Les 2 Spelling H4.5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

4.5 Spelling

Leerdoel

- Je kunt het voltooid deelwoord en tegenwoordig deelwoord bijvoeglijk gebruiken

Wat is het verschil?
vergrote - vergrootte
bestede - besteedde

Voorbeeldzinnen

• We kunnen de vergrote foto in de winkel afhalen.
• De fotograaf vergrootte onze foto van de bruiloft.
• Het bestede bedrag kun je declareren.
• De docent besteedde veel aandacht aan de werkwoordspelling.
• Het verbrede pad zag er goed uit.
• Gisteren verbreedde de tuinman het pad. 

Voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruiken?

Schrijf het zo kort mogelijk!

Waarom schrijf je dan wel de gebraden kippen?

1. Omdat het zn meervoud is.
2. Omdat het voor de uitspraak nodig is.
3. Omdat het VD ook eindigt op -en

Noteer het tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.
vragen: een ... meisje

Noteer het tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.
gillen: de ... keukenmeid

Noteer het tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.
spieken: het ... kindje

Noteer het voltooid deelwoord van
geloven

Voltooid deelwoord

Wat is er met jou gebeurd?

Mijn busabonnement is verlopen.

Niet het enige werkwoord in de zin.

Andere werkwoord een vorm van hebben, zijn of worden.

Voltooid deelwoord

- Eindigt bij zwakke werkwoorden op een -d of een -t;

- bij sterke werkwoorden op -en.

Als je twijfelt tussen een -d of een -t, kun je het woord langer maken, of gebruikmaken van de regels van 

't ex- kofschip.

Noteer het tegenwoordig deelwoord van gieren.

Tegenwoordig deelwoord

Leerlingen kwamen gierend van het lachen de klas binnen.

- Behoort niet tot het gezegde;

-is nog bezig;

- hele werkwoord + d

(fluiten) je IQ verbeteren.

1. Fluitent
2. Fluitend

Volgens onderzoekers is (bevestigen) dat muziekonderwijs kinderen slimmer maakt.

1. bevestigt
2. bevestigd

144 kinderen werden (verdelen) in groepen met en zonder muziekles.

1. verdeelt
2. verdeeld

Van tevoren hadden alle kinderen een IQ-test (maken).

1. gemaakt
2. gemaakd

Bijvoeglijk naamwoord

Zegt iets over een zelfstandig naamwoord:

De rode auto

De verbrede weg

VD/TD als bn

De weg is verbreed. (vd)

De verbrede weg. 

Lezend in een boek zit de man op de stoel. (td)

De lezende man.

VD/ TD als bn

- zegt iets over een zelfstandig naamwoord;

- hoort niet bij het werkwoordelijk gezegde;

- schrijf je zo kort mogelijk. 

Het geredde kind.

De gehate man.

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.
Welke is juist gespeld?

1. Het verlate feest
2. Het verlaatte feest

Tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.
Welke is juist gespeld?

1. Een lachent kind
2. Een lachend kind

Noteer het voltooide deelwoord als bn.
Haar (opsteken) haar, De (vergroten) ogen, Met (afmatten) stem.

Het zal je niet zijn ontgaan:

Wanneer je precies leest wat er staat, deugt de uitspraak van het woord

NIET

Sterker: je zult je misschien afvragen: wat LEES ik nu?

NAAPEN???

Waar is de apostrof juist geplaatst?

JUIST

s'woensdags

's winters

A'4tje

M&Ms'

Bij welke woorden schrijf je een apostrof?

WEL

s middags

s zomers

s avonds

s maandags

Welke namen hebben, als ze een bezitsaanduiding zijn, een apostrof nodig?

WEL

Jordy

Naomi

Dennis

Maaike

Koppel- en weglatingsteken

• Waarom gebruik je een koppel- of een weglatingsteken?


• Belangrijkste regels koppelteken:

1. onoverzichtelijke samenkoppelingen (peper-en-zoutstel)
2. botsende klinkers (baby-outfit)
3. samenstellingen van twee gelijkwaardige woorden (chef-kok)
4. letters, cijfers, symbolen (vwo-leerling, mp3-speler)
5. Engelse leenwoorden: rechterdeel voorzetsel (time-out)

weglatingsteken

Wanneer je een deel van een woord dubbel gebruikt, kun je daarvoor in de plaats een - gebruiken.

Broodbakker en banketbakker = brood- en banketbakker

zitplaatsen en staanplaatsen = zit- en staanplaatsen

bergbewoners en bergbeklimmers = bergbewoners en -beklimmers

MAAR: Grote huizen en kleine huizen = Grote en kleine huizen (zonder streepje, je laat immers een heel woord weg ipv een deel)

Gebruik het weglatingsstreepje.
huisverkoop en huisverhuur

Schrijf het korter (eventueel met weglatingsstreepje): bankrekening en bankpas

Trema?

tatoeage

1. ja
2. nee

Geef aan welke woorden een trema nodig hebben, welke een koppelteken en welke correct gespeld zijn.

Correct gespeld

Trema nodig

Koppelteken nodig

financieel

antiallergisch

skiongeluk

dietiste

melodieen

preislamitisch

geupload

Trema?
poeziealbum

1. Ja
2. Nee

Verdraaiing
Trema?

1. Ja
2. Nee

Reunie
Trema?

1. Ja
2. Nee

Trema?

financien

1. ja
2. nee

Noem drie woorden met verschillende accenten (é è ê).