Arm en Rijk 2.1 Water in droge wereld

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Boomscheten Bossen langs de oostkust van de V.S. die doodgaan door zoutwaterintrusies (zout water dat de bodem binnendringt) stoten broeikasgassen uit. Wetenschappers hebben hieraan de bijnaam boomscheten gegeven

https://www.sciencepodcastforkids.com/single-post/do-trees-fart

hoofdstuk 2

2.1 water in een droge wereld

Doelen

Waar komt ons water vandaan?

Hoe komen we in Nederland aan drinkwater

Tegen welke problemen lopen we aan met watervoorziening?

www.ntr.nl

Waterkringloop - hoe zat het ook alweer?

Maak voor jezelf een overzicht van de waterkringloop. 

Denk aan de volgende begrippen:

• Verdamping
• Condensatie
• Neerslag
• Infiltratie
• Afstroming (Grondwaterstroming & Oppervlakteafstroming)

Geef met pijlen aan waar het water zich heen beweegt.

Lange waterkringloop

Korte waterkringloop

Waterkringloop

5 processen

verdamping

condensatie (waterdamp --> wolken)

neerslag

infiltratie en 

afstroming 

(zie ook figuur 2.2). 

begrip nuttige neerslag

kraanwater &

flessenwater

Kraanwater moet aan veel strengere veiligheidseisen voldoen dan flessenwater. Bovendien is flessenwater slecht voor het milieu, omdat je voor de productie en het transport van één fles water ongeveer 160 liter olie nodig hebt.

drinkwater moet aan meer toetsen en eisen voldoen. bijv natriumgehalte vaak hoger in flessenwater

Bronwater = leidingwater

Het Nederlandse kraanwater ofwel leidingwater wordt grotendeels geput uit drieëntwintig waterbronnen. De meeste soorten bronwater komen uit precies dezelfde waterwinningsinstallaties als kraanwater. Hierbij valt te denken aan:

Bar le Duc® = Bron Utrecht

Sourcy® = Bron Bunnik

AH™ huismerk = Bron Hoensbroek

De kwaliteitseisen voor alle flessenwaters zijn omschreven in het ‘Warenwetbesluit Verpakte Waters’. Hierin staat voor 15 stoffen beschreven wat de maximale of minimale concentratie ervan in het water mag of moet zijn. Voor kraanwater zijn eisen opgesteld voor maar liefst 65 stoffen! 

Mineraalwater hoeft niet te voldoen aan de eisen van ons kraanwater. In mineraalwater zitten soms wel wat meer minerale zouten dan in kraanwater. S

kraanwater gemiddeld ca.1 eur/m3 (incl vastrecht, anders 0,57 eur/m3) = 0,001 euro/l

drinkwater varieert goedkoop lidl 0,24/l (=240 x zo duur) 

spa blauw 0,70/l (=700 x zo duur)

Wat kost 1,5 liter bronwater (AH eigen merk, niet bruisend)

1. euro 0,24
2. euro 0,59
3. euro 0,95
4. euro 1,12

0,26 Saskia Lidl

Wat kost een liter water uit de kraan (incl de kosten voor vastrecht)

1. euro 0,001
2. euro 0,03
3. euro 0,11
4. euro 0,24

kosten

kraanwater gemiddeld ca.1 euro/m3 

(inclusief vastrecht, anders 0,57 eur/m3) 

= 0,001 euro/liter

drinkwater varieert goedkoop Lidl 0,24/l (=240 x zo duur) 

Spa blauw 0,99/l (=990 x zo duur)

kwaliteit

drinkwater moet aan meer toetsen en eisen voldoen. bijv natriumgehalte vaak hoger in flessenwater

Bronwater = leidingwater

Het Nederlandse kraanwater ofwel leidingwater wordt grotendeels geput uit drieëntwintig waterbronnen. De meeste soorten bronwater komen uit precies dezelfde waterwinningsinstallaties als kraanwater. Hierbij valt te denken aan:

Bar le Duc® = Bron Utrecht

Sourcy® = Bron Bunnik

AH™ huismerk = Bron Hoensbroek

De kwaliteitseisen voor alle flessenwaters zijn omschreven in het ‘Warenwetbesluit Verpakte Waters’. Hierin staat voor 15 stoffen beschreven wat de maximale of minimale concentratie ervan in het water mag of moet zijn. Voor kraanwater zijn eisen opgesteld voor maar liefst 65 stoffen! 

https://eten-en-drinken.infonu.nl/dranken-overig/145335-vergelijkende-test-7-goedkope-mineraalwaters.html

bv Saskia (lidl water) 13,8 Natrium mg/l 

kwaliteit

• Bar le Duc® = Bron Utrecht
• Sourcy® = Bron Bunnik
• AH™ huismerk = Bron Hoensbroek (Limburg)

Drinkwater in NL

Verschillende soorten water.

85% winningen grondwater

MAAR

groot deel randstad water afkomstig uit oppervlaktewater

grondwater

oevergrondwater

oppervlaktewater

infiltratiewinning (duinen)

later: aquifer, in nl aanvullen door neerslag, in andere delen ook aquifers vroeger ontstaan, fossiel water, nu niet meer aangevuld

Je zag verschillende kleuren in de legenda. Wat voor soort water gaf de kaart aan met donkere kleur en waarom vind je dat op die plek in NL?

Waarom wordt er in laag Nederland geen/nauwelijks grondwater gewonnen?

denk terug aan veenfiets

waterwinning op 3 manieren

1. grondwater

2. oppervlaktewater

3. Oppervlaktewater met duininfiltratie

In het westen van NL is diepere grondwater zout. Drinkwater wordt gemaakt uit oppervlakte water maar dit moet uiteraard eerst goed schoongemaakt worden. 

waarom in westen geen grondwater

verzilting

teruggrijpen op do trees fart

Boomscheten Bossen langs de oostkust van de V.S. die doodgaan door zoutwaterintrusies (zout water dat de bodem binnendringt) stoten broeikasgassen uit. Wetenschappers hebben hieraan de bijnaam boomscheten gegeven

https://www.sciencepodcastforkids.com/single-post/do-trees-fart

waterwinning op 3 manieren

1. grondwater

2. oppervlaktewater

3. Oppervlaktewater met duininfiltratie

In een groot deel van NL komt het drinkwater uit grondwater. Dat is water wat ooit als neerslag gevallen is. Het is vrij schoon door de filterende werking van de grond. 

Hoe komen wij eigenlijk aan dat grondwater?

verschil grondwater aquifer

vraag aan het einde is bruggetje naar nuttige neerslag

Waterbalans

Waterbalans: 

Neerslag - verdamping 

Nuttige Neerslag

Wat is de grootste gebruiker van zoet water in de wereld?

1. Landbouw
2. Industrie
3. Huishoudens

1.(Direct) Watergebruik

Hoezo direct waterverbruik?

• watervoetafdruk

Maken

Werkboek W3 op pagina 53 (topo Midden-Oosten)

+ vragen van de instaptoets

Bespreken instaptoets

Vraag 1

In welke twee situaties is er geen stuwingsregen, stijgingsregen of frontale regen mogelijk?

• A. dalende lucht 
• C. hoge drukgebied

Noteer drie manieren waarop een land met een droog klimaat aan water kan komen.

grondwater

rivierwater

ontzilten zout water

watertransport

Hoe heet een waterdragende laag in de ondergrond?

• aquifer

Vraag 4. B

Vraag 5. 

1. condensatie

2. infiltratie

3. verdamping

Vraag 6

Welke bewering over de watervoetafdruk is niet juist?

1. Jouw watervoetafdruk bestaat uit je watergebruik in huis en al het water dat nodig is voor het maken van de producten die je gebruikt en consumeert.
   
2. Je kunt beter stoppen met het eten van vlees dan dat je korter gaat douchen om je watervoetafdruk te verkleinen.
   
3. De watervoetafdruk van inwoners van arme landen is gemiddeld groter dan van die in rijke landen.
   
4. De watervoetafdruk van een gemiddelde Nederlander is 4.000 liter water per jaar.

Bewering 3 - C

7.

1. D
2. C
3. A
4. B 

vraag 8

Bij welke irrigatietechniek in warme, droge gebieden verdampt het minste water?

1. beregening
   
2. druppelirrigatie
   
3. oppervlakte-irrigatie

2. oftewel B

Absolute waterschaarste:

uitputting en roofbouw van de watervoorraad

Economische waterschaarste

Het is er wel maar je krijgt het niet (te duur)

Bijna een derde van de wereldbevolking zal volgens het Wereld Water Forum in de komende vijfentwintig jaar te maken krijgen met ernstige watertekorten.

verschil economische / absolute waterschaarste

In een toestand van absolute waterschaarste lukt het niet meer om water op zo’n manier te winnen dat er voor de toekomst nog genoeg overblijft. Er dreigt dan uitputting en roofbouw op de bestaande watervoorraden.

Van economische waterschaarste is sprake als bepaalde groepen mensen geen toegang tot water hebben, omdat ze geen geld of invloed hebben. Simpel gezegd: er is wel water, maar je krijgt het niet.

0

2018

0

2018

1........ Watergebruik

• Direct waterberuik
• Watervoetafdruk

Waterverbruik neemt toe

Zelfs als klimaat niet zou veranderen. Waardoor?

• Toename landbouw
• Industrie
• Verstedelijking
• Groei welvaart

Oplossingen?

• Andere irrigatietechnieken of grondbewerking
• Andere typen gewassen 
• Belasting watergebruik

Voorbeeld LA Palma Spanje

Aan de slag

• Werkboek W3 op pagina 53 (topo Midden-Oosten)
• Boekje croquis opdracht 1 t/m 3

Aan de slag

Maak van par 2.1 opdracht

 3, 4, 5 en 8

(een opdracht heb je al gemaakt als het goed is)