2.1 Nova BK

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 2 

Stoffen

Introductie

Maak online de opdrachten hoofdstuk 2, introductie (wat weet je al?)

5 minuten

Lesdoel

Aan het einde van deze les kunnen de leerlingen het verschil uitleggen tussen stoffen, materialen en voorwerpen. Ze kunnen voorbeelden geven van verschillende stoffen en materialen en beschrijven waarom bepaalde materialen, zoals metalen, vaak worden gebruikt in het dagelijks leven.

Met dit lesdoel wordt de basis gelegd voor het onderscheiden van chemische stoffen en materialen en de praktische toepassingen daarvan in de wereld om ons heen.

2.1 Stoffen thuis en op school

Leerdoelen

2.1.1 Je kunt beschrijven wat een stof is.

2.1.2 Je kunt voorbeelden noemen van stoffen.

2.1.3 Je kunt beschrijven wat voorwerpen en materialen zijn.

2.1.4 Je kunt voorbeelden noemen van materialen.

2.1.5 Je kunt uitleggen waarom metalen veel gebruikt worden.

Stoffen thuis en op school

• Alles om je heen bestaat uit stoffen
• Alle stoffen bestaan uit deeltjes (ook atomen of moleculen of zouten genoemd)
• De meeste bestaan uit verschillende deeltjes, dat zijn mengsels
• Soms bestaat het uit maar 1 soort deeltjes, dan is de stof zuiver
• Stoffen kan je herkennen aan de eigenschappen (stofeigenschappen)
• Eigenschappen kunnen zijn :  geur, kleur, fase, brandbaarheid, smaak (!)

Stoffen

Een stof is waarvan iets gemaakt is. 

Voorwerpen en materialen

Voorwerpen zijn gemaakt van materialen. 

Van een materiaal kun je een voorwerp maken. 

(Je boek is van papier gemaakt.) 

Metalen

Metalen worden veel gebruikt, omdat ze stevig zijn. En je kunt ze goed bewerken. 

Koper, goud, zilver, aluminium, lood, zink, tin. 

Stoffen herkennen

Stoffen kan je herkennen aan de eigenschappen van die stof.

Bijvoorbeeld: Water

• Water is helder, kleurloos
• bij 20 graden celsius vloeibaar,
•  bevriest bij 0 graden celsius, 
• kookt bij 100 graden celsius, 
• heeft een dichtheid van 1,00 gram per cm³, 
• is niet brandbaar, 
• geleid geen elektriciteit. 
• en zo zijn er nog meer eigenschappen

Stoffen herkennen

Bijvoorbeeld 2 Alcohol

• Alcohol is helder, kleurloos
• bij 20 graden celsius vloeibaar, 
• bevriest bij -114 graden celsius, 
• kookt bij 78 graden celsius, 
• heeft een dichtheid van 0,79 gram per cm3, 
• is  brandbaar, 
• geleid geen elektriciteit. 
• en zo zijn er nog meer eigenschappen

De rode eigenscahppen zijn dezelfde als water die ook heeft

Stoffen herkennen

De eigenschappen van water en alcohol

te vinden op 

MSDS  (Material Safety Data Sheets),

VIB (Veiligheids informatie Bladen), 

Chemiekaarten, 

Internet (vaak bij een leverancier van de stof)

Ook vaak extra vermelding van gevaren

Gevaren

Sommige stoffen zijn gevaarlijk bij gebruik. 

Daarom zijn verpakkingen voorzien van gevaarsymbolen

Deze worden ook wel gevaarpictogrammen genoemd.

Welke van de volgende antwoorden is geen stof eigenschap

1. Brandbaarheid
2. Dichtheid
3. Vorm
4. Kleur

Het is glimmend-grijs van kleur, geleid de elektriciteit en warmte goed. Het is vloeibaar bij kamertemperatuur
Welke stof zou dat kunnen zijn

1. Goud
2. Zilver
3. Plastic
4. Kwik

Waarom is benzine gevaarlijk?

1. Je kan er geen bier van maken
2. Het is zeer brandbaar
3. Het lost op in water
4. het wordt hard bij 3 graden Celsius

Wat betekend het pictogram hiernaast

1. Gevaar schadelijke/Irriterende stof
2. Explosieve stof
3. Let op Brandgevaar
4. Milieugevaarlijk

Wat betekend het pictogram hiernaast

1. Gevaar schadelijke/Irriterende stof
2. Giftig
3. Let op Brandgevaar
4. Milieugevaarlijk

2.2 Eigenschappen van stoffen

Leerdoelen

Vraag jezelf nu eens af: 

1 Kan je vier stofeigenschappen noemen ?

2 Kan je stoffen herkennen aan hun stofeigenschappen?

3 Kan je uitleggen in welke gevallen een stof gevaarlijk kan zijn?

4 Kan je de betekenis van enkele gevarensymbolen beschrijven. (PLUS)

Leerdoelen

Kun je beschrijven wat een stof is?

Kun je voorbeelden noemen van stoffen?

Kun je beschrijven wat voorwerpen en materialen zijn?

Kun je voorbeelden noemen van materialen?

Kun je uitleggen waarom metalen veel gebruikt worden?

Aan de slag - huiswerk

§ 2.1 Stoffen in huis en op school

mk en lr opdr 1 tm 12