Les 1: Ontstaan van Leiden en kennismaking Pieterkerk
1 / 22
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisAardrijkskundeBasisschoolGroep 7,8
This lesson contains 22 slides, with interactive quizzes and text slides.
Lesson duration is: 60 min
Items in this lesson
Mens en wereld
Les 2: Bouw Pieterskerk en uitbreiding stad
Les 1: Ontstaan van Leiden en kennismaking Pieterkerk
Slide 1 - Slide
This item has no instructions
Leids laken
Hoe laken werd gemaakt
De lakenhal in Leiden
Slide 2 - Slide
Geef de leerlingen het stuk laken uit de koffer.
Laat ze verwonderen en geef met naamstokjes 3 leerlingen de beurt.
Je vertelt nog niet het antwoord, namelijk dat het laken vroeger heel belangrijk was voor de economie in Leiden (lakennijverheid)
Zou je in een grote stad zoals Leiden willen wonen?
Ja
Nee
Slide 3 - Poll
Je trekt vervolgens doormiddel van de naamstokjes 3 namen om te vragen of ze hun antwoord kunnen toelichten.
Wat ga je leren en wat ga je doen.
-Je kunt de bouw van de kerk in chronologische volgorde neerleggen.
- Je kunt uitleggen wat de Leidse lakennijverheid voor gevolg had voor de groeiende economie en de stad.
Opdracht
- Conceptmapping
Slide 4 - Slide
This item has no instructions
Welke tijd?
Pieterskerk was eerst een kapel. 1121
Slide 5 - Slide
Je vertelt de leerlingen dat we op dit moment zijn in de tijd van de Steden en Staten. Breng het zo bij de kinderen alsof we echt meereizen met de Pieterskerk
Terugkoppeling vorige les
Jagers en Verzamelaars
Verstedelijking
Slide 6 - Slide
U koppelt kort terug naar de vorige les en vraagt hoe er vroeger dorpen en steden zijn ontstaan. U stuurt hier waar nodig en benadrukt de begrippen jagers-verzamelaars, vruchtbare grond, boeren, beroepen, handel en verstedelijking.
Hier 2 plaatjes om de leerlingen weer even een beeld te geven of eventueel te stimuleren om terug te denken.
Ontstaan Leiden
Slide 7 - Slide
Hierbij laat u een plaatje zien van de rivieren. Dit is de Oude en de Nieuwe Rijn. Omdat Leiden tussen het water in ontstond, heette het een dijknederzetting. Wie kan uitleggen wat dit betekent? Wanneer de leerlingen dit lastig vinden stuurt u en helpt waar nodig.
Oude rijn is boven de burcht en nieuwe rijn is onder de burcht.
Laat ook aan de leerlingen zien waar de Pieterskerk ligt.
Waarom is het handig dat Leiden aan een rivier ligt?
A
Om te kunnen zwemmen
B
Voor het vangen van vis
C
Voor handel en vervoer
D
Als bescherming
Slide 8 - Quiz
This item has no instructions
Handel
Landbouw
Nijverheidsproducten
Slide 9 - Slide
U vertelt dat de handel vooral bestond uit landbouw- en nijverheidsproducten. U legt dit begrip uit: “De nijverheidsproducten worden gemaakt in de ambachten. Dit betekent dat de grondstoffen worden verwerkt tot een product die je in de winkel kunt kopen.” Wat was het voorwerp dat je aan het begin van de les hebt gezien? Dit was een laken. In Leiden werd dit geproduceerd en dit heette lakennijverheid. Wol werd dus tot laken gemaakt.
Sectoren
Primair
- Landbouw
Secundair
- Ambachten
Tertiair
- Handel
Slide 10 - Slide
This item has no instructions
Primair
Secundair
Tertiair
Slide 11 - Drag question
This item has no instructions
In welke sector werkte de mensen vooral in deze tijd?
A
Primaire sector
B
Tertiaire sector
C
Secundaire sector
Slide 12 - Quiz
This item has no instructions
Graven van Holland
Bouwden een kapel
Begin (Kapel)
Eind (Kerk)
Waarom?
De graven bouwden een kapel, omdat het geloof destijds heel belangrijk was. De kapel was een toegankelijke plek voor mensen om te bidden.
Slide 13 - Slide
Waarom zouden deze graven hun verblijfplaats uitbreiden met een kapel? Dit mogen de leerlingen kort bespreken met hun tweetal en daarna bespreekt u met de naamstokjes 3 leerlingen. U stuurt waar nodig.
Waar werd de kapel gebouwd?
A
Centrale plek in de stad
B
Buiten de stad
C
In de stad aan de rand
Slide 14 - Quiz
“Een centrale plek in de stad waar iedereen de heiligen konden eren.” U legt uit dat een centrale plek voor een kerk handig is, omdat het toegankelijk is voor elke inwoner.
Parochie
Een parochie is een gemeenschap van christelijke gelovigen met een eigen kerkgebouw; de zielzorg is toevertrouwd aan een pastoor.
Slide 15 - Slide
Een parochie is een gemeenschap van christelijke gelovigen met een eigen kerkgebouw; de zielzorg is toevertrouwd aan een pastoor.
Bespreek met de leerlingen dat na 1100 de kapel werd omgebouwd tot parochie. Dit gebeurde in 1300
Laat aan de hand van het plaatje zien hoe de kerk veranderde
1
2
4
5
7
8
3
6
Slide 16 - Drag question
This item has no instructions
Gotische stijl
Kenmerken
Spitsbogen
Hoge ramen
Versierd
Hoog
Slide 17 - Slide
U laat een plaatje zien van een kerk in de Gotische stijl en vertelt dat de bouw van de Pieterskerk in 1565 is voltooid zoals we hem nu kennen.
Lakennijverheid
Leids laken
Slide 18 - Slide
Na het begin van de bouw van de kerk, rond 1400 groeide de lakennijverheid in Leiden. De wol voor de lakens werden zelfs uit Engeland gehaald. Omdat de handel hierin zo groeide, kwam er een handelsverbond door de Hanze. Dit betekende dat er alleen Leids laken mocht worden verkocht. De Hanze is een samenwerking met verschillende handelaren en steden die hetzelfde product verkochten.
Rooms-Katholieke kerk
Slide 19 - Slide
Links is een plaatje van een rooms-katholieke kerk en rechts is de Pieterskerk.
Vraag aan de leerlingen wat voor overeenkomsten zij zien in de Pieterskerk zoals hij nu is.
Proveniershuis
Een proveniershuis was een wooncomplex waar bewoners zich voor een eenmalig bedrag inkochten en vervolgens levenslang 'gratis' kost en inwoning genoten.
Slide 20 - Slide
Tegen de kerk aan zie je een aantal woningen. Dit heetten proverniershuizen waarin proveniers woonden die na 1 keer betalen daar hun hele leven mochten wonen. Dit waren vaak de geestelijken, omdat zij erg belangrijk waren voor het geloof en de samenleving.
Conceptmapping
Slide 21 - Slide
This item has no instructions
Reflecteren
- Je kunt de bouw van de kerk in chronologische volgorde neerleggen.
- Je kunt uitleggen wat de Leidse lakennijverheid voor de groeiende economie en de stad.
Slide 22 - Slide
Kijk terug naar het lesdoel.
Wat hebben de leerlingen geleerd en wat vonden ze leuk aan de les.