Theorie Weefsels

• anatomie en fysiologie
• MBO
• Studiejaar 2

WEEFSELS

DOEL VAN DE LES

• Bespreken hoofdpunten weefsels

• evalueren waar eventueel knelpunten zijn
  

• evalueren of een en ander begrepen is
  

• Door middel van een quiz controleren of vragen begrepen worden 

INHOUD VAN DE LES

• Epitheelweefsel

• Steunweefsel

• Spierweefsel

• Zenuwweefsel 

Weefsels

EPITHEELWEEFSEL

Cellen liggen dicht tegen elkaar

INDELING EPITHEELWEEFSEL

Naar:

• Aantal lagen (1-lagig/meerlagig)

• Vorm (plat, vierkant, rond)
  

• Functie (bedekkend/beschermend en afscheidend)

BEDEKKEND/BESCHERMEND EPITHEEL

• Opperhuid

• Inwendige holle organen

AFSCHEIDEND EPITHEEL = KLIERWEEFSEL

• eencellige klieren = slijmbekercellen

• meercellige klieren

INDELING MEERCELLIGE KLIEREN

Naar:

• Afscheidingswijze

• Vorm

• Functie 

INDELING NAAR AFSCHEIDINGSWIJZE

• Exocrien = met afvoerbuis (zweetklieren, melkklieren, speekselklieren en talgklieren)

• Endocrien = zonder afvoerbuis (hormoonklieren)

• Endo-exocrien (alvleesklier en geslachtsklieren)

INDELING EXOCRIENE KLIEREN

• Eccriene klieren (kleine zweetklieren en speekselklieren)

• Apocriene klieren (grote zweetklieren en melkklieren)

• Holocriene klieren (talgklieren) 

ENDOCRIENE KLIEREN

Hormoonklieren bijvoorbeeld:

• Hypothalamus
• Hypofyse
• Schildklier
• Bijnieren
• Pijnappelklier

ALVLEESKLIER = PANCREAS

• Endocriene deel: maken van hormonen (insuline en glucagon)

• Exocriene deel: afgeven van alle spijsverteringsenzymen

GESLACHTSKLIEREN

• Vrouw: eierstokken = ovaria
• man: zaadballen = testis

• endocriene deel is maken van geslachtshormonen

• Exocriene deel is afgeven van eicellen en zaadcellen

INDELING NAAR VORM

• Buisvormig (zweetklieren)
• Tros(zak)vormig (talgklieren en melkklieren)
• Gemengd (speekselklieren) 

SOORTEN STEUNWEEFSEL

• Bindweefsel (+ reticulair bindweefsel)

• Kraakbeenweefsel

• Beenweefsel 

TUSSENSTOF STEUNWEEFSELS

• Bindweefsel: vezelig (reticulair bindweefsel: vloeibaar) 

• Kraakbeenweefsel: veerkrachtig, taai en vezelig

• Beenweefsel: hard

BINDWEEFSEL

FUNCTIES BINDWEEFSEL

• Binden en steunen 

• Maken bloedcellen (in reticulaire bindweefsel in rode beenmerg en lymfoide weefsel)

• Opslaan vet (in onderhuid)

BINDWEEFSELVEZELS

• Collagene vezels (stevigheid)

• Elastische vezels (elasticiteit)

• Reticulaire vezels (vormen netwerken)

SOORTEN BINDWEEFSEL

• Vast (veel collagenen)

• Dicht (netwerk van elastinen en collagenen)

• Losmazig (netwerk van elastinen en reticulinen) 

KRAAKBEENWEEFSEL

Heeft weinig/geen bloedvaten en geneest daarom moeilijk

SOORTEN KRAAKBEEN

• Glasachtig = hyaliene

• Elastisch

• Vezelig  

PLAATSEN GLASACHTIG KRAAKBEEN

• Gewrichtsoppervlakken beenderen

• Tussen borstbeen en ribben

• Als ringen bij de luchtwegen 

PLAATSEN ELASTISCH KRAAKBEEN

• Strottenhoofd

• Neusvleugels

• Oorschelpen  

PLAATSEN VEZELIG KRAAKBEEN

• Tussenwervelschijven

• Symfyse = schaamvoeg = verbinding tussen de 2 schaambeenderen

• Knieschijf = meniscus (wordt bedekt door kraakbeen)

BEENWEEFSEL/BOTWEEFSEL

Harde tussenstof

In de tussenstof zitten:

• Kalkzouten (minerale zouten)
• Collagenen
• Eiwitten

BOTTEN

Bouw:

• Spongieus been (sponsachtig)

• Compact been (buitenzijde bot)

• Periost = beenvlies (om het bot)

PLAATSEN SPONGIEUS BEEN

• In platte en onregelmatige beenderen 

• Gewrichtsuiteinden pijpbeenderen = epifysen

• Rode beenmerg (aanmaak bloedcellen, Multi potente stamcellen)

PERIOST (BEENVLIES)

Functie:

• Aanhechtingsplaats spieren
• Bloedvatsysteem rondom het bot

Buitenste laag: bindweefsel

Binnenste laag: 

• Osteoblasten
• Osteoclasten

MERGHOLTE VAN EEN BOT

= een holte gevuld met geel beenmerg in het middengedeelte van een pijpbeen = diafyse

Opslaan van vetzuren

MANIEREN VAN BOTVORMING

• Directe vorming door osteoblasten (nemen calcium op uit het bloed)

• Indirecte botvorming (eerst kraakbeen en dan bot)

DIRECTE BOTVORMING

Door osteoblasten bij:

• Schedelbeenderen
• Diktegroei pijpbeenderen
• Na botbreuken

INDIRECTE BOTVORMING

Eerst kraakbeen dan bot/been

• Bij lengtegroei pijpbeenderen vanuit de kraakbeenschijf = groeischijf = epifysaire schijf

Botgroei

Uit de binnenste laag ontstaan beencellen = osteoblasten 

die bot/been maken

SPIERWEEFSEL

Opgebouwd uit spiercellen (spiervezels) die samen kunnen trekken 

Contractie = samentrekking

Door een zenuwprikkel = spierinnervatie

Spiervezels = myofibrillen 

Spiersamentrekking

Actine en Myosine filamenten (eiwitten)

Onder invloed van ATP en Calcium kunnen beide filamenten in elkaar schuiven

SOORTEN SPIERWEEFSEL

• Glad

• Dwarsgestreept

• Hartspierweefsel 

ZENUWWEEFSEL

• Opgebouwd uit zenuwcellen = neuronen

• Neuronen nemen prikkels op en geven die prikkels door

Zenuwcel (Neuron)

• Dendrieten (veel en kort)

nemen prikkel op en geven deze aan het cellichaam

• Neurieten (1 lange) 

brengen prikkel van cellichaam naar volgende zenuwcel of spier

Neurogliacellen (steuncellen)

• Zorgen voor voeding van de neuronen
  
• Bescherming
  
• Isolatie, versnellen van prikkelgeleiding
  

Bijvoorbeeld: Oligodendrocyt, Astrocyten en Microgliocyten

SYNAPS

Plaats waar de prikkel overgaat op de volgende zenuwcel

MOTORISCHE EINDPLAATJE

Plaats waar de prikkel overgaat op een spier/klier (= einde van de Axon)

Hier komt acetylcholine (neurotransmitter) bij vrij

SOORTEN ZENUWEN

• Motorische zenuwen = bundels neurieten die prikkels van het centrale zenuwstelsel naar de periferie (omgeving) brengen

• Sensibele/sensorische zenuwen = gevoelszenuwen/zintuiglijke zenuwen = bundels dendrieten die prikkels uit de periferie opnemen en naar het centrale zenuwstelsel brengen

• Gemengde zenuwen