6.2 Verteringsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H6 voeding, vertering en gezondheid

Vandaag

6.1 afmaken

Start  6.2 (maken we maandag af)

Alles wat je nodig hebt

Na geboorte: moedermelk (bouwstoffen)

Begin: gelig (veel eiwitten)

Daarna: wit (minder eiwit, meer vet en lactose)

Vetten en koolhydraten: bouwstoffen

Alles wat je nodig hebt

Pasgeboren kind: relatief groot lichaamsoppervlak (in vergelijking met inhoud) -> snelle afkoeling

Ouder worden: inhoud neemt sneller toe dan oppervlakte -> makkelijker warmte vasthouden

Moedermelk: beschermende stoffen + antistoffen

Nu 

• Maak opdracht 15, 18, 19, 21
• Stel vragen

Klaar? Lees 6.2 (vanaf blz 190)

6.2 Verteringsstelsel

Leerdoelen

• Lees blz 190 bovenaan

Vertering

• Doel = voedingsstoffen klein genoeg maken om op te nemen in bloed.
  
  
• Het afbreken van grote moleculen (polymeren) tot kleine moleculen (monomeren) met behulp van verteringsenzymen.
  
  
• Alles wat bruikbaar is neem je op in je darmen, restanten (onverteert/onverteerbaar) poep je uit.
  

Verteringsstelsel

• Mondholte
• Slokdarm
• Maag
• Twaalfvingerige darm
• Dunne darm
• Blindedarm
• Dikke darm
• Endeldarm

Mechanische & Chemische vertering

• Mechanische vertering: Kleiner maken en mengen van ingeslikt voedsel. Kauwen en kneden
  Belangrijk: zorgt voor oppervlaktevergroting!!
  
  
• Chemische vertering: Verkleinen van macromoleculen (de voedingsstoffen) tot monomeren met behulp van enzymen.
  Ofwel enzymatische vertering: enzymen knippen grote voedingsstoffen kleiner.

Enzymen

Enzymen zijn heel selectief bij de vertering, door hun vorm.
Net als een puzzelstukje past een enzym precies op 1 plaats.

Welke voedingsstoffen moeten verteerd worden? 

Koolhydraten

Eiwitten

Vetten

Nu en huiswerk

Van 6.1 maken en nakijken opdracht,  15, 18, 19, 21

Paragraaf 6.2 maken: 25, 26, 28, 29, 30

Maandag maken we 6.2 af

H6 voeding, vertering en gezondheid

Vandaag

6.2 afmaken met:

-uitleg

-vragen maken

-oefenen op biologiepagina.nl

Leerdoelen

• Lees blz 190 bovenaan
• Leerdoel 7 en 8

Doorloop deze LessonUp

Start daarbij met het maken van de opdracht via de volgende link. Daarmee fris je je kennis op. 

biologiepagina.nl

Mondholte

• Vertering start al in de mond
• 6 speekselklieren => produceren speeksel.
  
  
• Speeksel: verteringssap met het enzym (amylase) 
• Breekt zetmeel (koolhydraat) af.

Slokdarm

• Vervoeren van voedselbrij richting de darm.
• Darmperistaltiek => knijpbeweging die voedsel voort duwt.

• Kringspieren en lengtespieren trekken om de beurt samen.
• Kringspieren maken het smaller (samentrekken)
  
• Lengtespieren maken het wijder 
  
• Peristaltische bewegingen ook in de maag en darmen

Maag

• Opslagplaats (kan veel voedsel in)
  
  
• Wand produceert maagsap (2,5L/ 24h)
  
• Maagsap = enzymen + zoutzuur + slijm
  
• Zoutzuur pH 1,5 => doodt bacteriën.
  
  
• Slijm beschermt maagwand tegen zoutzuur.
  
• Pepsinogeen (inactief enzym) verteert eiwitten tot peptiden.

Welke voedingsstoffen zijn er al deels verteerd als het eten in de maag zit?

Twaalfvingerige darm

• Eerste deel van je dunne darm
  
  
• Afvoerbuizen vanaf de alvleesklier en galblaas
• Alvleessap - pH8, en enzymen die koolhydraten, vetten en eiwitten (verder) verteren
  
  
• Hoge pH neutraliseert maagsap en bij deze pH werken de enzymen het beste

Lever en Galblaas

• Lever maakt gal
• Gal wordt opgeslagen in galblaas
• Bij vet eten komt gal in 12-vingerige darm
• Grote vetdruppels worden klein gemaakt = emulgeren

Juist of onjuist.
Gal verteert vetten.

1. Juist
2. Onjuist

Waar wordt vet verteerd?
In de ...

1. Mondholte
2. Maag
3. Twaalfvingerige darm
4. Dikke darm

Welke verteringsproducten worden opgenomen door de dunne darm?

1. Enkelvoudige suikers, vetten, en aminozuren
2. Alle suikers, vetzuren, fosfaten en aminozuren
3. Enkelvoudige suikers, vetzuren en aminozuren

Dunne darm

Dunne darm

In de dunne darm wordt darmsap gemaakt wat koolhydraat-, eiwit- en DNA-vertering voltooit. 

In de dunne darm wordt voedsel ook opgenomen in de bloedvaten. De darmvlokken (zie vorige slide) zorgen voor een groot oppervlak voor de opname.

Blinde darm, dikke darm en endeldarm

Bacteriën in je darm helpen bij de vertering.

1. Waar
2. Niet waar

Te veel stoffen

• Additieven => geur, kleur en smaakstoffen.
• ADI-waarde => hoeveelheid die mensen per kg lichaamsgewicht kunnen eten zonder risico op gezondheidsklachten 

ADI staat voor

1. Algemene dagelijkse inname
2. Aanvaardbare dagelijkse inname
3. Algemene daadwerkelijke inname
4. Aanvaardbare daadwerkelijke inname

Huiswerk

Paragraaf 6.2: Verteringsstelsel

Maken opdracht 32, 33, 34, 37, 38, 39, 41

Kijk de opdrachten van 6.2 na. 

Ben je klaar? Dan oefen je met de opdracht in de volgende link.

biologiepagina.nl

Welke route

legt je voedsel

af door je spijsver-

teringskanaal?