereldvraag naar aardolie en -gas neemt toe, maar peak oil verschuift steeds verder.
• Om het opraken uit te stellen zijn alternatieve energiebronnen, zoals steenkool en kernenergie, een oplossing. Daarnaast technologische ontwikkelingen om toekomstige voorraden te winnen, zoals fracking. 

raffinaderij nl 1951

H3: Oorlog om olie

§1: Het einde van een olietijdperk

Maken

Hoe?

• Zelfstandig of samenwerken in tweetallen op zachte toon of fluistertoon
• Kom je er (samen) niet uit? Lees eerst het LB nog eens door.
• Kom je er nog steeds niet uit? Steek je vinger op.

Wat ga ik doen?	BLZ.
3.1 online	online

H3: Oorlog om olie

§2: Irak: arm olieland

• pak leerwerkboek, schrift en etui
• open LessonUp en online methode

H3: Oorlog om olie

§2: Irak: arm olieland

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Uitleg 3.2
• Maken

Hoofdvraag

Deelvraag

Wat zijn de gevolgen van de toenemende olieschaarste voor olieland Irak, voor Europa en voor de wereld?

5	In hoeverre heeft de oliewinning in Irak in het verleden de welvaart in het land bepaald en wat waren daarvan de oorzaken?
6	Welke rol zal de olie in de toekomst in de economie van Irak spelen?

H3: Oorlog om olie

§2: Irak: arm olieland

Uitleg: ligging en bereikbaarheid

• land-locked
• van oudsher knooppunt handelsroutes

H3: Oorlog om olie

§2: Irak: arm olieland

Uitleg: demografie

• sterke verstedelijking
• desondanks achterstand in de demografische transitie
• bevolking geconcentreerd langs Eufraat en Tigris

H3: Oorlog om olie

§2: Irak: arm olieland

Uitleg: sociaal-economisch / fysisch /  politiek

• Irak profiteerde sterk van de toegenomen vraag naar aardolie na 1945. Het land sloot zich aan bij de OPEC (1960). Irak investeerde veel in infrastructuur. 
• OPEC neemt de macht van de westerse oliemaatschappijen (7 Sisters) over en beïnvloedt de wereldeconomie door aandraaien oliekraan.
• Binnen OPEC groeiende belangenverschillen.
• Buiten OPEC staan er meer oliestaten op.

H3: Oorlog om olie

§2: Irak: arm olieland

Uitleg: politiek

• De olievoorraden zijn een terugkerend thema bij de oorlogen waarbij Irak betrokken raakt.
• Binnen Irak interne tegenstellingen met politieke instabiliteit en gewapende conflicten tot gevolg. De armoede en de politieke spanningen zijn een voedingsbodem voor terrorisme (bijvoorbeeld van IS). 

H3: Oorlog om olie

§2: Irak: arm olieland

Uitleg: Irak nu en de toekomst

• Politieke en religieuze verschillen zijn nog niet opgelost.
• Als gevolg van terreur en corruptie maakt de economie weinig tot geen groei door.
• Werkloosheid is hoog, voornamelijk voor jongeren voelt het uitzichtloos
  
• Het BBP groeit als gevolg van buitenlandse investeringen in de oliesector en de export van olie, maar dit geld komt niet genoeg bij de burgers terecht (ook in andere vormen niet, zoals onderwijs, gezondheidszorg, etc.).
  
• De handelsbalans is positief, maar het gevaar is dat 90% van de inkomsten uit de oliesector afkomstig is. 

H3: Oorlog om olie

§2: Irak: arm olieland

Maken

Hoe?

• Zelfstandig of samenwerken in tweetallen op zachte toon of fluistertoon
• Kom je er (samen) niet uit? Lees eerst het LB nog eens door.
• Kom je er nog steeds niet uit? Steek je vinger op.

Wat ga ik doen?	BLZ.
3.2 online	online