WEBB - H4 Marktresultaat en overheidsinvloed (4.8 t/m 4.14)

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom

5 vwo ECONOMIE  ||  2024-2025

Programma

• Vorige les
• Lesdoelen
• Theorie
• Aan de slag

Averechtse selectie wil zeggen dat ....

1. alleen mensen met hoog risico zich verzekeren
2. mensen roekelozer gedrag gaan vertonen als ze verzekerd zijn
3. de premie hoger wordt als je een groter risico hebt
4. er geen sprake is van informatieasymmetrie

Leg de begrippen niet-rivaliserend en uitsluitbaarheid uit gekoppeld aan het begrip collectieve goederen.

Rivaliserend: als je een goed koopt, kan een ander het niet meer kopen. 

Uitsluitbaarheid: als je niet betaald, word je uitgesloten van dit goed.

Lesdoelen

Aan het einde van de les

Uitleggen dat zelfbinding invloed kan hebben op de uitkomst van een gevangenendilemma.

Uitleggen dat het toekennen van eigendomsrechten een oplossing kan zijn voor het uitputten van vrije goederen. 

Uitleggen wanneer er sprake is van negatieve/positieve externe effecten. 

Als Noordmeren bijdraagt dan, draagt Zuidmeren niet bij, want 6 is meer dan 2. 

Als Noordmeren niet bijdraagt, dan draagt Zuidmeren niet bij, want 0 is mer dan -2. 

De dominante strategie van Zuidmeren is niet bijdragen. 

Als Zuidmeren bijdraagt, dan draagt Noordmeren niet bij, want 6 is meer dan 2. 

Als Zuidmeren niet bijdraagt, dan draagt Noordmeren niet bij, want 0 is meer dan -2. 

De dominante strategie van Noordmeren is niet bijdragen.

Gevangenendilemma

Het nash-evenwicht is 0;0

Er is sprake van een gevangenendilemma, want het evenwicht is suboptimaal. 2 ; 2 is voor beide spelers beter. 

Als oplossing in voor dit gevangenendilemma wil de wethouder van Zuid openbaar beloven om het gebied schoon te maken. Waar is dit een voorbeeld van?

1. Averechtse selectie
2. Zelfbinding
3. Berovingsprobleem
4. Verzonken kosten

Type goederen

Individuele goederen:

Splitsbaar & rivaliserend

Collectieve goederen:

Niet splitsbaar & niet rivaliserend

Quasi collectieve goederen:

Hebben 1 van beide kenmerken of individuele goederen die toch door de collectieve sector worden aangeboden 

Leg uit waarom de gemeenschappelijke weide wel rivaliserend is, maar niet uitsluitbaar.

Externe effecten

Externe effecten, overheidsingrijpen

Extern effect: 

effect als gevolg van 

productie en consumptie --> 
Niet bij de prijs inbegrepen.

Negatieve externe effecten &  

positieve externe effecten

Bij het restaureren van een monumentaal gebouw treden ook positieve externe effecten op. Een voorbeeld van zo'n positief extern effect is...

1. meer werk voor de betrokken vaklieden
2. mooier uitzicht voor de omwonenden
3. het gebouw zal langer meegaan
4. lagere onderhoudskosten voor de gemeente

Aan het werk

Maken 4.8 tot en met 4.14

Klaar? Nakijken & check of je bij bent met de opdrachten.

Vragen? Zachtjes overleggen/vragen aan je docent. 

Wat zijn externe effecten?

1. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden waarvoor niet wordt betaald
2. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden waarvoor niet hoeft te worden betaald
3. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden en buiten plaatsvinden
4. Gevolgen die bij de productie of consumptie plaatsvinden waar je niets aan kan doen

Leg uit waarom het kappen van tropische bossen een tragedy of commons is.

Lesdoelen

Aan het einde van de les

Grafisch de invloed analyseren van het optreden van externe effecten. 

Analyseren hoe heffingen kunnen worden ingezet als instrument van internalisering. 

Verschillende manieren onderscheiden waarop externe effecten kunnen worden geïnternaliseerd. 

Negatieve externe effecten

Opleggen van een heffing. 

Aanbodlijn verandert.  --> aanbodlijn naar maatschappelijke aanbodlijn.

De vervuiler betaalt en wordt ontmoedigd. 

Positieve externe effecten

Aanbieders krijgen subsidie bij het produceren. 

Welke lijn verschuift er als de consument een subsidie krijgt bij de aankoop? En welke kant op?

Antwoord

Vraaglijn

Naar rechts --> met de subsidie wordt de betalingsbereidheid hoger. 

Internaliseren

Externe effect wordt in de prijs meegenomen. 

Kan met of zonder bemoeienis van de overheid. 

Internaliseren

Externe effect wordt in de prijs meegenomen. 

Kan met of zonder bemoeienis van de overheid. 

Bijvoorbeeld en accijns, heffing of subsidie.

Het internaliseren van externe effecten

Aan het werk

4.21 maken --> 5 minuten samen bespreken

Maken 4.15 t/m 4.20

Klaar? Nakijken