Tegenargument en weerlegging

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

argumenten, tegenargumenten en weerlegging

Lesdoelen: je kunt argumenten, tegenargumenten en weerleggingen herkennen.

Voorkennis

- enkelvoudige argumentatie

- nevenschikkende argumentatie

- onderschikkende argumentatie

Betoog

Een betogende tekst heeft de volgende elementen:

• Een stelling
  
• Argumenten voor de stelling
  
• Een tegenargument
  
• Een weerlegging van een tegenargument
  

Wat is een tegenargument?

Een tegenargument is een idee of uitspraak die probeert te laten zien dat iemand anders niet gelijk heeft. Het is een soort "antwoord" op wat de ander zegt, maar het is nog niet per se het bewijs dat iets niet klopt. Het is meer een opmerking die laat zien dat je een andere mening hebt.

Bijvoorbeeld: Stel je voor dat iemand zegt: "Ik denk dat het beter is om altijd thuis te blijven en nooit naar buiten te gaan." Een tegenargument zou kunnen zijn: "Maar je kunt toch niet altijd thuis blijven, want dan mis je leuke dingen zoals spelen met je vrienden."

Wat is een weerlegging?

Een weerlegging is sterker dan een tegenargument. Bij een weerlegging laat je niet alleen zien dat iemand anders een fout maakt, maar je bewijst ook waarom hun idee niet klopt. Je geeft feiten, voorbeelden of logica om te laten zien dat hun argument echt niet juist is.

Bijvoorbeeld: Dezelfde persoon zegt: "Ik denk dat het beter is om altijd thuis te blijven en nooit naar buiten te gaan." Een weerlegging zou kunnen zijn: "Uit onderzoek blijkt dat kinderen die buiten spelen, beter leren samenwerken en gezonder blijven. Dus het is belangrijk om wel naar buiten te gaan."

Het verschil tussen een tegenargument en een weerlegging:

Een tegenargument is een reactie die laat zien dat je het niet eens bent met wat iemand zegt, maar het geeft geen bewijs waarom die persoon niet gelijk heeft.

Een weerlegging is een reactie waarbij je laat zien dat het idee van de ander niet klopt, en je bewijst dat met feiten of logica.

Voorbeelden

Argument voor: "Thuiswerken is goed, omdat je geen reistijd hebt en flexibeler bent."

Tegenargument: "Maar sommige mensen zeggen dat thuiswerken minder productief is."

Weerlegging: "Dat klopt niet altijd, want uit onderzoek blijkt dat mensen die thuiswerken vaak meer focus hebben en minder afleiding ervaren dan op kantoor."

Voorbeelden

Argument voor: "Buiten spelen is belangrijk voor kinderen, omdat het hun gezondheid en sociale vaardigheden bevordert."

Tegenargument: "Veel mensen denken dat het veiliger is om kinderen binnen te houden, vooral met alle gevaren buiten."

Weerlegging: "Hoewel veiligheid belangrijk is, is buitenspelen essentieel voor de ontwikkeling van kinderen, en kunnen we dit combineren met goede veiligheidsmaatregelen."

Waarom wil een schrijver weerleggen?

1. Om de tegenargumenten te ontkrachten

Wanneer iemand anders een argument heeft gepresenteerd, wil een schrijver vaak aantonen waarom dat argument niet klopt of niet sterk genoeg is. Door de tegenargumenten te weerleggen, laat de schrijver zien dat zijn eigen standpunt sterker of beter onderbouwd is.

Bijvoorbeeld:

Als iemand zegt: "Sociale media maken mensen gelukkiger," kan een schrijver dit weerleggen door bewijs te geven dat sociale media juist stress en eenzaamheid kunnen veroorzaken.

Waarom wil een schrijver weerleggen?

2. Om misverstanden of verkeerde informatie te corrigeren

Soms wordt er verkeerde informatie verspreid of zijn er misverstanden die verder het debat beïnvloeden. Een schrijver kan een weerlegging gebruiken om deze onjuiste informatie recht te zetten en duidelijk te maken waarom die niet klopt.

Bijvoorbeeld:

Als iemand beweert: "Er is geen bewijs dat klimaatverandering echt bestaat," kan een schrijver dit weerleggen door wetenschappelijke studies te noemen die de realiteit van klimaatverandering bevestigen.

Hoe herken je een tegenargument? 

Een argument herken je aan signaalwoorden als: dat blijkt uit, immers, omdat, de reden hiervoor is.

Een weerlegging herken je aan: maar, echter

Vaak zie je in een tekst een tegenstellend verband als aankondiging van een tegenstelling en weerlegging :

daarentegen, maar hoewel, echter

Opdracht bij filmpje

1. Bekijk het filmpje op de volgende slide  en noteer de argumenten tegen telefoongebruik in de klas, daarna noteer je de tegenargumenten en weerlegging. 
2. Vergelijk jouw lijstje met die van je buurman/ buurvrouw

Stelling 1

Lessen zouden in pyjama gevolgd mogen worden.

Stelling 2

Leerlingen die gemiddeld een zeven of hoger voor een schoolvak staan, moeten vrijstelling van de lessen kunnen krijgen.

Stelling 3

Kinderen moeten zelf hun vaste bedtijd bepalen.

Stelling 4

Jonge kinderen zijn beter af met een brede kring aan vrienden dan met één beste vriend of vriendin.

Stelling 5

Leerlingen mogen beslissen of een docent wordt ontslagen.

Stelling 6

Leerlingen mogen verzoeken om niet bij een ex in de klas te komen.

Stelling 7

Voor de proefwerkweek moet je een week vrij zijn.

Stelling 8

Alle kinderenen zouden één ja-dag per jaar moeten krijgen.

Aan de slag!

Maak opdracht 1  en 2 van Lezen h4 op blz. 107 (zie Classroom)