H3.2 Warmtetransport door de atmosfeer

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H3.2 Warmtetransport door de atmosfeer

Planning

- Herhaling vorige les

- leerdoelen

- uitleg 3.2

- Maken van de rest van de opgaven. 

- Leerdoelen checken.

Bespreken vraag 5 + 6 H3.1

Pak je boek er bij. 

5a

Hoe lager de geografische breedte, hoe meer zonnestraling het aardoppervlak ontvangt (of andersom)

5b

Het is in deze gebieden overwegend onbewolkt zodat het zonlicht ongehinderd het aardoppervlak kan

bereiken

5c

Daardoor wordt de hoek waaronder de zonnestraling invalt groter en daardoor is de straling

geconcentreerder

6

B,D,E en F

Leerdoelen

- Je kunt uitleggen waardoor luchtdrukverschillen ontstaan. 

- Je kunt de wet van Buys Ballot toepassen. 

- Je kent de drie circulatiecellen. 

- Je kent de eigenschappen van hoge- en lagedrukgebieden. 

Atmosferische circulatie

De verplaatsing van lucht in de atmosfeer via grote circulatiecellen en windsystemen. Zorgt op aarde voor energietransport van de lage breedten naar de hoge breedten. 

Atmosferische circulatie. 

Luchtdruk

De luchtdruk is de druk die lucht uitoefent op voorwerpen, vloeistoffen en gassen die zich in de aardatmosfeer bevinden. Luchtdruk bestaat omdat lucht onder invloed staat van de zwaartekracht van de aarde en daarom gewicht heeft.

De regel is..

De wind en daarmee de luchtdruk stroomt altijd naar het lage drukgebied

De wet van Buys Ballot

De wet van Buys Ballot

Wet

Op het noordelijk halfrond waait de wind van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied met een afwijking naar rechts, door de draaiing van de aarde om zijn as.

Eenvoudiger omschreven luidt de wet als volgt:

Op het noordelijk halfrond met de rug naar de wind, bevindt een hogedrukgebied zich rechts en een lagedrukgebied links. Hogedruk stroomt altijd richting een gebied met lage luchtdruk.

Als de aarde stil zal staan, zal elk halfrond maar één circulatie cel hebben. Waar op de wereld zal er hoge druk zijn en waar op de wereld lage druk? (Waarom daar?)

De 3 circulatiecellen. 

Door het corioliseffect ontstaan er 3 circulatiecellen per halfrond. 

- Hadleycel, (0 - 35 graden breedte)

- Ferrelcel, (35-60 graden breedte)

- Polairecel (60 - 90 graden breedte)

Ezelsbruggetje

Harry F**** Potter

Hadleycel

- Hadleycel, (0 - 35 graden breedte)

- Lucht bij de evenaar stijgt op (L) en wil richting de pool. 

- Noordelijkhalfrond buigt wind naar rechts (Links op het zuidelijk halfrond) en daardoor komt de wind niet verder. 

- Door continue toestroming van de lucht kan de lucht alleen maar dalen en terugstromen naar de evenaar. 

Ferrelcel

- Ferrelcel, (35 - 60 graden breedte)

- Voornamelijk westenwinden  (aardoppervlak). 

- Warme lucht uit subtropen botst met koude lucht uit poolgebieden (rond de 60 graden breedte)

- De warme (lichtere) lucht wordt gedwongen om op te stijgen door de koudere (zwaardere) lucht. --> Ontstaan depressie. 

Polaire cel

- Polaire cel (60 - 90 graden breedte).

- Op het aardoppervlak koude zware lucht die van de polen (hoge druk) wegstroomt. 

- Noordelijkhalfrond buigt wind naar rechts (Links op het zuidelijk halfrond) en daardoor komt de wind niet verder dan 60 graden breedte. --> Stroomt weer terug naar de pool. 

-

maken H3.2 Opdracht 1 en 2

Wat gaan we doen

- Herhaling vorige les

- leerdoelen

- uitleg 3.2/3.3

- Maken van de rest van de opgaven.

- Leerdoelen checken.

Leerdoelen

Je kent de eigenschappen van hoge- en lage luchtdruk gebieden. 

Je bent in staat om de wet van Buys Ballot toe te passen in een casus. 

Je begrijpt hoe een depressie (lage luchtdruk gebied) ontstaat op gematigde breedten. 

De wet van Buys Ballot

De wet van Buys Ballot

Wet

Op het noordelijk halfrond waait de wind van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied met een afwijking naar rechts, door de draaiing van de aarde om zijn as.

Eenvoudiger omschreven luidt de wet als volgt:

Op het noordelijk halfrond met de rug naar de wind, bevindt een hogedrukgebied zich rechts en een lagedrukgebied links. Hogedruk stroomt altijd richting een gebied met lage luchtdruk.

Lage luchtdruk

Kernen van lage luchtdruk​

Stijgende lucht door opwarming of botsing van luchtsoorten (warm-koud)​

    - versterkt door convergentie van lucht aan het​ aardoppervlak​

Lucht stijgt op, koelt af, condenseert​

    - gevolg: wolken en neerslag​

Corioliskracht zorgt voor draaiende beweging​

    - noordelijk halfrond: tegen de klok in (cyclonale beweging)

Hoge luchtdruk

Kernen van hoge luchtdruk​

- Dalende lucht, versterkt door divergentie van lucht aan het aardoppervlak​

- Lucht daalt, warmt op, kan meer waterdamp bevatten​

   --> gevolg: onbewolkt, droog​

Noordelijk halfrond: ​

    met de wijzers van de klok ​

    mee (anticyclonale beweging) 

Isolijnen

Welke temperatuur is het op de volgende grens?

Isolijnen

Lijnen op een kaart die punten met dezelfde waarde verbindt.

Bijvoorbeeld: Temperatuur

Isolijnen

Lijnen op een kaart die punten met dezelfde waarde verbindt.

Bijvoorbeeld: Temperatuur

Geven de isolijnen een temperatuur aan, dan noemen we ze isothermen. 

Ontwikkeling van een lagedrukgebied

A: Warme lucht (uit het zuiden) en koude lucht (uit het noorden) botsen (denk aan de mondiale luchtcirculatie: van H naar L) bij frontale zone

B: Een golf ontstaat; Koude en warme lucht vormen fronten

C: Lucht moet stijgen, condenseert en regent uit

D & E: De koude lucht haalt de 

warme lucht in

F: Het lagedruk is omgeven door 

koude lucht (geen warmte = geen 

energie) en lost op

Frontale depressies of storingen

Rond een lagedrukgebied:

- Draait de lucht tegen de klok in op het Noordelijk Halfrond

- Stroomt zowel warme als koude lucht naar binnen

- De voorkant van de warme lucht wordt een warmtefront genoemd

- De voorkant van de koude lucht wordt een koufront genoemd

-Als een koufront een warmtefront inhaalt: occlusiefront

Warmtefront

- Warme lucht vouwt langzaam over koude

- Stijgende lucht koelt af, waterdamp condenseert en regent uit

Fronten & Weer

Bij fronten bewolking & neerslag

Type wolken geeft al veel informatie!

Neerslag en bewolking in fronten

Occlusiefront

Straalstroom (EN: Jet Stream): Stromen op zo'n 10 kilometer hoogte richting het westen (waarom het westen? Denk aan wet van Buys Ballot --> luchtdeeltjes van evenaar naar polen)

Gaan in golven / meanders (zie afbeelding rechtsboven): Rossby-golven

Polar jet (60 graden NB/ZB)

Subtropical jet (30 graden NB/ZB)

In de winter dichter naar de evenaar en sterker

Wat gebeurt er hoog in de atmosfeer? --> Straalstroom

Kortom:

Straalstroom enorm belangrijk

Helpt bij het polaire front om luchtdeeltjes af te voeren (waardoor een lage drukgebied kan ontstaan)

En "neemt" het lagedrukgebied mee naar het noordoosten (op het NH)

--> lagedrukgebieden in NL komen vanaf Atl. Oceaan

Energietransport door de hydrologische kringloop​

​

Stroming van water tussen reservoirs​

    - verblijftijd is zeer verschillend​

Overgang van water in verschillende toestanden​

    - In gebieden met veel verdamping wordt ​

      energie opgeslagen.​

    - In gebieden met veel wolken en neerslag komt ​

      energie vrij.

Leerdoelen checken

Maak de volgende vragen. 

Waarom zijn er op de polen hoge drukgebieden?

Waardoor ontstaat er een laag luchtdrukgebied rond de evenaar?

Waardoor ontstaat er een laag luchtdrukgebied rond de 60 graden N.B. en Z.B. ?

Waardoor is er een hoog luchtdrukgebied op 30graden N.B. en Z.B.?

In een laag luchtdrukgebied...

1. Daalt de lucht.
2. Stijgt de lucht.

Op het noordelijkhalfrond heeft de wind een afwijking naar.....

1. Rechts
2. Link