SAMENVATTING WEEFSELS

• anatomie en fysiologie
• MBO
• Studiejaar 1

SAMENVATTING WEEFSELS

DOEL VAN DE LES

• Bespreken hoofdpunten weefsels

• evalueren waar eventueel knelpunten zijn
  

• evalueren of een en ander begrepen is
  

• Door middel van een quiz controleren of vragen begrepen worden 

INHOUD VAN DE LES

• Epitheelweefsel

• Steunweefsel

• Spierweefsel

• Zenuwweefsel 

EPITHEELWEEFSEL

Cellen liggen dicht tegen elkaar

INDELING EPITHEELWEEFSEL

Naar:

• Vorm (plat, vierkant, rond)

• Aantal lagen (1-lagig/meerlagig)

• Functie (bedekkend/beschermend en afscheidend)

BEDEKKEND/BESCHERMEND EPITHEEL

• Opperhuid

• Inwendige holle organen

AFSCHEIDEND EPITHEEL = KLIERWEEFSEL

• eencellige klieren = slijmbekercellen

• meercellige klieren

INDELING MEERCELLIGE KLIEREN

Naar:

• Afscheidingswijze

• Vorm

• Functie 

INDELING NAAR AFSCHEIDINGSWIJZE

• Exocrien = met afvoerbuis (zweetklieren, melkklieren, speekselklieren en talgklieren)

• Endocrien = zonder afvoerbuis (hormoonklieren)

• Endo-exocrien (alvleesklier en geslachtsklieren)

INDELING EXOCRIENE KLIEREN

• Eccriene klieren (kleine zweetklieren en speekselklieren)

• Apocriene klieren (grote zweetklieren en melkklieren)

• Holocriene klieren (talgklieren) 

INDELING NAAR VORM

• Buisvormig (zweetklieren)
• Tros(zak)vormig (talgklieren en melkklieren)
• Gemengd (speekselklieren) 

INDELING NAAR FUNCTIE

• Secretie = nuttige afscheiding (melk, talg en speeksel)

• incretie = interne secretie (hormonen)

• excretie = uitscheiding van afvalstoffen (zweet, urine en koolzuurgas) 

ALVLEESKLIER = PANCREAS

• Endocriene deel: maken van hormonen (insuline en glucagon)

• Exocriene deel: afgeven van alle spijsverteringsenzymen

GESLACHTSKLIEREN

• Vrouw: eierstokken = ovaria
• man: zaadballen = testis

• endocriene deel is maken van geslachtshormonen

• Exocriene deel is afgeven van eicellen en zaadcellen

SOORTEN STEUNWEEFSEL

• Bindweefsel (+ reticulair bindweefsel)

• Kraakbeenweefsel

• Beenweefsel 

TUSSENSTOF STEUNWEEFSELS

• Bindweefsel: vezelig (reticulair bindweefsel: vloeibaar) 

• Kraakbeenweefsel: veerkrachtig, taai en vezelig

• Beenweefsel: hard

BINDWEEFSEL

FUNCTIES BINDWEEFSEL

• Binden en steunen 

• Maken bloedcellen (in reticulaire bindweefsel in rode beenmerg en lymfoide weefsel)

• Opslaan vet (in onderhuid)

SOORTEN BINDWEEFSEL

• Vast (veel collagenen)

• Dicht (netwerk van elastinen en collagenen)

• Losmazig (netwerk van elastinen en reticulinen) 

BINDWEEFSELVEZELS

• Collagene vezels (stevigheid)

• Elastische vezels (elasticiteit)

• Reticulaire vezels (vormen netwerken)

CELLEN LEDERHUID

• Fibroblasten (maken vezels en tussenstof)

• Mestcellen (maken histamine)

• Histiocyten en macrofagen (beschermen tegen ziekmakende micro-organismen)

KRAAKBEENWEEFSEL

Heeft weinig/geen bloedvaten en geneest daarom moeilijk

SOORTEN KRAAKBEEN

• Glasachtig = hyaliene

• Elastisch

• Vezelig  

PLAATSEN GLASACHTIG KRAAKBEEN

• Gewrichtsoppervlakken beenderen

• Tussen borstbeen en ribben

• Als ringen bij de luchtwegen 

PLAATSEN ELASTISCH KRAAKBEEN

• Strottenhoofd

• Neusvleugels

• Oorschelpen  

PLAATSEN VEZELIG KRAAKBEEN

• Tussenwervelschijven

• Symfyse = schaamvoeg = verbinding tussen de 2 schaambeenderen

• Knieschijf = meniscus (wordt bedekt door kraakbeen)

BEENWEEFSEL/BOTWEEFSEL

Harde tussenstof

In de tussenstof zitten:

• Kalkzouten (minerale zouten)
• Collagenen
• Eiwitten

BOTTEN

Bouw:

• Spongieus been (sponsachtig)

• Compact been (buitenzijde bot)

• Periost = beenvlies (om het bot)

PLAATSEN SPONGIEUS BEEN

• In platte en onregelmatige beenderen 

• Gewrichtsuiteinden pijpbeenderen = epifysen

• Rode beenmerg

PERIOST (BEENVLIES)

Uit de binnenste laag ontstaan beencellen = osteoblasten 

die bot/been maken

MERGHOLTE VAN EEN BOT

= een holte gevuld met geel beenmerg in het middengedeelte van een pijpbeen = diafyse

MANIEREN VAN BOTVORMING

• Directe vorming door osteoblasten

• Indirecte botvorming (eerst kraakbeen en dan bot)

DIRECTE BOTVORMING

Door osteoblasten bij:

• Schedelbeenderen
• Diktegroei pijpbeenderen
• Na botbreuken

INDIRECTE BOTVORMING

Eerst kraakbeen en dan bot/been

• Bij lengtegroei pijpbeenderen vanuit de kraakbeenschijf = groeischijf = epifysaire schijf

SPIERWEEFSEL

Opgebouwd uit spiercellen die samen kunnen trekken 

Contractie = samentrekking

Door een zenuwprikkel = spierinnervatie

Spiervezels = myofibrillen 

SOORTEN SPIERWEEFSEL

• Glad

• Dwarsgestreept

• Hartspierweefsel 

ZENUWWEEFSEL

• Opgebouwd uit zenuwcellen = neuronen

• Neuronen nemen prikkels op en geven die prikkels door

BOUW NEURON

• Cellichaam

• Celkern

• Uitlopers = neurofibrillen = zenuwvezels 

NEUROFIBRILLEN

• Dendrieten (veel en kort)

nemen prikkel op en geven deze aan het cellichaam

• Neurieten (1 lange) 

brengen prikkel van cellichaam naar volgende zenuwcel

SYNAPS

Plaats waar de prikkel overgaat op de volgende zenuwcel

MOTORISCHE EINDPLAATJE

Plaats waar de prikkel overgaat op een spier/klier (= einde van de laatste neuriet)

Hier komt acetylcholine bij vrij

SOORTEN ZENUWEN

• Motorische zenuwen = bundels neurieten die prikkels van het centrale zenuwstelsel naar de periferie (omgeving) brengen

• Sensibele/sensorische zenuwen = gevoelszenuwen/zintuiglijke zenuwen = bundels dendrieten die prikkels uit de periferie opnemen en naar het centrale zenuwstelsel brengen

• Gemengde zenuwen