H5.1 + H5.2 - Zoutformules + Zouten in water

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

§5.1 + §5.2 - Zout namen & formules + Zouten in water

Hoe worden zouten gevormd?

Ionsoorten leren kennen

Namen en formules van zouten opstellen

Inleiding

• TOP-week 3 = SE H5 (en voorkennis) +  §7.2
• => Voornaamste onderwerp: zouten

• Moeten dus snel beginnen met H5!

H5 - Zouten en Zoutoplossingen

Paragrafen:

•  §5.1 => Zoutformules en namen
•  §5.2 => Zouten in water
•  §5.3 => Zouthydraten
•  §5.4 => Reacties tussen ionen 

•  §7.2 => Molariteit

Deze voorkennis moet je nu hebben:

Ik weet:

• dat zouten uit een metaal-ion en een niet metaal-ion bestaat
• wat een romeins cijfer in een naam van een zout betekent
• de namen en formules van de enkelvoudige & samengestelde ionen 

Ik kan:

• uitleggen wat een ionbinding is
• verhoudingsformules opstellen van zouten 
• namen van zouten geven, aan de hand van verhoudingsformules
• ladingen van ionen afleiden uit verhoudingsformules
• rationele en triviale namen opzoeken in binas (T. 66)

Planning deze les

• Herhaling §5.1 (was huiswerk...)
• => d.m.v. quiz

• Uitleg §5.2

• Controle op lesdoelen

Herhaling - Quiz

• Pak je BiNaS erbij
• Pak je schrift / leeg blaadje erbij

• Probeer de vragen voor jezelf te beantwoorden!!

Wat is een zout?

1. Een verbinding van een metaal en een niet-metaal
2. een verbinding van twee metalen
3. een verbinding van twee niet-metalen

Uit welke type deeltjes bestaat een zout?

1. moleculen
2. atomen
3. positieve ionen en negatieve ionen
4. elementen

Wat zijn ionen?

1. Elementen met gelijk aantal protonen en elektronen
2. Vrije elektronen
3. Positieve of negatieve geladen deeltje/element
4. Een verbinding met een niet metaal

Metaal ionen zijn meestal...

1. Positief geladen
2. Negatief geladen
3. Neutraal

Gebruik je Binas:
Wat is de rationele naam van ongebluste kalk?

1. kaliumcarbonaat
2. calciumcarbonaat
3. calciumoxide
4. kaliumoxide

Geef de lading van het positieve ion in 'Soda'
(Tip: gebruik Binas)

1. 1+
2. 2+
3. 3+
4. Soda bestaat niet uit ionen

Welke ionen komen voor in dit zout?

(NH​4​​)​2​​Fe(SO​4​​)​2​​

1. Ammonium-, ijzer- en sulfide-ionen
2. Ammonia-, ijzer- en sulfide-ionen
3. Ammonium-, ijzer- en sulfaat-ionen
4. Ammonia-, ijzer- en sulfaat-ionen

IJzer(II)oxide is opgebouwd uit:

1. Fe​3+​​ion+O​2−​​ion
2. Fe​2+​​ion+O​2−​​ion
3. Fe​2+​​ion+(O​2​​)​−​​
4. Fe​3+​​ion+O​2​​

Na deze les:

Ik weet:

• wat er met een zout gebeurt wanneer deze oplost in water
• wat er met een zoutoplossing gebeurt wanneer deze ingedampt worde

Ik kan:

• opzoeken in Binas (T. 45) of een zout wel/niet goed oplosbaar is in water
• oplosvergelijkingen opstellen
• indampvergelijkingen opstellen

Herhalen §5.1

Zouten:

• Combinatie van metaal- en niet-metaal.
• Wordt gevormd doordat metaalatoom elektron(en) weggeeft aan niet-metaalatoom.
  
• Hierdoor worden geladen deeltjes gevormd: ionen.

• Zout bestaat uit metaalion + niet-metaalion

Enkelvoudige ionen

• Enkelvoudige ionen bestaan uit 1 atoomsoort
• Er bestaan atoomsoorten met verschillende ion-ladingen
• => Dit wordt aangeven met Romeinse cijfer: goud(I)-ion of goud(III)-ion

Samengestelde ionen

• Samengestelde ionen bestaan uit twee of meer verschillende atoomsoorten
• Deze atoomsoorten samen hebben dan een lading
• Boek blz. 134 & Binas tabel 66B.

• Zorg dat je de namen van de ionen kent
  
• -> Dat scheelt een hoop tijd...

Herhalen §5.1

Verhoudingsformule:

1. Lees de naam goed en splits in atoomsoorten
   
2. Noteer de ionen (inclusie lading)
   
3. Bepaal de verhouding (vereenvoudig indien nodig)
   
4. Noteer de verhoudingsformule (zet samengestelde ionen tussen haakjes wanneer deze vermeerderd moet worden)

Goed oefenen!!

Verhoudingsformule opstellen -> Stappenplan

1. Lees de naam goed en splits atoomsoorten
2. Noteer de ionen (inclusie lading)
3. Bepaal de verhouding (vereenvoudig indien nodig)
4. Noteer de verhoudingsformule (zet samengestelde ionen tussen haakjes wanneer deze vermeerderd moet worden)

Voorbeeld 3 - Lood(II)nitraat

1.   Lood(II) - nitraat

2.   Pb2+   -   NO3- 

3.      1      :      2  

4.   Pb(NO3)2 

Uitleg §5.2 - Zouten in water

• Lossen wel of niet op...
• -> Oplosbaarheid verschilt per zout
• => Binas T. 45A

• Bepaal oplosbaarheid:
• Keukenzout? (NaCl)
• AgCl ?
• AgNO3 ?

Wat zie je wanneer je keukenzout oplost in water?

Wat zal er met het zout gebeuren?

Uitleg §5.2

• Goed oplosbaar zout 
• -> 'verdwijnt' in water

• => valt het uiteen in ionen
• => niet zichtbaar met blote oog

Uitleg §5.2

• De ionen worden omringd door watermoleculen (gehydrateerd) en komen zo los.
• In de oplossing zitten dus individuele losse ionen:

Uitleg §5.2

• Oplosvergelijking:
• NaCl (s) -> Na+ (aq) + Cl- (aq)
  

• Ca(NO3)2 (s) -> Ca2+ (aq) + 2 NO3- (aq)
  

• Let op: Je kan alleen een oplosvergelijking geven wanneer het goed oplosbaar is in water!                                     

Uitleg §5.2

• Stel, in dien mogelijk, de oplosvergelijkingen op van de volgende zouten:
• a. Kaliumcarbonaat
• b. Calciumfluoride
• c. Bariumbromide

Uitleg §5.2

• Stel, in dien mogelijk, de oplosvergelijkingen op van de volgende zouten:
• a. Kaliumcarbonaat
• b. Calciumfluoride
• c. Bariumbromide

• a. K₂CO₃ (s) -> 2 K⁺ (aq) + CO₃^2- (aq)
• b. Kan niet, slecht oplosbaar
• c. BaBr₂ (s) -> Ba²⁺ (aq) + 2 Br^- (aq)

Wat is 'indampen'?
Wat gebeurt er dan?

Uitleg §5.2

• Indampen
• => Verdampt het water

• Indampvergelijking
• => omgekeerde van oplosvergelijking

• Na+ (aq) + Cl- (aq) -> NaCl (s)

• Ca2+ (aq) + 2 NO3- (aq)   ->   Ca(NO3)2 (s)

Wat gebeurt er op microniveau bij het oplossen van een goed oplosbaar zout?

1. de ionen gaan harder trillen
2. de ionen laten elkaar los en gaan vrij bewegen
3. de ionen gaan in een rooster zitten
4. de zoutkorrels verdwijnen

Welke van de volgende stof(fen) is/zijn goed oplosbaar in water?

1. Magnesiumbromide
2. Bariumsulfaat
3. Kaliumcarbonaat
4. Zinksulfide

Welke van de volgende stof(fen) is/zijn slecht oplosbaar in water?

1. Bariumhydroxide
2. Calciumcarbonaat
3. Kaliumchloride
4. Kopernitraat

Wat voor gebeurtenis is de onderstaande vergelijking?

3K​+​​(aq)+PO​4​​​3−​​(aq)−>K​3​​(PO​4​​)​2​​(s)

1. indampvergelijking van kaliumfosfaat
2. oplosvergelijking van calciumfosfaat
3. oplosvergelijking van kaliumfosfaat
4. indampvergelijking van calciumfosfaat

Wat is de oplosvergelijking van het oplossen van zilverchloride?

1. Ag​+​​+Cl​−​​→AgCl
2. AgCl→Ag​+​​+Cl​2​​
3. AgCl(s)→Ag​+​​(aq)+Cl​−​​(aq)
4. Ag​+​​(aq)+Cl​−​​(aq)→AgCl(s)

Geef de oplosvergelijking van ijzer(II)sulfaat in water:

1. FeSO​4​​(s)+H​2​​O(l)−>FeSO​4​​(aq)
2. Fe​2​​SO​4​​(s)−>2Fe​+​​(aq)+SO​4​2−​​(aq)
3. FeSO​4​​(s)−>Fe​2+​​(aq)+SO​4​2−​​(aq)
4. FeSO​4​​(s)−>Fe(aq)+SO​4​​(aq)

Wat is de oplosvergelijking van het oplossen van aluminiumfosfaat

1. Al​3+​​(aq)+PO​4​3−​​(aq)→AlPO​4​​(s)
2. AlPO​4​​(s)→Al​3+​​(aq)+PO​4​3−​​(aq)
3. Dit zout lost slecht op, dus geen oplosvergelijking
4. AlPO​4​​→Al​3+​​+PO​4​3−​​

Wat is de indampvergelijking voor het oplossen van natriumhydroxide?

1. Na​+​​+OH​−​​→NaOH
2. NaOH(s)→Na​+​​(aq)+OH​−​​(aq)
3. NaOH→Na​+​​+OH​−​​
4. Na​+​​(aq)+OH​−​​(aq)→NaOH(s)

De indampvergelijking van
zinknitraat is:

1. Zn​2+​​+2NO​3​−​​→Zn(NO​3​​)​2​​
2. Zn(NO​3​​)​2​​→Zn​2+​​+2NO​3​−​​
3. Zn​2+​​+NO​3​−​​→Zn(NO​3​​)​2​​
4. Zn(NO​3​​)​2​​→Zn​2+​​+NO​3​−​​

Na deze les (nu):

Ik weet:

• wat er met een zout gebeurt wanneer deze oplost in water
• wat er met een zoutoplossing gebeurt wanneer deze ingedampt worde

Ik kan:

• opzoeken in Binas (T. 45) of een zout wel/niet goed oplosbaar is in water
• oplosvergelijkingen opstellen
• indampvergelijkingen opstellen

Wat vind je nu nog lastig?

Aan de slag

• Doorlezen §5.4

• Maken §5.1 + §5.1:
  
• opdr.: 14, 15, 18, 20, 23, 24, 25