3.4 Soorten veranderen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

T3 Erfelijkheid en evolutie 

Benodigheden

- Werkboek en schrift

- Pen, potlood, etc.

- iPad

Cijfer

- NEE

LessonUp

Nee 

Lesson Up

Ja

Tassen in

de tassenkast

Telefoons en jassen in je kluis

today''s program 

terugblik op 3.3 

nieuwe lesstof 

leerdoelen: je kunt

• uitleggen dat alle nu levende soorten, afstammen van eerder levende andere soorten.


• uitleggen hoe fossielen zijn ontstaan en hoe ze gevonden worden.


• een geologische tijdschaal aflezen.

geologische tijdschaal 

• wat valt je op? 
  
• hoe lees je deze afbeelding? 
  
• welke organismen ontstonden als eersten?

bewijzen voor evolutietheorie

1. fossielen 
   
2. vergelijkende anatomie
3. DNA-analyse 

-> soorten veranderen, komen erbij, verdwijnen: 1

-> verwantschap - gemeenschappelijke voorouders: 2 en 3

opdracht

lees 'Hoe zie je dat soorten verwant zijn?'

bekijk tegelijkertijd de samenvatting in de volgende 3 dia's. 

schrijf de informatie van de drie dia's in je schrift 

Verwantschap

• gemeenschappelijke voorouder A met vacht
• er komt steeds een eigenschap bij die ervoor zorgen dat een diergroep afsplitst

fossilisatie

fossielen zijn versteende overblijfselen of versteende sporen van organismen.

fossilisatie - proces 

1. dood organisme

2. snelle begraving

3. sedimentatie 

4. verstening en compactie (samendrukken)

5. chemische veranderingen (organische moleculen worden vervangen door anorganische)

6. (recrystallisatie en vervanging)

7. erosie en blootstelling 

fossilisatie -type fossielen 

1. Permineralisatie: Mineralen vullen de poriën van organisch materiaal
   
2. Verkoling (carbonisatie): Organische stoffen worden omgezet in een dunne laag koolstof.
   
3. Verstening: Organisch materiaal wordt volledig vervangen door mineralen.
   
4. Afdrukken en sporenfossielen: Afdrukken van organismen, zoals voetafdrukken of bladafdrukken, die in sedimenten worden bewaard.
   
5. Amberconservering: Kleine organismen worden gevangen en bewaard in versteende boomhars.
   

welke organismen maakten de eerste zuurstof op aarde?

1. algen
2. cyanobacteriën
3. kleine waterplanten
4. watervlooien

Hoeveel jaar geleden is het leven op aarde ontstaan?

1. 1,5 miljard jaar geleden
2. 3,5 miljard jaar geleden
3. 4,5 miljard jaar geleden
4. 6 miljard jaar geleden

de allereerste organismen maakten zuurstof

1. goed
2. fout

wat kun je NIET aflezen uit deze figuur?

1. wanneer er zuurstof in de atmosfeer kwam
2. wanneer de verschillende soorten organismen ontstonden
3. het verloop van de koolstofdioxideconcentatrie
4. hoe de ene diersoort uit de andere ontstond

welke soorten zijn het meest verwant aan elkaar?

1. paard en hond
2. paard en kat
3. hond en kat

een hond is ontstaan uit een paard

1. goed
2. fout

huiswerk

leer par. 4 inclusief aantekeningen

maak alle opdrachten

lees par. 5 

evolutie is .... 

het veranderen van soorten 

(, het uitsterven van soorten) en 

het ontstaan van nieuwe soorten

evolutietheorie van Charles Darwin 

opdracht 

• Schrijf de vorige dia over in je schrift;
• lees 'waardoor veranderen soorten?' en 'hoe ontstaan nieuwe soorten' en houd de volgende dia ernaast terwijl je leest 
• schrijf de dia over in je schrift 

evolutietheorie van Charles Darwin 

observaties tijdens de reizen met o.a. MS Beagle

- niet alle individuen binnen een soort zijn hetzelfde, 

  --> conclusie: er is variatie in erfelijke eigenschappen (t.g.v. mutaties) 

- er zijn altijd veel nakomelingen 

- niet alle nakomelingen planten zich voort. 

 --> conclusie: er is natuurlijke selectie, want alleen de individuen die omstandigheden overleven kunnen zich voortplanten (=survival of the fittest) 

- verschillende op elkaar lijkende  maar gescheiden groepen organismen kunnen niet meer onderling voortplanten

--> conclusie: door isolatie kunnen nieuwe soorten ontstaan 

huiswerk (havo)

leer je overgenomen samenvattingen.

maak opdrachten 15 tot en met 19 

Maak een foto van je samenvatting en van je gecorrigeerde werk in je werkboek en upload deze in de Classroom. 

welke invloed hebben mensen op evolutie? 

• kunstmatige selectie : door veredeling (selectie & kruisen) ontstaan nieuwe rassen 
• genetische erosie: verdwijnen van allelen t.g.v. veredeling
• genenbank: opslagplek van zaden van oude rassen en oorspronkelijke gewassen 

huiswerk (vwo) 

leer je overgenomen samenvattingen.

maak opdrachten 15 t/m 19 en 20 t/m 26

Maak een foto van je samenvatting en van je gecorrigeerde werk in je werkboek en upload deze in de Classroom. 

Thema 12: Erfelijkheid en evolutie

Benodigheden

- Werkboek en schrift

- Pen, potlood, etc.

- iPad

Cijfer

- NEE

Lesson Up

Ja

Tassen in

de tassenkast

Telefoons in de telefoontas

seksuele selectie 

• vorm van natuurlijke selectie (?)
• doel: veroveren van een partner
• vorm: imponeren - competitie 

huiswerk

Je maakt LessonUples 12.3 af,  je  maakt opdrachten 27 t/m 29 in je werkboek. Kijkt de opdrachten na en maakt een foto van deze opdrachten. Je uploadt de foto's in the Google Classroom.

Als het goed is heb je alle opdrachten gemaakt van 12.3 én nagekeken. (havo hoeft 24 t/m 26 niet te maken) 

Je kunt aan jezelf:

• de begrippen evolutie, natuurlijke selectie en survival of the fittest uitleggen
• via de evolutietheorie uitleggen waardoor soorten veranderen 
• uitleggen hoe nieuwe soorten ontstaan
• uitleggen wat kunstmatige evolutie is (welke invloed mensen hebben op evolutie) (alleen vwo) 
• uitleggen wat seksuele selectie is en hoe dit soms in strijd kan zijn met natuurlijke selectie