15.5 De stad als ecosysteem

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

15.5 De stad als ecosysteem

Vandaag en morgen

1e lesuur (ik moet rond 13.00 uur naar gymzaal ivm examen):

15.5 uitleg + vraag 4 

2e lesuur (om 13.45 uur start):

16.1 uitleg

zelfstandig hst 15 afmaken

Morgen:

16.1 casussen

Vraag

De volgende stoffen kunnen voorkomen in dierlijke en plantaardige restproducten: cellulose, sacharose, mineralen, vetten en eiwitten. 

Welke van deze stoffen zijn geschikt als grondstof voor de productie van de tweede generatie biobrandstoffen? 

geschikt als grondstof voor biobrandstoffen

ongeschikt als grondstof voor biobrandstoffen

cellulose

sacharose

mineralen

vetten

eiwitten

De stad als ecosysteem

Verschillende energievormen:

Zonne-energie

Warmte (zonneboilers)

Elektrische energie (zoNNepanelen)

Chemische energie

Elektrische energie (elektriciteitscentrale)

Warmte (aardgas)

Microklimaat in de stad

In de stad is er een grote variatie in abiotische factoren. Belangrijkste verschillen met een landelijkere omgeving:

• Warmer
• Droger
• Meer luchtverontreiniging (fijnstof, NOx, CO2, )

Steden zijn warmer dan de omgeving

                     Dag                 Nacht

Door  bestrating en riolering blijft de bodem van steden vrij droog

Luchtkwaliteit boven steden

Voedselproductie

Vervoer van voedsel naar de steden zorgt voor veel CO₂ uitstoot en er is relatief veel voedselverspilling.

Er wordt continu gezocht naar alternatieven voor een duurzame voedselproductie in de stad. 

Groentetuin

Verticale landbouw

Voedselweb in de stad

In de stad is er minder variatie in het voedsel web:

• Minder producenten
• Minder carnivoren
• Meer afvaleters

Stadsdieren/ planten

Invloed van mensen is groot

In groepjes maken we vraag 4

Thuis: in break-out rooms

Op school: in groepjes

blz 258 van je boek

a. Noem twee redenen om de schema's met de blauwe pijlen geen voedselketens te noemen.

b. Welke invloed kunnen carnivoren in de schema's op de herbivoren hebben?

c. In veel niet-stedelijke ecosystemen zijn volop planten te vinden. Daarvan leven verschillende soorten herbivoren. Maar de aantallen herbivoren zijn vaak niet groot. Volgens sommige ecologen is dat het gevolg van predatie. Ga ervan uit dat deze hypothese juist is. Stel dat mensen een grote biodiversiteit wensen op de heidevelden van de Veluwe. Licht toe dat zij dan vooral de top-predatoren zoals vossen en haviken (eventueel wolven) moeten beschermen en niet de planten.

d. Neem aan dat in de stad de planten bepalen hoeveel zaadetende zangvogels er leven. De vijanden van deze vogels zijn roofvogels en slangen. Door uitbreiding van de stad verdwijnen de slangen. Wat is het gevolg?

A. Het aantal zangvogels neemt toe.

B. Het aantal zangvogels neemt af.

C. Het aantal zangvogels verandert niet. 

Antwoorden:

a. Er gaan pijlen van carnivoren naar herbivoren. In voedselketens staan die pijlen andersom. Er staan hulpbronnen bij. Hulpbronnen staan niet in voedselketens. De plaats van mensen is ook afwijkend.

b. Carnivoren bepalen in zekere zin welke soort herbivoren in het ecosysteem voorkomen. Bijvoorbeeld de possum eet veel vogeleieren en bedreigt daarmee vogelsoorten, die hun nesten op gemakkelijk te bereiken plaatsen maken.

c. Toppredatoren vangen allerlei dieren die allemaal verschillende andere dieren of planten eten. Doordat er minder dieren op de trofische niveaus onder de toppredatoren leven, kunnen veel soorten overleven. Vaak is de aanwezigheid van toppredatoren een indicatie dat het ecosysteem stabiel is. Door aan de andere kant te beginnen en de planten te beschermen, is er weliswaar een grote diversiteit aan plantensoorten, maar dat betekent niet dat er ook veel diersoorten zullen zijn, die bijvoorbeeld de planten moeten bestuiven.

d. A