H5S2 De Witt en moord/opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Een stukje herhalen....

De Republiek (Nederland) tekende in 1648 de 'Vrede van Munster'. De Republiek tekende daarmee een verdrag van vrede met Spanje.

Wie steunden de Oranjegezinden?

1. De stadhouder
2. De Staten-Generaal
3. De Provinciale Staten
4. Het Spaanse Rijk

Wie steunden de Staatsgezinden?

1. De stadhouder
2. De Staten-Generaal
3. Johan de Witt
4. Het Spaanse Rijk

S1: Ik kan uitleggen waarom de staatsgezinden en Oranjegezinden het niet met elkaar eens waren na de Vrede van Münster. (r)

De Oranjegezinden (adel en familie) steunden stadhouder Willem 2. Zij dachten dat eenheid en veiligheid door een sterke stadhouder behouden kon worden. Willem 2 had een poging gedaan tot een staatsgreep met als ambitie een machtig persoon en zelfs koning te worden.

De Staatsgezinden vonden dat de regenten (bestuurders van steden) hun macht moesten behouden. De rol van de Staten-Generaal en provinciale staten was van groot belang. Teveel invloed van één persoon zou verkeerd zijn voor de Republiek.

H5: Ik kan de politieke ontwikkelingen in de Republiek uitleggen, door:

S5.1: Ik kan uitleggen waarom de staatsgezinden en Oranjegezinden het niet met elkaar eens waren na de Vrede van Münster.

S5.2: Ik kan de rol en invloed van Johan de Witt tijdens de Republiek benoemen.

S5.3: Ik kan 3 oorzaken geven waarom het jaar 1672 als rampjaar wordt gezien. 

Door de Vrede van Münster werd de Republiek als land erkend. Dit bracht niet alleen voordelen met zich mee. Buurlanden zoals Frankrijk en Engeland zagen een bedreiging in de bloei van de Republiek. Frankrijk zette na de vrede van Münster in op bescherming van de eigen handelsbelangen. Engeland deed hetzelfde door de Acte van Navigatie aan te nemen. Hierbij mochten alleen schepen de Engelse havens binnenvaren als die goederen uit het eigen land aan boord hadden. Dit was slecht voor de handel van de Nederlandse gewesten, omdat die juist geld verdienden aan het transport van andermans producten. Het gevolg was een reeks handelsoorlogen met Frankrijk en Engeland.

De raadpensionaris Johan de Witt onderhandelde namens de Republiek met Engeland. Ook zette de Republiek hun leger in om een einde aan de oorlog met Engeland te forceren. Onder leiding van admiraal Michiel de Ruyter boekte de Republiek successen en kwam de Vrede van Breda. Maar in dezelfde zomer van 1667 kreeg de Republiek een probleem met koning Lodewijk XIV van Frankrijk. Met een groot leger bezette Lodewijk XIV de Zuidelijke Nederlanden. Lodewijk XIV streefde naar economische onafhankelijkheid, terwijl de Republiek juist veel producten van en naar Frankrijk wilde blijven verhandelen.

De Republiek bleek dus na het akkoord met Spanje twee nieuwe vijanden te hebben. Engeland beschikte over een grote vloot en Frankrijk over een enorm landleger. Beide landen wilden niet meer alleen toekijken hoe de Nederlandse Republiek al maar welvarender werd en meldden zich op de wereldmarkt als sterke concurrenten.

H5S2: Ik kan de rol en invloed van Johan de Witt tijdens de Republiek benoemen. (r)

1) Economie: voorstander vrije handel. Onderhandelde met Engeland over scheepsvaart.

2) Moderniseren leger en vloot: zette het leger in om een einde aan de oorlog met Engeland te forceren (Michiel de Ruyter en Vrede van Breda).

3) Diplomatie: De Witt sloot meerdere verdragen met andere landen. De Republiek heeft na de vrede van Münster 2 nieuwe vijanden: Engeland en Frankrijk. Zij willen niet dat de Republiek de monopolie op zeehandel behoudt. Er is paniek, honger en angst. Johan de Witt en zijn broer Cornelis krijgen de schuld. 

Verder: hoofdstuk 5

5.4: van goud naar zilver

opdracht: 1 t/m 6

H5S2: S5.2: Ik kan de rol en invloed van Johan de Witt tijdens de Republiek benoemen.

Opdracht: ga op onderzoek via internet om opstanden in het heden te vinden. Wat zijn de oorzaken van deze opstanden? Waar waren ze het niet mee eens? Noteer dit bij in je schrift bij S4.

Klaar? Paragraaf 5.4; van goud naar zilver