Les 2: Rollen in een groep

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 1

Rollen in een groep

Communicatie les 2

Kenmerken van groepen

Er zijn verschillende soorten groepen:

• Formele groepen
• Informele groepen
• Open groepen
• Gesloten groepen
• Taakgerichte groepen
• Procesgerichte groepen

Formeel en informeel

Formele groepen zijn opgericht met een vastgesteld doel. Het personeel van een bedrijf is bijvoorbeeld een formele groep.

Informele groepen zijn groepen die zich spontaan gevormd hebben, bijvoorbeeld vriendengroepen. Er hoeft bij een informele groep niet altijd een duidelijk doel te zijn.

Open en gesloten 

Bij open groepen is iedereen welkom, zoals dat het geval is bij de meeste sport- en gezelligheidsverenigingen.

Bij gesloten groepen moet je aan eisen voldoen om toegelaten te worden. Een gesloten groep wil meestal de eigen groepscultuur in stand houden. Een studentenvereniging doet dat bijvoorbeeld door een ontgroeningsperiode.

Taakgericht en procesgericht

In een taakgerichte groep ligt de nadruk op het volbrengen van bepaalde taken of op het afleveren van een product. Een taakgerichte groep heeft een duidelijk einddoel.

Er is in een procesgerichte groep geen duidelijk omschreven einddoel. Na je opleiding ga je straks functioneren in een taakgerichte groep. Daarom gaan we bij de rest van dit onderwerp steeds uit van een taakgerichte groep.

Rollen binnen een groep

Zondebok definitie

De zondebok is het groepslid dat buitengesloten wordt en de schuld krijgt van allerlei zaken die in de groep plaatsvinden, ook als hij geen enkele schuld heeft. 

Enkele redenen;

• Anders- zijn
• Weerloos zijn
• Laag zelfbeeld
• Al eerder zondebok geweest

Groepscohesie

Een kleiner of groter wij-gevoel. Van dit wij-gevoel is sprake wanneer er een onderlinge samenhang, een goede band tussen de groepsleden onderling bestaat, de zogeheten groepscohesie

Binding/ kracht in een groep

• Veiligheid
• Erkenning
• Plezier
• Waardering
• Uitdaging
• Spanning
• Prestatie
• Respect

De teamrollen van Belbin

Inzicht in talenten van jezelf en je collega’s, en het optimaal inzetten ervan, is essentieel voor een succesvolle samenwerking!

Een handige manier om de teamrollen snel in de vingers te krijgen, is door te kijken naar de wijze waarop wij de werkelijkheid om ons heen zien. 

Doen: Bedrijfsman en Brononderzoeker

Denken:  Plant en Monitor

Willen: Vormer en Voorzitter

Voelen: Zorgdrager en Groepswerker

Doen: de bedrijfsman

De Bedrijfsman is de praktische figuur en organisator van het team. Nuchter, ordelijk en taakgericht, een harde werker. 

Hij/zij zet gemakkelijk plannen en ideeën om in uitvoerbare taken. 

De Bedrijfsman is soms wat al te praktisch en behoudend als het directe nut van iets nieuws niet meteen duidelijk is.

Doen: de brononderzoeker

De Brononderzoeker is de vrolijke, extraverte netwerker van het team. 

Enthousiast, avontuurlijk en ruimdenkend en altijd op zoek naar nieuwe ideeën en interessante contacten. 

Hij/zij is van nature goed in het leggen en onderhouden van contacten, maar ook wel eens snel verveeld en nonchalant als het nieuwe er af is

Denken: de Plant

De Plant is de creatieve denker van het team, introvert en origineel. 

Een vrije geest die de ruimte zoekt om te kunnen fantaseren over de toekomst en die met verrassende oplossingen komt. 

Hij/zij kan verstrooid lijken, is niet altijd even praktisch en mist soms de aansluiting met wat de omgeving van hem vraagt.

Denken: de Monitor

De Monitor is verstandig, bedachtzaam en kritisch. 

De analyticus van het team. 

Hij/zij wil altijd weten hoe de vork in de steel zit en zal niet over één nacht ijs gaan. 

De Monitor kan lang wikken en wegen, maar zijn oordeel is zelden onjuist.

Willen: de Vormer

De Vormer is gedreven, gepassioneerd en wilskrachtig. 

Hij heeft een sterke drang om te presteren, zoekt de uitdaging en weet mensen in beweging te krijgen. 

Hij kan ook driftig reageren, snel geëmotioneerd en ongedurig zijn, en moet wel eens oppassen niet te veel over mensen heen te willen daveren.

Willen: de Voorzitter

De Voorzitter is de natuurlijke coördinator van het team, die de procedure aangeeft, bedoelingen verheldert en samenvat wat iedereen wil. 

Hij hoeft zelf niet bijzonder creatief of intelligent te zijn, maar heeft wel een neus voor het talent van anderen. 

De Voorzitter zet graag anderen aan het werk en kan van nature goed delegeren.

Voelen: de Zorgdrager

De Zorgdrager bezit het talent om voortdurend aan te voelen wat er fout en mis kan gaan. 

Dit leidt tot veel aandacht voor details, checken en nog eens checken, en een hang naar perfectionisme. 

Hij bewaakt de kwaliteit en de veiligheid, maar kan wel eens overbezorgd zijn en moeilijk iets aan een ander overlaten.

Voelen: de groepswerker

De Groepswerker is het meest gevoelige lid van het team: behulpzaam, meegaand en sterk gericht op het creëren van sfeer en een gevoel van saamhorigheid. 

De Groepswerker zoekt evenwicht en harmonie, is anderen nabij, maar heeft moeite met conflicten en kan in kritieke momenten moeilijk een beslissing nemen.

De specialist

De Specialist is de stille eenling, die zich in een team eigenlijk niet thuis voelt. Hij weet vaak heel veel van heel weinig en kan een deskundige bijdrage leveren op een bijzonder gebied. Hij waagt zich niet gauw en niet graag buiten zijn specifieke vakgebied.

Opdracht 1: Maak Belbintest

Maak belbintest. Deze staat in canvas bij opdracht: Belbintest uitslag. Hier staat de link naar de test. Lever de uitslag ook in op dit punt. 

Opdracht 2: Belbin-rol client

• Neem een van de cliënten in gedachten uit je BPV.
  
• Welke teamrol(len) vind je het best passen bij deze cliënt in deze groep? Schrijf de  rol(len) op. 
• Waarom vind je deze rol(len) het best passen bij de cliënt?Vul vervolgens de Belbintest in alsof jij deze cliënt bent in deze groep. (Vink ook achter het woord ‘competenties’ een bolletje aan anders krijg je de melding ‘nog niet alle vragen zijn beantwoord’.)
• Wat zijn volgens de test de kenmerkende rollen? Welke conclusie(s) kun je nu trekken?