Fouten met verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Formuleren : 

Fouten met verwijswoorden

Lesdoel: 

Ik kan fouten met verwijswoorden herkennen en verbeteren, want ik ken de regels die horen bij het gebruik van verwijswoorden.

Welke vraag stel je voor het lijdend voorwerp?

1. Wie of wat + gezegde
2. Alle werkwoorden in de zin
3. Wie of wat + ow + gezegde
4. Aan of voor wie + gezegde + ow

Wat is het lijdend voorwerp?

Ik geef een CD aan Lucas

Welke vraag stel je voor het meewerkend voorwerp?

1. Wie of wat + gezegde
2. Alle werkwoorden in de zin
3. Wie of wat + ow + gezegde
4. Aan of voor wie + gezegde + ow

Wat is het meewerkend voorwerp?

Ik geef een CD aan Lucas

Verwijswoorden 

De-woorden: deze en die                     De tafel / deze tafel / die tafel

Het-woorden: dit en dat                        Het huis / dit huis / dat huis

Verwijswoorden 

Hen: als het verwijswoord een lv is / na een vz

        Het is hen niet gelukt. 

        Het cadeau is voor hen.

Hun: als het verwijswoord een mv is (zonder vz)

       Ik geef hun een cadeau. 

Let op: Ik geef aan hen een cadeau.

Onjuist verwijzen 

Dat                  verwijst naar een onzijdig woord (het-woord).

Wat                 verwijst naar de overtreffende trap, onbepaald 

                         voornaamwoorden ('iets', 'niets'), de hele zin of een deel van een 

                          zin.                               

                         Het is iets wat ik niet leuk vind. 

                         Het kind huilt, wat irritant is.

Onjuist verwijzen 

Vz + wie          = personen             

                          Jan met wie ik graag dans, heeft blonde haren.

Waar + vz       = zaken, dingen en dieren

                          De pen waarmee ik graag schrijf, is op.

Kies uit waar + vz of vz + wie
Het paard ... ik zit, is bruin.

Kies uit waar + vz of vz + wie
De vrouw ... ik door de bossen loop, heeft bruine haren.

Geef aan waar het woord 'wat' naar verwijst. Leg ook uit waarom het 'wat' is.

Mijn ouders kochten een vakantiehuis in Frankrijk, wat wij erg leuk vonden.

Geef aan waar het woord 'dat' naar verwijst. Leg ook uit waarom het 'dat' is.

Mijn ouders kochten een vakantiehuis in Frankrijk, dat wij erg leuk vonden.

Fouten met verwijswoorden

Onjuist verwijzen

Je gebruikt het verkeerde verwijswoord om naar een ander woord (of een woordgroep) in de zin te verwijzen --> het antecedent 

Naar de-woorden verwijs je met die, naar het-woorden met dat. 

Niet: De jongen dat daar loopt.

Wel: De jongen die daar loopt. 

De piano staat op het podium. ... heeft veel toetsen.

1. Die
2. Dat

Fouten met verwijswoorden

Onduidelijk verwijzen

Het gebruikte verwijswoord kan naar meerdere woorden of woordgroepen in de zin verwijzen of het verwijswoord verwijst naar iets wat niet in de tekst staat.

– * De raad heeft na langdurig overleg besloten haar beslissing over de bouw van een nieuw stadion nog twee weken uit te stellen.

Het woord raad is mannelijk, dus haar moet zijn zijn.

Het geslacht van een woord (mannelijk, vrouwelijk of onzijdig) vind je in de Woordenlijst Nederlandse Taal of in een woordenboek. Aan sommige de-woorden kun je zien dat ze vrouwelijk zijn, zie aantekening.

Onduidelijk verwijzen 

- Soms wijst een verwijswoord terug naar iets wat niet in de tekst staat. De zin is dan incorrect. 

- Soms ontstaat onduidelijkheid doordat er meer dan één antecedent mogelijk is. 

Deze paragraaf gaat over het resultaat en het model. Het komt uitgebreider aan bod in het volgende hoofdstuk.

Onduidelijk verwijzen 

Namen van landen, provincies, steden en clubs en ook verkleinwoorden zijn het-woorden, waarnaar je verwijst met het en zijn.

Helaas heeft SC Cambuur zijn beste spelers moeten verkopen.

Zijn verwijst naar de club.

Pak je aantekening over vrouwelijke uitgangen erbij. 

Wat is een bezittelijk voornaamwoord?

1. mij
2. Ik
3. mijn
4. hen

Ik heb een nieuwe fiets. Het is ... fiets.

Kies het juiste verwijswoord.
Het bedrijf kon niet voldoen aan de vraag van … klanten.

1. haar
2. zijn

Kies het juiste verwijswoord.
De apotheek kon niet voldoen aan de vraag van … klanten.

1. haar
2. zijn

Goed of fout? Leg uit.
De mentoren overhandigden hun aan het eind van het jaar de rapporten.

Vul in: 'dat' of 'wat'.
Gisteren zijn er in de mist diverse ongelukken gebeurd, … veel blikschade opleverde.

Ik heb het lesdoel bereikt: ik kan fouten met verwijswoorden herkennen en verbeteren

1. Juist
2. Onjuist
3. Mwah

En nu aan de slag

Havo: H3 formuleren 1 t/m 3

Vwo: H2 formuleren: opdr. 1 t/m 4