Evolutie voor beginners

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 2

Evolutie

Het geheim van Charles Darwin

planning

Wie was Charles Darwin en 

wat heeft hij ontdekt?

Wat is de natuurlijke selectie?

Hoe ontstaan nieuwe soorten?

Wie is...          

 Charles Darwin?

Geen echte inhoud, opmaatje naar de komende dia's over wie Charles Darwin was.

Galapagos eilanden

22 uur vliegen vanaf

Amsterdam

Afstand tussen Amsterdam en Galapagos. Dat is nu al ruim 22 uur vliegen. Vroeger ging dit per boot. Kan je nagaan hoe lang dat duurde. 

Om aan te geven hoe groots/bijzonder een dergelijke reis was.

Beschrijf zo goed mogelijk wat Survival of the Fittest is.

Wat is natuurlijke selectie?

Om natuurlijke selectie uit te leggen, moet je deze drie basisprincipes van evolutie begrijpen:

• Het leven is zwaar, het is voor dieren elke dag een strijd om te blijven leven.
• Ieder dier verschilt van elkaar.
• Een dier lijkt altijd op zijn ouders (overerving).

Natuurlijke selectie houd in dat de dieren met de beste eigenschappen overleven, deze krijgen weer kinderen waarvan weer die met de beste eigenschappen overleven, enz. Op deze manier past een diersoort zich steeds beter aan aan hen omgeving.

Voorbeeld van natuurlijke selectie (uitleg onder foto's zijn in Basque)

Een voorbeeld is de giraffe. Steeds sterft de giraffes met de minst lange nekken (die daardoor niet bij de blaadjes kunnen) en langzamerhand krijgen giraffes steeds langere nekken.

Belangrijke begrippen

Variatie

Binnen de soort ontstaan soortgenoten met een andere eigenschap

Survival of the fittest

Hiermee wordt bedoeld op de overlevingskans van een individu. De individuen met de beste aanpassingen, overleven

Poolvos

Woestijnvos

2 vossen, zelfde bouwplan. Welke verschillen zie je?

De Poolvos en de Woestijnvos zijn beiden vossoorten die toch behoorlijk van elkaar verschillen.

Welke verschillen zien leerlingen op basis van het uiterlijk (hun eigenschappen)?

Deze verschillen bepalen mede hun overlevingskans (hoe goed zijn ze aangepast op hun omgeving)

Welke aanpassingen aan de koude omgeving zie je bij de poolvos?

Welke aanpassingen aan warmte zie je bij de woestijnvos?

Hoe ontstaan nieuwe soorten

Een opmaatje naar de komende dia's:

Hoe ontstaan nieuwe soorten precies?

Belangrijke begrippen

Mutatie

soms worden er dieren geboren met een ander uiterlijk, dit heet een mutatie.

Isolatie

een populatie  kan worden gescheiden van elkaar. Dit speelt een rol bij het ontstaan van een nieuwe soort.

https:

Dit vraagt wat oefening. Maar wel leuk om te laten zien dat een soort mee kan veranderen als de omgeving aanpast

Natuurlijke selectie

Isolatie

Soms worden groepen dieren  (populaties) van elkaar gescheiden.

Dat kan door rivieren, bergen of laag water.

Evolutie van landieren

Vissen zijn kunnen leven onder water.

belangrijke aanpassingen:

- Vorm

- Kieuwen

Voorbeelden van het ontstaan van nieuwe soorten.

De aanpassingen van deze dieren zijn aanpassingen aan leven op land, namelijk vinnen die pootachtige structuren krijgen.

De Longvis is een soort die longen en kieuwen heeft, maar verder nagenoeg alle eigenschappen van een vis. Deze staat niet in dit overzicht. 

Evolutie van landieren

Soms ontstaan er nieuwe eigenschappen binnen een soort:

Voorbeeld:

Vinnen worden sterker, waarmee lopen op land mogelijk is.

de evolutie van vissen met aanpassingen voor leven op land

Stambomen: evolutie gewervelden

VRAGEN?

Wisselmoment: vragen?

opdracht

Alle dieren hebben bijzondere aanpassingen aan hun leefomgeving.

Kies een bijzonder dier.

- Zoek 3 bijzondere omstandigheden

- Zoek op hoe het dier er op is aangepast.

Omgevingsfactoren waar organismen op aangepast kunnen zijn

1. Temperatuur
2. Leven op land / in water / in de lucht
3. Prooidier / predator
4. Aangepast op voedsel
5. Leven in licht of donker
6. Voortplanting (veel of weinig jongen)

Weektaak

Bouwsteen 11.1 dieren bewegen