V5 - H12.4 - 12-12-2022

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 12: Hormonen

Paragraaf 12.4: Regeling glucoseconcentratie

Lever & Spieren

Darmen

Glucosespiegel bloed stijgt

Poortader

Glucosespiegel bloed daalt

Vorming glycogeen

Verbranding glycogeen

Antagonisten hebben een........ werking

1. neutraliserende
2. tegengestelde
3. versterkende
4. tegenwerkende

Hoofdstuk 12: Hormonen (CE)

Paragraaf 12.1: De aanmaak van hormonen

Paragraaf 12.2: Reacties op hormonen

Paragraaf 12.3: Hormonen recyclen botten

Paragraaf 12.4: Regeling glucoseconcentratie

Paragraaf 12.5: Reageren met behulp van hormonen

De opslag en afgifte van glucose luistert nauw, wat is een gevolg van te veel glucose opslag?

1. De vetcellen slaan vetten op
2. De nieren scheiden glucose uit
3. De (hersen)cellen zitten zonder energie
4. De bloedsuikerspiegel stijgt

En bij te weinig glucose opslag?

1. De vetcellen slaan vetten op
2. Nieren scheiden glucose uit
3. De (hersen)cellen zitten zonder energie
4. De bloedsuikerspiegel daalt

Eilandjes van Langerhans

Geïsoleerde groepjes cellen in de alvleesklier

β-cellen -> insuline

Halfwaardetijd: ±5 minuten

Eilandjes van Langerhans

Geïsoleerde groepjes cellen in de alvleesklier

β-cellen -> insuline

Halfwaardetijd: ±5 minuten

Wat is dus het effect van insuline op de glucosehuishouding?

Insuline

• Bevordert de opname van glucose in cellen
• Stimuleert de aanmaak van glycogeen (reservestof)

Bij hoge concentraties vetzuren in het bloed geven de β-cellen veel insuline af:

• Stimuleert opname van vetzuren in de vetcellen en de vorming van vetten

• Effect duurt enkele uren
• Niet op alle cellen effect (bv hersencellen): deze cellen nemen ook zonder insuline glucose op

Eilandjes van Langerhans

Geïsoleerde groepjes cellen in de alvleesklier

α-cellen -> glucagon

Halfwaardetijd: 6-7 minuten

Glucagon werkt ook voor vetzuren als antagonist van insuline. Glucagon stimuleert de afbraak van vetten. Uit de afbraakproducten maken cellen glucose.

Suikerziekte

Bij diabetes type 1 maakt de alvleesklier weinig of geen insuline, wat is daarvan het effect?

Cellen kunnen te weinig of geen glucose opnemen

Wat gebeurt er bij te veel glucose in het bloed?

Uitscheiding via de urine

Symptomen

• Vermoeidheid
•  Veel drinken
• Veel plassen
• Slecht genezende wonden

Behandeling bespreken type 1 en type 2 (type 1 is 10% van patienten).

Een symptoom van suikerziekte is veel drinken, waarom?

1. Laag bloedvolume
2. Lage osmotische waarde van het bloed
3. Hoog bloedvolume
4. Hoge osmotische waarde van het bloed

Spanning: adrenaline

Tyrosinehormoon uit

het bijniermerg

Glucosespiegel van het bloed stijgt

• Lever- en spiercellen zetten glycogeen om in glucose
• Kringspiertjes rond de slagaders naar de skeletspieren verslappen --> bloed stroomt naar spieren
• Kringspiertjes rond de slagaders naar de darmen trekken samen
• Hartslag verhoogt, ademhaling verdiept

Soms komt er zo veel adrenaline in je bloed, dat de spieren ervan gaan trillen.

Leerdoelen 12.4

• Veel hormonen zijn betrokken bij het (zoveel mogelijk) constant houden van de glucoseconcentratie in het bloed.
• De eilandjes van Langerhans in de alvleesklier maken glucagon en insuline.
  
• Glucagon zet de lever aan tot de afbraak van glycogeen. Hierdoor stijgt de concentratie van glucose in het bloed.
  
• Insuline is de antagonist van glucagon. Het stimuleert cellen met insulinereceptoren tot opname van glucose. Hierdoor daalt de concentratie glucose in het bloed.
  
• Diabetici hebben doorgaans te veel glucose in hun bloed. Zij maken te weinig insuline of hebben te weinig werkende insulinereceptoren.
  
• Adrenaline uit het bijniermerg stimuleert de afgifte van glucose aan het bloed.
  

Nu maken:

• Paragraaf 12.4: opdracht 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 12
• Extra uitdaging: opdracht 13
  
• Niet af? → Huiswerk