KA26 De wetenschappelijke revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 4 - De ontwikkeling van het denken

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

Tijd van regenten en vorsten, 1600-1700

 Nederland voor 1940, een uniek land: KA 22, 24, 25,32, 34, 35

 

22 - Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

24 - De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse republiek

25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

32 - Discussies over de 'sociale kwestie'.

34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

Kenmerkende aspecten bij thema 3

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

De ontwikkeling van het denken: KA 19,20, 26, 27 

 

19 - Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

26 - De wetenschappelijke revolutie

27 - Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving; godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen

Kenmerkende aspecten bij thema 4

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

  De ontwikkeling van het denken

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

 Lesdoelen

1. Je kunt uitleggen wat de wetenschappelijke revolutie is?

2. Je kunt uitleggen waarom de wetenschappelijke revolutie in de Republiek (Nederland) tot bloei kwam?

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

Anthonie van Leeuwenhoek kan worden gezien als een typisch voorbeeld van een ontwikkeling die we de wetenschappelijke revolutie noemen.

Een periode in de 17e eeuw waarin er grote wetenschappelijke doorbraken waren op het gebied van onder andere natuurkunde, wiskunde, geneeskunde en biologie.

Waarom toen?

Anthonie van Leeuwenhoek

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

• Voortkomend uit renaissance KA19 -> zelf onderzoeken, niet kritiekloos overnemen. Veranderd mens- en wereldbeeld.
  
• Mede mogelijk gemaakt door uitvinding drukpers (ideeën verspreiden zich sneller)
  
• basis modern wetenschappelijk denken: observeren, experimenteren, redeneren (oer-methode)
  
• Meten is weten! (empirisme)
  
• logisch redeneren (rationalisme)
  
• Gods creatie doorgronden, dus niet tegen de kerk!

Anthonie van Leeuwenhoek

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

Zoek de definitie van het humanisme (blz. 54) en van de wetenschappelijke revolutie (blz. 73) op in GS compact. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen?

Humanisme

Een humanist is een leraar die klassiek geschoold was in grammatica, welsprekendheid, Poëzie, geschiedenis en filosofie.

Focus op bestaande kennis!

Wetenschappelijke revolutie

Onderzoekers richten zich op waarnemen en experimenteren in plaats van te vertrouwen op reeds bestaande kennis (religieus, klassiek).

Focus op nieuwe kennis!

'De wetenschappelijke revolutie kon niet plaatsvinden zonder het humanisme.'

Verdedig deze stelling met een argument

Gedachtegoed komt uit Italië, maar de wetenschappelijke revolutie komt in een stroomversnelling in de republiek (17e eeuw)

Oorzaken

Rijkdom - Republiek een van de rijkste gebieden, daardoor veel geld voor onderzoek. Rijke burgers betaalden onderzoekers, of werden zelf onderzoeker.

 

Tolerantie - In Republiek grote vrijheid van drukpers, en er werd meer toegestaan dan elders. Daardoor trokken veel geleerden naar de Republiek

Wetenschappelijke revolutie in de Republiek

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

In de Republiek vooral individuele burgers die de wetenschap vooruithielpen (kleine rol overheid)

In Engeland en Frankrijk vooral onder leiding van de koningen.

 

• Royal Society
  
• Académie des Sciences

Op verschillende manieren en langs meerdere wegen begon zo in Europa een opmars van wetenschappelijke ontdekkingen.

De ontdekkingen en manier van denken hebben een directe invloed op de verlichting en industriële revolutie.

Wetenschappelijke revolutie in Frankrijk en Engeland

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

26.1 Wat was er nieuw aan de wetenschappelijke revolutie van de 17e eeuw?

• Onderzoekers richtten zich op eigen waarneming en experimenten doen in plaats van bestaande religieuze teksten voor waarheid aan te nemen.

26.2.Geef een oorzaak voor de snelle verspreiding van kennis in de zeventiende eeuw die niet genoemd wordt in dit hoofdstuk.

• De uitvinding van de boekdrukkunst in de vijftiende eeuw. Hierdoor kon nieuwe kennis snel worden verspreid, omdat boeken en wetenschappelijke publicaties snel en in grote hoeveelheden kon worden gedrukt. (Dit staat tegenover de middeleeuwse boeken, die nog handmatig moesten worden overgeschreven.)

Vragen

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie

In 1628 publiceert de Engelse bioloog en arts William Harvey zijn werk “De motu cordis” (over de beweging van het hart). Hierin beschrijft hij de experimenten waarmee hij aantoont dat de mens een gesloten bloedsomloop heeft. Over zijn onderzoek schrijft Harvey: Wat ik beschrijf is zo nieuw en nog nooit vermeld, dat door erover te spreken ik niet alleen vrees dat enkelen, maar dat allen zich tegen mij zullen keren. Want zo is de natuur van iedereen: de al geaccepteerde dingen te volgen, zodanig zijn de mensen begrijpelijk onder de indruk van de schrijvers uit de Oudheid. Ik heb herhaaldelijk (…) mijn nieuwe ideeën over de beweging en functie van het hart gepresenteerd in mijn lessen over anatomie. Ik heb ze reeds meer dan negen jaar bewezen door verschillende demonstraties (…) maar nu heb ik ze ook opgeschreven, omdat ik graag de anatomie wil doorgronden, niet alleen uit boeken maar ook door het verrichten van secties.

Gebruik de bron. Twee beweringen: 

1 In de tijd van William Harvey is in Engeland de invloed van de renaissance groot.
2 De werkwijze van William Harvey past bij de wetenschappelijke revolutie van zijn tijd.

Toon de juistheid van beide beweringen met deze bron aan. 4p

1. Wat is de wetenschappelijke revolutie?

2. Waarom kwam de wetenschappelijke revolutie in de Republiek (Nederland) tot bloei?

Maak opdracht 26.1 t/m 26. 5

Maken

KA 26 - De wetenschappelijke revolutie