Grammatica zinsdelen: herhalen hoofd- en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Grammatica zinsdelen

Herhalen enkelvoudige zin ontleden

Raadsel!

Wat is hier aan de hand?

Grammatica zinsdelen

Vrijdag een online toets over grammatica zinsdelen

'De Brug' blz. 247-250
- pv, ow, wg/ng, lv, mv, bwb, bijv. bep.
- hoofd- en bijzinnen herkennen
- Bijzin benoemen (= zinsdeelzinnen)

Wat weet je nog over
hoofd- en bijzinnen?

Samengestelde zinnen

Enkelvoudige zin: zin met één persoonsvorm

Samengestelde zin: zin met twee of meer persoonsvormen

Een samengestelde kan bestaan uit: hoofdzin + bijzin (of andersom) of een hoofdzin + hoofdzin. 

Hoofdzin (HZ)

- onderwerp en persoonsvorm staan altijd naast elkaar

- 'belangrijkste zin'

- een samengestelde zin heeft altijd minstens één hoofdzin

Voorbeeld:

Alle boeken van Harry Potter zijn beroemd, omdat ze goed geschreven zijn.

Bijzin (BZ)

- Onderwerp en persoonsvorm staan niet naast elkaar OF er kan een zinsdeel tussen. PV staat vaak achter in bijzin

- bijzin begint vaak met voegwoord 
- een bijzin heeft altijd een hoofdzin nodig. 

- Tip: plaats het woordje 'niet' tussen pv en ow. Klinkt de zin nog goed? Dan is het een bijzin!

Voorbeeld:

Alle boeken van Harry Potter zijn beroemd, omdat ze goed geschreven zijn.

Wat is de zin tussen haakjes?

[De laptop was kapot], omdat ik hem op de vloer heb laten vallen.

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Wat is de zin tussen haakjes?

Ik weet niet [of ze dat wilde doen].

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Wat is de zin tussen haakjes?

De leerlingen waren zenuwachtig, [omdat ze op de resultaten van de toets moesten wachten].

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Wat is de zin tussen haakjes?

Ik ben moe, [dus ik ben toe aan vakantie.]

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Ik begrijp niet waarom ik geen cadeau heb gekregen.

HZ-BZ

BZ-HZ

HZ-HZ

Het is twaalf uur 's nachts en ik ben nog steeds wakker.

Nadat ik een lekkere pannenkoek had gegeten, moest ik uitbuiken op de bank.

Wat weet je nog over nevenschikkende
en onderschikkende voegwoorden?

Nevenschikking en onderschikking

Nevenschikking: HZ + HZ

Neven betekent 'aangrenzend' (gelijk aan elkaar)

Onderschikking: HZ + BZ / BZ + HZ

Onderschikking betekent dat één deel van de zin ondergeschikt ('minder') is dan de andere. 

Nevenschikkend en onderschikkend voegwoord

Hoofdzinnen kunnen met elkaar verbonden worden door nevenschikkende voegwoorden: en, maar, want of of.

Bijzinnen worden verbonden met een hoofdzin door onderschikkende voegwoorden: terwijl, voordat, toen, nadat, doordat, zodat, waardoor, omdat, hoewel, dat (en nog vele andere)

Dean hoopt dat Evi snel klaar is, WANT dan kunnen ze gaan sporten.

want =

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Juno was de godin van het huwelijk en het huishouden van getrouwde stellen, ZODAT sommige paartjes denken dat het geluk brengt als ze in juli trouwen.

zodat =

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

De regering wil een snelle oplossing, MAAR de oppositieleden vragen tijd.

MAAR =

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Quizje!

Ga naar: joinmyquiz.com

Vul de spelcode in (zie andere scherm)

Geef aan hoe de zin is samengesteld
Succes!

Volgende les

Volgende les herhalen we de zinsdeelzinnen.