This lesson contains 15 slides, with interactive quiz and text slides.
Lesson duration is: 45 min
Items in this lesson
Kruising!
Slide 1 - Slide
Leerdoelen deze les
In een tabel kunnen invullen wat het genotype van een individu is;
Hieruit concluderen wat het fenotype van het individu is;
Een kruisingsschema kunnen invullen en voorspellen hoe de F-generatie er uit gaat zien;
Vanuit de fenotypen van een kruising de genotypen achterhalen;
Je kunt monohybride kruisingsvraagstukken oplossen met de juiste notatie.
Slide 2 - Slide
Monohybride kruising
Monohybride Kruising = een kruising waarbij gelet wordt op de verdelingen van één paar allelen
P generatie = ‘Parents’ het ouderpaar van de kruising
F1 generatie = ‘Filial’(kinderlijke) generatie. De eerste generatie nakomelingen
Slide 3 - Slide
Kruisingtabel
Kruisingstabel = visuele manier om weer te geven hoe allelen overerven
F1 is heterozygoot => twee verschillende allelen A en a
Je kunt de overervingskansen uitzetten in een kruisingstabel
Slide 4 - Slide
Stappenplan kruisingsschema
1 Zoek in de tekst naar welke eigenschap dominant is (of recessief, want dan weet je dat de andere dominant is)
In dit geval:
de ziekte wordt veroorzaakt door
een recessief allel => a
Dus: gezond is dominant => A
Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief allel. Iemand die heterozygoot is voor deze eigenschap, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Rob en Monica zijn allebei drager van thalassemie.
Hoe groot is de kans dat een kind van Rob en Monica de ernstige vorm van thalassemie heeft?
Slide 5 - Slide
Stappenplan kruisingsschema
2 Schrijf nu de mogelijke gen-combinaties op
AA => homozygoot gezond
Aa => heterozygoot gezond
aa => homozygoot ziek
een drager is heterozygoot
Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Rob en Monica zijn allebei drager van thalassemie.
Hoe groot is de kans dat een kind van Rob en Monica de ernstige vorm van thalassemie heeft?
Slide 6 - Slide
Stappenplan kruisingsschema
3 Lees de tekt goed.
Is er uit de tekst te halen
wat het genotype is van de
ouders?
Schrijf dit op
Ouders zijn dragers,
dus allebei Aa
Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Rob en Monica zijn allebei drager van thalassemie.
Hoe groot is de kans dat een kind van Rob en Monica de ernstige vorm van thalassemie heeft?
Slide 7 - Slide
Stappenplan kruisingsschema
4 Maak het kruisingsschema,
een soort boter, kaas en eieren schema
Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Rob en Monica zijn allebei drager van thalassemie.
Hoe groot is de kans dat een kind van Rob en Monica de ernstige vorm van thalassemie heeft?
Vul hierin het eerste gen van de eerste ouder. In dit geval de A
Vul hierin het tweede gen van de eerste ouder. In dit geval de a
Vul hierin het tweede gen van de tweede ouder. In dit geval de a
Vul hierin het eerste gen van de tweede ouder. In dit geval de A
Slide 8 - Slide
Stappenplan kruisingsschema
4 Vul nu de letters in, naast en onder het vakje.
Je krijgt dan 2 letters in 1 vakje
Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Rob en Monica zijn allebei drager van thalassemie.
Hoe groot is de kans dat een kind van Rob en Monica de ernstige vorm van thalassemie heeft?
Slide 9 - Slide
Stappenplan kruisingsschema
Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Rob en Monica zijn allebei drager van thalassemie.
Hoe groot is de kans dat een kind van Rob en Monica de ernstige vorm van thalassemie heeft?
Slide 10 - Slide
Stappenplan kruisingsschema
5 Nu kan je zien welke genotypes er kunnen ontstaan.
Kijk naar het schema van stap 1. 1 vakje = 25% kans
Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Rob en Monica zijn allebei drager van thalassemie.
Hoe groot is de kans dat een kind van Rob en Monica de ernstige vorm van thalassemie heeft?
Homozygoot recessief
Deze persoon is ziek
Heterozygoot
Deze persoon is drager van de ziekte.
Deze persoon kan de ziekte wel aan zijn kinderen doorgeven
Heterozygoot
Deze persoon is drager van de ziekte.
Deze persoon kan de ziekte wel aan zijn kinderen doorgeven
Homozygoot dominant
Deze persoon heeft de ziekte niet
Slide 11 - Slide
Stappenplan kruisingsschema
Er is maar 1 vakje met aa => de persoon met de ernstigste vorm van de ziekte. Dus 25% kans
Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.
Rob en Monica zijn allebei drager van thalassemie.
Hoe groot is de kans dat een kind van Rob en Monica de ernstige vorm van thalassemie heeft?
Slide 12 - Slide
Bij konijnen is de vachtkleur zwart dominant over wit. Een homozygoot zwart konijn wordt enkele malen gekruist met een wit konijn. Wat is het genotype van de konijntjes uit de F1?
A
Aa
B
AA
C
aa
Slide 13 - Quiz
Nog eentje dan...
Schrijf het antwoord in je schrift!
1 bruin heterozygote hengst krijgt nakomelingen met 1 blonde merrie.
Hoe zien de nakomelingen eruit? Geef ook de verhoudingen in het genotype en fenotype.