foutieve samentrekking en hoofdzinnen en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat is samentrekking?

In een samengestelde zin (zin met meer persoonsvormen) kun je vaak in het tweede deel dezelfde woorden weglaten.

De schoolstewards letten goed op rommelmakers en (-) kunnen zelfs een bonnetje schrijven bij overtreding.
 

Drie voorwaarden

Dat weglaten mag alleen als aan drie voorwaarden is voldaan.
De woorden moeten:

1.  dezelfde functie hebben (ow, lv, hww enz.)
2. dezelfde betekenis hebben
3. hetzelfde getal hebben (enkelvoud-meervoud)

Voorbeelden

1.  Marleen had drie massages gehad en (-) (-)nog steeds pijn in
    haar rug.

Marleen mag je weglaten
had niet:  in deel 1 is de functie van had: hww  in deel 2: zww

2. Thrillers interesseren me niet en lees ik dus niet. (ow-lv)

 

Voorbeelden

3. In onze straat wordt een verkeersdrempel aangelegd (-) (-) en
    huizen gebouwd.

In onze straat mag weggelaten worden
enkelvoud - meervoud werkwoord


 

Voorbeelden

4. Hij gaf haar een cadeau, maar zij niet meer om hem.

geven om iemand betekent iets anders dan iets aan iemand geven

hoofdzinnen en bijzinnen

Een samengestelde zin kan bestaan uit twee hoofdzinnen
HZ + HZ              (nevenschikkend)

of uit een hoofdzin en een bijzin (onderschikkend)
HZ + BZ  of   BZ + HZ

Hoofdzin

1. In een hoofdzin staan de persoonsvorm en het onderwerp
    altijd naast elkaar.
2. Je kunt hz + hz herkennen aan de volgende voegwoorden:
     en, maar, want en of (vaak).
3. De zin kan zelfstandig voorkomen

Bijzin

1. In een bijzin kun je andere woorden of zinsdelen plaatsten
   tussen de persoonsvorm en het onderwerp.
   Vaak is dat al het geval.
2. De overige voegwoorden: zodat, dat, toen enz. (soms of)
3. Een bijzin heeft de hoofdzin nodig. Deze kan niet zelfstandig
    voorkomen.

Huiswerk morgen

h.2 Grammatica zinsdelen  (blz. 72)
opdr. 5 t/m 7 maken

leren de theorie foutieve samentrekking en hz en bz

h.2 Grammatica woordsoorten (blz. 73 + 74)
opdr. 1 t/m 3 maken