Budgetteren les 5

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Schuldsanering

Introductie

In Nederland zijn er verschillende manieren om uit de schulden te komen.

Zijn de schulden te hoog om zelf af te betalen dan is er in de wet

vastgelegd hoe de schulden opgelost kunnen worden. 

Dit wordt de MSNP of WSNP genoemd. 

 Wat is het verschil tussen deze twee?

MSNP: Minnelijke schuldsanering natuurlijke personen.

WSNP: Wettelijke schuldsanering natuurlijke personen.

MSNP

Voorstel tegen finale kwijting (meestal via gemeente) gebaseerd op de inkomsten en uitgaven van de schuldenaar. 

schuldeisers akkoord gaan dan is er een minnelijke regeling tot stand gekomen. 

Start betaling kan nog maanden duren.

In max 3 jaar maandelijks een deel van de schuld en einde van de periode wordt het restant van de schuld kwijtgescholden. Na een goed doorlopen MSNP heeft de schuldenaar een schone lei.

WSNP

Wanneer het bij de MSNP niet lukt om tot een afspraak met de

schuldeisers te komen voor het gedeeltelijk aflossen en kwijtschelden van de schulden, dan wordt er bij de Rechtbank een verzoek gedaan om toegelaten te worden tot de WSNP. 

Stap 1 – bespreken vastlopen Msnp

1 Loopt een minnelijk schuldentraject vast, licht dan in een persoonlijk gesprek toe 

2 Geef voorlichting over de opties voor een vervolg en wat daarvan verwacht mag worden.

3 Spits dat zoveel mogelijk toe op de situatie van de cliënt. 

4 Kom samen met de cliënt tot een weloverwogen keuze voor de Wsnp of een ander vervolg. 

5 Start idealiter niet opnieuw. Maak er, indien mogelijk, een doorlopend traject van met dezelfde contactpersoon.

Deze stap helpt bij het verwerken van de teleurstelling en creëert opnieuw hoop, erkenning, zekerheid en vertrouwen bij de cliënt.

Stap 1

“Het was voor mij wel duidelijk, ik kan dit zelf nooit terugbetalen. Dus het was heel fijn dat er zoiets als de Wsnp bestaat. Want anders heb je gewoon levenslang. Ik vind haar in ieder geval heel prettig. Aardig iemand.

Ik voel me wel heel erg gesteund.”

Stap 2 – uit handen nemen aanvraag

1 Neem de feitelijke aanvraag en bijbehorende papierwinkel uit handen van de cliënt.

2 Leg uit waarom stukken vaak opnieuw opgevraagd moeten worden. Benader, uitgaande van de ontzorgingsplicht, schuldeisers en instanties. Vraag bij hen de benodigde stukken op. 

3 Wees als primaire hulpverlener het aanspreekpunt voor de cliënt. Coördineer op de achtergrond met andere betrokken instanties en professionals.

4 Voorkom een eenzijdige focus op het opstellen van het dossier voor de aanvraag, heb oog voor emotionele behoeften van de cliënt, blijf frequent in contact met de cliënt over de status en neem het dossier gezamenlijk door voordat het opgestuurd wordt.

 Zo’n ontzorgende aanpak leidt tot vertrouwen en rust terwijl de cliënt wel controle over de eigen situatie blijft houden.

Stap 2

“De aanvraag werd voor mij gedaan. Dat zijn dingen die je zelf niet kan. Echt
niet ....... Ik ben er wel bij betrokken geweest. En ze heeft het allemaal uitgelegd.
Kijk, je moet formulieren aanvragen waar ik van mijn levensdagen nog nooit
van gehoord hebt. Ik weet niet eens wat het is. Wat moet ik aanvragen? Ze
heeft met name uitgelegd wat dat inhield”

Stap 3 opstellen eigen verklaring

Zorg dat de cliënt begrijpt wat de rechter zoekt in een eigen verklaring. Dit kan per rechtbank verschillend zijn. 

Geef de cliënt ruimte om daar zelf invulling aan te geven. Leg waar nodig verbinding naar bijvoorbeeld wijkteam, maatschappelijk werk of schuldhulpmaatje zodat de cliënt zijn eigen verklaring goed en bondig kan formuleren.

Dit is voor de cliënt een belangrijk moment om zich erkend te voelen om wie hij of zij is.

Stap 3

“Die schuldhulpverlener zei: voor de rechter moet het persoonlijk. Het moet

echt een verhaal worden. Toen had ik daar vijf kantjes voor geschreven. Toen

zei die schuldhulpverlener: nee, kort het maar in tot 1 kantje. Toen zei ik: dat wil ik niet. Dit is mijn hele verhaal en dat krijgt de rechter. 

Toen hebben we wel die vijf kantjes gestuurd.”

Stap 4 – omgaan met onzekerheid over de toelating

Bespreek de onzekerheden 

Vul de informatie uit een generieke folder of algemene informatie op internet aan 

Zorg ervoor dat je over voldoende en actuele kennis beschikt.

Verwijs de cliënt naar betrouwbare (online) informatie, komt straks nog terug

Ontkracht waar mogelijk de bedreigende en onheilspellende beeldvorming die de cliënt op internet en social media kan tegenkomen. 

Benadruk het succes en de effectiviteit van de Wsnp: 94% van de mensen eindigt met een schone lei.

Stap 4 – omgaan met onzekerheid over de toelating

Loop de checklist en routekaart ‘schouders eronder’ van Bureau Wsnp na om te weten welke stukken echt niet mogen ontbreken en wat echt niet fout mag gaan. Bespreek de antwoorden op aanvullende vragen van de rechtbank voordat die worden verzonden.

Stap 4 – omgaan met onzekerheid over de toelating

“De aanloop om alles bij mekaar te krijgen was een drama …... en angsten

..... Stel je voor, we leveren niet alles aan, want er werd weleens gepraat: is

niet alles goed, is niet alles volgens de regels gedaan, dan schoppen ze je er

gewoon uit, dan helpt niemand meer.”

Stap 5 – voorbereiden op de zitting

Bespreek verwachtingen, angsten en beeldvorming 

Heb daarbij oog voor de invloed van de statuur van rechters,

Help de cliënt in de voorbereiding door betrouwbare informatie aan te reiken over wat zij kunnen verwachten (Komt later). 

Bekijk daartoe de video ‘Op bezoek bij de rechtbank ’. 

Communiceer dat de zitting doorgaans maar 15 minuten duurt. Geef aan welke vragen verwacht kunnen worden en dat er 2 hoofdonderwerpen zijn:

1. Is de cliënt in staat de verplichtingen na te komen?

2. Hoe zijn de schulden ontstaan en hoe is de cliënt ermee omgegaan? Heeft deze haar of zijn best gedaan? Bijzondere schulden, zoals schulden ontstaan door fraude, worden kritischer bevraagd.

Op bezoek bij de rechtbank

Stap 5 – voorbereiden op de zitting

Deze voorbereiding zorgt voor duidelijkheid en geruststelling. Het helpt om de spanning,

stress en onzekerheid tussen de ontvangst van de oproep voor de zitting en de feitelijke zitting

enigszins onder controle te houden.

Stap 5 – voorbereiden op de zitting

“Hoe meer advies van tevoren, hoe zeker je de rechtszaak instapt, hoe

geruststellender. Want, ik kom eigenlijk nooit in een rechtszaal …. Ik zei zelf niet

zoveel op advies van de bewindvoerder. Misschien omdat ik anders nog meer

vragen bij de rechter zou opwekken. Daardoor de kans misschien nog groter

zou worden om afgewezen te worden. Dus zo min mogelijk vragen voor de

rechter eigenlijk. Dat was een beetje de bedoeling.”

“Omdat je geen idee hebt wat je te wachten staat in de zin van, wat verwacht

zo’n rechter van mij, wat wil zo’n rechter van mij. Alle stukken zijn er al. Wat wil

de rechter nog weten. Wat moet ik doen?”

Stap 6 – aanbieden mee te gaan naar zitting

Bied de cliënt aan om met hem of haar mee te gaan naar de zitting. 

Zorg als begeleider voor goede inhoudelijke kennis van het dossier.

Licht de rechtbank tijdig in als er geen begeleider (met voldoende dossierkennis) is die de cliënt

mee kan nemen naar de rechtbank. Bespreek met de rechtbank of zij open staan

voor een alternatief zoals een online zitting.

Stimuleer dat ook andere professionele (maatschappelijk werk, wijkteam) of niet-professionele

hulpverleners van de cliënt meegaan naar de zitting voor mentale ondersteuning van de cliënt.

� De toezegging met de cliënt mee te gaan biedt haar of hem een gevoel van zekerheid,

vertrouwen, erkenning en veiligheid. Een online zitting maakt het eenvoudiger en

laagdrempeliger om begeleiding te faciliteren.

Stap 6 – aanbieden mee te gaan naar zitting

� De toezegging met de cliënt mee te gaan biedt haar of hem een gevoel van zekerheid,

vertrouwen, erkenning en veiligheid. Een online zitting maakt het eenvoudiger en

laagdrempeliger om begeleiding te faciliteren.

Stap 6 – aanbieden mee te gaan naar zitting

“Het voelde als een soort vangnet aan. Als ik het dreigde te verprutsen op eenof andere manier, dat zij dan misschien wel een beetje in zouden springen en mij tegen zouden houden. Of als de rechter toch wel dingen op een bepaalde manier vroeg, dat zij dan nog wat zouden zeggen.”

“En hij zei: als ik merk dat het niet helemaal lekker gaat, ik ga wel met je mee.

Ik spring gewoon tussenin. Ik neem het gewoon voor je waar, als ik zie dat je

het even niet meer weet. Want ik zei ook tegen hem: door de spanning blokkeer je soms. Je komt er echt niet meer op.”

Stap 7 – voorkomen onnodige kosten

Bespreek als gemeente de mogelijkheid tot online zittingen. 

Beperk daarmee de –vaak substantiële-reis-en parkeerkosten voor de cliënt. Bied de cliënt –indien mogelijk –het alternatief om samen te rijden of de reiskosten te vergoeden uit de bijzondere bijstand.

Neem tijdens de online zitting samen met de cliënt plaats in de spreekkamer van de hulpverlener. 

Stap 7 – voorkomen onnodige kosten

� Oplossingen om reis- en parkeerkosten voor de cliënt te voorkomen, zorgen ervoor dat een toch

al spannende dag niet onnodig nog stressvoller wordt.

“Parkeren nabij de rechtbank is moeilijk en duur.”

Stap 8 – hanteren spanning voor en bij aanvang zitting(handelen vanuit de rechtbank)

Faciliteer als rechtbank, indien mogelijk, een wachtruimte waar de cliënt en haar of zijn begeleider zich rustig kunnen terugtrekken in afwachting van de zitting.

Doe vooraf de suggestie aan de cliënt om een vertrouwd iemand uit de privé-omgeving mee te nemen als zij dat fijn vinden.

Adresseer als rechter de zenuwen van de cliënt en stel haar of hem op empathische wijze gerust.

Toon erkenning voor de mens achter de schulden. Laat merken het dossier te kennen. 

Stap 8 – hanteren spanning voor en bij aanvang zitting(handelen vanuit de rechtbank)

� Voor en bij aanvang van de zitting lopen spanning en zenuwen op tot een climax. Rust, afleiding, empathie en begrijpen wat er gezegd wordt, verminderen die. Het draagt eraan bij dat de cliënt niet blokkeert of dichtklapt en beter vragen kan beantwoorden.

“..... knikkende knieën, zweten. Ik ben nog nooit zo zenuwachtig geweest. Was net als dat ik naar het slachthuis ging. Dat is echt niet te beschrijven. Dan zie je daar die rechter zitten. Nou, dan krijg ik al helemaal het koude zweet enzo. Ik had zoiets van: heb je wel een goede dag? Mag ik mijn mond wel opendoen?

Want straks staat mijn toon ‘m niet aan. Wat moet ik dan zeggen?”

Stap 9 – toebedelen rol aan begeleider

Geef als rechter de begeleider veel ruimte om aanvullingen te doen op de antwoorden van de cliënt. Waak ervoor om niet te veel over het hoofd van de cliënt heen met de begeleider te spreken. Laat de begeleider liever back-up voor de cliënt zijn, dan het primaire aanspreekpunt voor de rechter. Streef ernaar taal op B1-niveau te gebruiken. Vermijd jargon of leg dat uit. 

Stap 9 – toebedelen rol aan begeleider

Leer je als rechter nog beter te verplaatsen in de begeleidende schuldhulpverlener of beschermingsbewindvoerder door de video’s ‘Op bezoek bij de schuldhulpverlener’ en ‘Op bezoek bij de beschermingsbewindvoerder’ te bekijken.

Stap 9 – toebedelen rol aan begeleider

� De aanwezigheid van een begeleider zorgt bij de cliënt voor vertrouwen en zekerheid. De cliënt krijgt zo het vertrouwen dat iemand het van haar of hem overneemt als zij of hij dichtklapt. En heeft de zekerheid dat er bij moeilijke vragen een vangnet is.

“Er werd zo snel gepraat en met woorden waarvan ik dacht: waar hebben

jullie het in godsnaam over? Ik begrijp natuurlijk wel waar het over gaat, maar

soms gebruiken zij dus woorden die voor hen heel normaal zijn, omdat ze ze

dagelijks gebruiken ...... Ik heb zelf zo min mogelijk gezegd en gevraagd. Ik heb gewoon mijn bewindvoerder het woord laten doen.”

Stap 10 – uitspreken vonnis

Voor een cliënt is het heel prettig om zo snel mogelijk de uitslag te weten. Soms heeft een rechter echter meer bedenktijd nodig. Dat hoeft geen nadeel te zijn. Wel is het fijn als de cliënt in dat geval weet wanneer de uitspraak verwacht kan worden.

Stap 10 – uitspreken vonnis

� Directe uitspraak van toelating leidt logischerwijs tot opluchting, blijdschap en ontlading. Een afwijzing creëert duidelijkheid. Langer wachten leidt ertoe dat de cliënt langer tussen hoop en vrees moet leven.

“….. dat je toch een doel hebt. Het is drie jaar en je bent overal vanaf. Wij

hadden zoiets van kijk, dat leven hadden we natuurlijk al een tijdje ….... Maar ja, gewoon dat er eindelijk licht aan het einde van de tunnel was.”

Vervolgstappen

Stap 11 – nabespreken zitting

Stap 12 – communiceren vonnis

Stap 13 – continueren toegang tot hulpverlening

Stap 14 – voorbereiden op blokkade post en bankrekening

Stap 15 – voldoen aan eisen Wsnp

Stap 16 – voorbereiden huisbezoek Wsnp-bewindvoerder

Stap 17 – voorkomen recidive

Bronnen

https://www.bureauwsnp.nl 

voorlichtingsfilmpjes voor de cliënt:

• brochures van Bureau Wsnp en andere organisaties

• vereiste formulieren (met uitleg) voor de aanvraag van Wsnp

• het zoeken naar Wsnp-bewindvoerders

• het zoeken van een organisatie die schuldhulpverlening biedt

• het indienen van een klacht over de Wsnp-bewindvoerder van de cliënt

Bronnen

Wsnp-bewindvoerders kunnen bureauwsnp.nl bezoeken voor informatie over:

• inschrijvingen of wijzigingen in het Wsnp register

• toevoegingen, dossiers, het vergoedingensysteem en bezwaar maken

• regelingen over rechtsbijstand voor toevoegingen

• aanvraag van een toevoeging voor indienen van een verzoekschrift tot toelating tot Wsnp

• permanente educatie over Wsnp

• bezwaar maken tegen een besluit van Bureau Wsnp

• kwaliteitsbewaking door Bureau Wsnp

• de klachtenregeling

• tolk- en vertaaldiensten

• de antwoorden op veelgestelde vragen

Bronnen

- Schuldinfo

Professionals kunnen voor juridische informatie terecht op schuldinfo.nl. Denk daarbij aan de instrumenten die de wet biedt.

-Rechtwijzer Schulden

Bij de ‘Rechtwijzer Schulden’ kan de cliënt tips, tools en instanties vinden die kunnen helpen bij geldproblemen of schulden.

- NVVK-community

Medewerkers van alle NVVK-leden kunnen met hun vraag ook terecht bij de NVVK-community.

vragen 

Kan ik met een koopwoning toegelaten worden tot de Wsnp?

Kan ik voor een tweede keer worden toegelaten in de Wsnp?

Kan een faillissement worden omgezet naar de Wsnp?

Wat is het vrij te laten bedrag (vtlb)?

Wat is het verschil tussen beschermingsbewind en Wsnp-bewind?

Mag ik tijdens de Wsnp gaan samenwonen, trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan?

Wat betekent een postblokkade?

Wat kan er gebeuren als je een auto bezit bij WSNP?

Kan de WSNP verlengt worden?

Wat betekent TBE?

Hoe zit het met de BKR bij WSNP?

WSNP eindigt zonder schone lei, wat gebeurt er?