Dementie en een verstandelijke beperking

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Dementie en een verstandelijke beperking

les doelen

- Wat is dementie?

- welke verschillende stadiums zijn er?

- Wat is het verloop van dementie?

- Symptomen

- signalen

DEMENTIE

Wat is dementie?

Dementie: ‘Hun hersenen laten hen in de steek’.

Dementie is een hersenaandoening. Daarbij gaan zenuwcellen in de hersenen kapot of de verbindingen tussen deze zenuwcellen raken beschadigd. 

 

 Alzheimertype, vasculaire dementie, frontaalkwabdementie en Lewy Body dementie 

Oorzaken

Roken.

Weinig bewegen.

Hoge bloeddruk.

Diabetes (suikerziekte)

Sterk overgewicht (obesitas)

Slechte nieren.

Te weinig uitdaging voor je hersenen.

Stadia dementie

 Bedreigde ik = beginnende dementie
Verdwaalde ik = matig ernstige dementie
Verborgen ik = ernstige dementie (volledig afhankelijk)
Verzonken ik = (cliënt kan niet meer lopen, spreekt nauwelijks, ligt vaak in foetushouding als pasgeboren baby)

Zie thema 4.13 PBSD

Het verloop van dementie

Dementie kent een progressief ziektebeeld. Dat betekent dat de klachten steeds erger zullen worden. Men onderscheidt 4 fases van dementie:

1. Stadium 1 - 'bedreigde ik': Beginnende en milde dementie
2. Stadium 2 - 'verdwaalde ik': Matig ernstige dementie
3. Stadium 3 - 'verborgen ik': Ernstige dementie, cliënt is afhankelijk van anderen.
4. Stadium 4 - 'verzonken ik': Ernstige dementie, client kan vrijwel niet meer bewegen.

Ongeveer 80% van alle mensen ouder dan 60 jaar met het syndroom van Down is aan het dementeren.

1. Waar
2. Niet waar

Antwoord

Dit is niet waar. Het percentage ligt ongeveer rond de 50 % voor zover dit nu uit onderzoeken bekend is. Dit is echter

een ruwe schatting, want er zijn grote verschillen gevonden in de uitkomsten van de verschillende onderzoeken

naar het voorkomen van dementie bij mensen met het syndroom van Down ouder dan 60 jaar

Bewegen is goed voor de hersenen van oudere mensen met dementie, ook al is het maar één keer in de week.

1. Waar
2. Niet waar

Antwoord

Dit is niet waar, want één keer bewegen per week is niet voldoende. Regelmatig en ‘matig intensief’ bewegen is wel

goed voor de hersenen. Dit bevordert dat nieuwe verbindingen tussen de hersencellen ontstaan (neurogenese),

stimuleert de bloeddoorstroming en daarmee de groei van nieuwe bloedvaten (angiogenese) en bevordert de overdracht van signalen tussen de hersencellen (synaptogenese).

Een algemene regel voor effect op het onderhoud van gezondheid bij volwassenen is minimaal 3 keer per week en

het liefst alle dagen ‘matig intensief’.

Downsyndroom en Alzheimer

- Ouder wordende cliënten met downsyndroom hebben een verhoogde kans  op dementie. 

- 1/3 van de mensen boven de 40 met Down heeft dementie. 

- De ziekte begint bij hen meestal tussen het 45e en 65e levensjaar en verloopt sneller.

- Bij dementerende mensen met een verstandelijke beperking gaat het bij 70% om Alzheimer. Bij cliënten met het syndroom van Down is dat

   bijna 100%.

De ziekte is moeilijk te herkennen, omdat de verstandelijke beperking de signalen van Alzheimer camoufleert.

Daarnaast is het lastig om onderscheid te maken tussen normale verouderingsverschijnselen en beginnende dementie bij Downsyndroom.

Voor een goede diagnose zal de arts alle andere mogelijkheden die lijken op dementie, moeten uitsluiten. Daarbij kun je denken aan aandoeningen als:

Depressie;

Schildklierafwijkingen;

Gehoorproblemen;

Vitaminetekort;

Hoofdletsel;

Tumor in het hoofd;

Teveel medicijnen of een verkeerde combinatie ervan.

Vasculaire dementie

Behalve alzheimer komt ook vasculaire dementie regelmatig voor bij mensen met een beperking of Downsyndroom. 

Dit komt door aandoeningen van het hart en bloedvaten. Daardoor slechte doorbloeding van hersenen. Door een beroerte of tia kan het begin van dementie plotseling optreden

Symptomen van dementie bij Downsyndroom

De eerste verschijnselen kunnen al rond het veertigste levensjaar beginnen, omdat het verouderingsproces bij Downsyndroom sneller gaat. 

Veel mensen met Downsyndroom functioneren rond hun veertigste hetzelfde als mensen van rond de tachtig zónder het syndroom.

De eerste signalen van dementie zijn meestal:

• Geheugenproblemen;
  
• Minder actief en sneller vermoeid zijn;
  
• Traagheid in denken en doen.

Welke verpleegkundige zorg ?

- dagbesteding

- dagprogramma

- ondersteuningsplan opstellen

- fysieke oefeningen

- verpleegplan opstellen

- behoud van functies en motorische beweging. 

- structuur en herkenningspunten (pictogrammen, foto's, technologie (robot), bewegwijzering)

- ontspanning en snoezelen 

- fotoboek met herinnering en familieleden, vrienden met korte beschrijving. 

- training woonbegeleider op omgaan met dementie.

- informatie aan familie.

- rust en activiteit afwisselen.

Duidelijker signalen zijn:

• Minder interesse heeft in allerlei zaken waar iemand voorheen wel interesse in had
• Overdag suf zijn, meer dan men gewend is
• Oriëntatieproblemen hebben
• Onzeker is in bewegingen en motoriek
• Geen nieuwe dingen meer kunnen aanleren (inprentingsproblemen).

Signalen die kunnen wijzen op dementie zijn:

1. moeilijker praten, verwardheid en motorische achteruitgang
2. urine-incontinentie, slapeloosheid en spierschokjes
3. moeilijker praten, urine-incontinentie en slapeloosheid
4. urineweginfecties