Paragraaf 8.1 - Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

8.1 Bloed

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt de delen waaruit je bloed bestaat benoemen en van ieder deel de functie beschrijven

8.1 Bloed

Waaruit bestaat je bloed?

Bloeddeeltjes (bloedcellen) en bloedplasma:

• Rode bloedcellen > Vervoeren zuurstof > Bevat hemoglobine (rode kleurstof – bindt zuurstof aan zich)
• Witte bloedcellen > Bestrijden ziekteverwekkers (bacteriën en virussen)
  - Type 1 eten ziekteverwekkers op en verteren deze
  - Type 2 maken afweerstoffen (antistoffen) tegen ziekteverwekkers
• Bloedplaatjes > Zorgen dat wondjes dichtgaan (bloedstolling)

Bloedcellen zijn na een paar maanden versleten, in het rode beenmerg in platte beenderen (bekken, borstbeen, ribben) worden nieuwe bloedcellen gemaakt.

8.1 Bloed

8.1 Bloed

Bloedstolling

1. Bloedplaatjes knappen open; 
2. Door een stof uit de bloedplaatjes ontstaan
   kleverige draden (fibrine draden);
3. In die draden blijven rode bloedcellen hangen;
4. De draden in bloedcellen drogen op tot een korstje.
   Onder het korstje herstelt de huid;
5. Als de huid genezen is valt het korstje af.

8.1 Bloed

• Wat? Maken 8.1 – Opdracht 1 t/m 11
• Hoe? Blz. 84 t/m 89
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 11 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

8.1 Bloed

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe je bloed stoffen door je lichaam vervoert
• Je kunt beschrijven wat er door spanning in je lichaam verandert

8.1 Bloed

Hoe vervoert je bloed stoffen?

1. Vervoer via bloedplasma
   - vervoert bijna alle stoffen in je lichaam
   - zoals glucose, vitaminen, mineralen, hormonen,
   antistoffen en afvalstoffen zoals koolstofdioxide.
   
2. Vervoer via rode bloedcellen
   - vervoeren deeltjes zuurstof met behulp van hemoglobine
   - te weinig hemoglobine > minder zuurstof vervoer > bloedarmoede
   - bloedarmoede ontstaat vaak door ijzertekort > ijzer is nodig voor aanmaak hemoglobine
   

8.1 Bloed

Vervoer zuurstof door hemoglobine

1. Zuurstof hecht aan hemoglobine
2. Rode bloedcel vervoert zuurstof door het lichaam
3. Op plaats met weinig zuurstof laat hemoglobine de zuurstof weer los

8.1 Bloed

Wat verandert er bij inspanning in je lichaam?

Meer inspanning betekent meer zuurstof en glucose nodig en meer afvalstoffen (bijv. koolstofdioxide) afvoeren

• Extra aanvoer van glucose
  - glycogeen (reservestof in lever en spieren) wordt omgezet naar glucose
  - het omzetten naar glucose gebeurt door twee hormonen glucagon (alvleesklier) en adrenaline (bijnieren)
  - hart sneller slaan zorgt voor sneller vervoer van glucose
  
• Extra aanvoer zuurstof
  - snellere ademhaling zorgt voor meer zuurstof in het bloed
  - hart sneller slaan zorgt voor sneller vervoer van zuurstof
  
• Extra afvoer van afvalstoffen
  - snellere ademhaling zorgt voor meer koolstofdioxide uit het bloed
  - hart sneller slaan zorgt voor sneller afvoer van koolstofdioxide
  

8.1 Bloed

• Wat? Maken 8.1 – Opdracht 12 t/m 24
• Hoe? Blz. 90 t/m 96
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 12 t/m 24 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)