1 Nederland en Indonesië - 1 Van vorstendommen tot kolonie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

h2 les 1

Nederland en Indonesië

1

Tijd 1600 tot heden

1 - van vorstendom tot kolonie

1 Nederland en Indonesië - 1 Van vorstendommen tot kolonie

h2 les 1

A de Indische eilanden voor 1600

Tijd 1600 tot heden

Het huidige Indonesië bestaat uit heel veel eilanden. Tot de komst van de Europeanen (1600) vormden deze eilanden geen eenheid.

Culturele invloeden

Op de eilanden woonden vele volken met verschillende culturen. Vanaf de tweede eeuw kwam er handel met het Aziatische vasteland op gang.

Daardoor kwamen de mensen op de eilanden in aanraking met andere culturen, waar zij veel van overnamen.

h2 les 1

A de Indische eilanden voor 1600

Tijd 1600 tot heden

Sommige mensen op de eilanden namen het schrift uit India over. Anderen gebruikte Chinese munten.

Ook het geloof werd overgenomen uit andere landen. Zoals:

• Boeddhisme
• Hindoeïsme
• Islam (werd vanaf de 16e eeuw het belangrijkste geloof)

Deze godsdiensten waren belangrijk voor de kunst en architectuur op de Indonesische eilanden.

h2 les 1

A de Indische eilanden voor 1600

Tijd 1600 tot heden

Vorsten en sultans

Op de Indische eilanden ontstonden in de loop van de eeuwen verschillende staten: gebieden die bestuurd werden door een vorst of sultan, een islamitische heerser. Edellieden en ambtenaren hielpen de vorsten bij het besturen.

Een voorbeeld van zo'n staat was het hindoestaanse koninkrijk Soenda, op het eiland Java. 

De Soendanezen handelden met andere eilanden via hun havensteden, Jakarta en Bantam. Het paleis van de de koning lag in Pajajaran, een stad met tienduizenden inwoners.

In 1579 werd het koninkrijk veroverd door Islamitische heersers, die er het sultanaat Bantam stichtten.

.

h2 les 1

A de Indische eilanden voor 1600

Tijd 1600 tot heden

Vorsten en sultans

Een ander voorbeeld was Atjeh, dat geleid werd door een sultan. Dit islamitische sultanaat ontstond rond 1520 in het noorden van Sumatra.

Belangrijke schakel in de handel tussen Indonesische eilanden en het vasteland van Azië.

Door de handel werd Atjeh enorm rijk. De sultans bouwden tempels en paleizen en hadden een sterke oorlogsvloot.

.

h2 les 1

Controleren

Tijd 1600 tot heden

Een uitspraak: ‘De Indische eilanden vormden vóór de komst van de Europeanen geen eenheid.’

Is deze uitspraak juist of onjuist?

.

Noem een cultureel, economisch, politiek, sociaal kenmerk van de Indonesische eilanden voor de komst van de Nederlanders.

.

h2 les 1

B de VOC in Oost-Indië

Tijd 1600 tot heden

Op het eiland Java hadden de inwoners van de havenstad Bantam regelmatig contact met Portugese, Chinese en Arabische handelaren. In 1596 verscheen voor het eerst een Nederlands schip in de haven van Bantam. Kort daarna begonnen de veroveringen van de VOC.

Een handelsroute vinden

Lange tijd wisten alleen de Portugezen hoe je naar Azië kon varen. Het lukte de Nederlanders in 1596 om ook naar Azië te varen. Ze kwamen aan in Bantam. Meer schepen volgden. De handel in specerijen leverden de Nederlanders veel geld op.

.

h2 les 1

B de VOC in Oost-Indië

Tijd 1600 tot heden

De VOC

Om onderlinge concurrentie te voorkomen bedachten de kooplieden een oplossing. Ze richtten in 1602 de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) op.

De VOC kreeg het handelsmonopolie op de handel in Azië. Dankzij dit monopolie kon de VOC veel winst maken.

De VOC stichtte handelsposten op Java en andere Indonesische eilanden, maar ook in China, Japan en op nog meet plekken in Azië. De 

De belangrijkste handelspost werd Batavia op het eiland Java.

.

h2 les 1

B de VOC in Oost-Indië

Tijd 1600 tot heden

Onderdrukking en geweld

De VOC kreeg van de regering ook het recht om oorlog te voeren, verdragen te sluiten en forten te bouwen.

Dit recht gebruikte de VOC om kleine gebieden langs de kusten te veroveren en de mensen met geweld te dwingen tot samenwerking.

Zo liet de VOC in 1621 15.000 mensen ombrengen op Banda, een eiland op de Molukken. De VOC wilde namelijk dat de mensen op Banda alleen zouden handelen met de VOC. Toen dit niet het geval bleek te zijn, stuurde de VOC een leger naar Banda.

Ook op andere plekken trad de VOC hard op.

.

h2 les 1

Controleren

Tijd 1600 tot heden

De VOC kreeg een handelsmonopolie. Wat hield dat in?

1. De Nederlandse regering verbood andere landen om met Azië te handelen.
2. De regering van Oost-Indië verbood de handel met andere landen.
3. De VOC mocht alleen bepaalde soorten producten uit Azië halen.
4. De VOC was het enige Nederlandse bedrijf dat met Azië mocht handelen.

Geef een beschrijving van de manier waarop de VOC handeldreef in Oost-Indië.

.

h2 les 1

Huiswerk

Tijd 1600 tot heden

§1 1-3, 6-8

h2 les 1

C de kolonie Nederlands-Indië

Tijd 1600 tot heden

In de 17e en de 18e eeuw had de VOC vooral handelsposten langs de kust van Oost-Indië. Maar in de loop van de 19e eeuw veroverde Nederland steeds meer land in Oost-Indië.

Nederlands-Indië

In 1798 ging de VOC failliet. De Nederlandse staat nam de bezittingen, de schulden en de gebieden in Oost-Indië van de VOC over. De gebieden in Oost-Indië werden zo kolonies van Nederland en kregen de naam Nederlands-Indië.

h2 les 1

C de kolonie Nederlands-Indië

Tijd 1600 tot heden

Modern imperialisme

Rond 1800 begon het modern imperialisme. Dat hield in dat Europese landen zoveel mogelijk grondgebied in Azië en Afrika wilden veroveren om een zo groot mogelijk rijk op te bouwen.

Drie oorzaken modern imperialisme

• Europese landen zochten grondstoffen voor hun industrie
• Een groot rijk gaf aanzien
• superioriteitsgevoel bij Europeanen

h2 les 1

C de kolonie Nederlands-Indië

Tijd 1600 tot heden

Ook Nederland wilde een groot koloniaal rijk en besluit zijn gebied in Oost-Indië uit te breiden.

Met behulp van het Koninklijk Nederlands-Indische leger (KNIL) veroverden de Nederlanders eiland na eiland. De Nederlandse regering noemde dit de 'pacificatie', het brengen van vrede.

Maar bij het brengen van vrede werd veel geweld gebruikt door het KNIL. In gebieden waar veel verzet kwam vanuit de plaatselijke bevolking, zoals Atjeh, werden honderden dorpen platgebrand.

Toch bleven veel mensen en leiders zich verzetten tegen de Nederlandse overheersing

h2 les 1

C de kolonie Nederlands-Indië

Tijd 1600 tot heden

Koloniaal bestuur

Wanneer de Nederlanders nieuwe gebieden veroverden, voerden ze daar een indirect bestuur in.

Lokale vorsten bleven op hun plaats, maar werden voortaan aangestuurd door Nederlanders.

De hoogste Nederlandse bestuurder was de gouverneur-generaal. Hij werd geholpen door residenten, die provincies bestuurden. De Indonesische bestuurders heetten regenten.

Een indirect bestuur was voordelig voor Nederland, want er waren maar weinig mensen nodig om een gebied te besturen.

h2 les 1

Controleren

Tijd 1600 tot heden

Hoe lukte het de Nederlanders om met weinig mensen een heel groot gebied te besturen?

Leg uit hoe en waarom Nederland zijn macht probeerde uit te breiden over Oost-Indië.

.

h2 les 1

Huiswerk

Tijd 1600 tot heden

§1 9, 10, 12