3.3 Heren en boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

3.3 Heren en boeren

Lesplanning

Vorige les herhalen

Planning + doelen bespreken

Uitleg

Lezen

Lesdoelen

Na deze les kun je:

Uitleggen waarom heren en horigen elkaar nodig hadden

De rechten/plichten van heren en horigen benoemen.

Je kent de begrippen: domein, horigen, abt, hofstelsel en  herendiensten.

De organisatie van de economie

• Na vertrek van Romeinse soldaten zochten boeren bescherming
  

• Ze zochten bescherming bij een rijke boer
  
• In ruil voor bescherming gaven de boeren hun grond af
  
• Machtige boer werd heer van een domein
  

Het domein

• Landgoed van de heer 
• Bestond uit twee delen: land van de heer en hoeven voor de horigen.
• De opbrengst van de heer blijft van de heer 

   > opbrengst boeren gaat gedeeltelijk naar de heer.  

Economisch systeem = Hofstelsel

Het hofstelsel, waar de horigen in ruil voor bescherming: 

• werkten op stukjes land die ook eigendom van de heer waren
  
• een deel van hun opbrengst moesten afstaan aan de heer (de pacht)
  
• Het domein niet mochten verlaten zonder toestemming van de heer
  
• herendiensten verrichtten (allerlei klussen op het land of de hoeve van de heer).
  

• --> Elk domein streefde naar zelfvoorziening

De horigen moesten allerlei onbetaalde klusjes voor de heer doen. Die klusjes werden herendiensten genoemd.

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Tekstboek

Lees: van blz 44 de teksten:

Halfvrije boeren + Werken voor de heer

Noteer: de plichten die de horigen hadden.

Opdrachten in OneNote maken

Afsluiten en HW

Na deze les kun je:

Uitleggen waarom heren en horigen elkaar nodig hadden

De rechten/plichten van heren en horigen benoemen.

Je kent de begrippen: domein, horigen, abt, hofstelsel, herendiensten, zelfvoorzienend, standen en priviliges.

3.3 Heren en boeren

Tweede les

Zelfvoorzienend. Wat was dit ook al weer?

Welke plicht hadden heren tegenover hun horigen?

Lesplanning

- Herhalen vorige les

- Planning en doelen bespreken

- Nakijken HW OneNote

Lesdoelen

Na deze les kun je:

Uitleggen hoe de standensamenleving werkte.

Benoemen uit welke standen de standensamenleving bestond.

Je kent de begrippen: zelfvoorzienend, standen en priviliges.

HW OneNote nakijken

Welke vragen wil je bespreken?

Noteer op het bord.

Standensamenleving 

Middeleeuwse samenleving bestaat uit standen

Iedereen heeft een eigen plek en taak 

Je kon ook niet van de een in de andere stand veranderen

De eerste stand 

De eerste stand zijn de Geestelijken

Zijn het belangrijkste want ze praten met god

ze bidden voor het volk

Dit zijn dus priesters en monnikken 

Tweede stand 

Adel
Dit waren graven en hertogen die uit goede rijke families kwamen

Ze moeten de geestelijken en boeren beschermen en helpen de koning

Heraldiek komt hier vandaan

Derde stand

Derde stand is de laagste stand

Dit zijn de boeren

zij bewerken het land en zorgen voor voedsel

0

Lees: blz 45

Wat zijn privileges?

Schema over het hofstelsel

Afmaken opdrachten One Note