Thema 6: voedingsmiddelen en voedingsstoffen

• Verpleging en verzorging
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 2

Thema 6: voedingsmiddelen en voedingsstoffen

regels tijdens de lessen

• Tijdens de uitleg ben je stil en luister je.
• Schrijf je huiswerk op in je agenda
• Zorg dat je je huiswerk maakt.
• Huiswerk niet af? Betekend dat de volgende les al het huiswerk af moet     zijn en gecontroleerd wordt.
• Bij 3 x huiswerk niet gemaakt worden mentor geïnformeerd.

Paragraaf 1 en 2

vraag:

welke 2 groepen voedingsmiddelen zijn er?

plantaardige voedingsmiddelen

grootste deel van onze voedingsmiddelen komen van planten.

Dierlijke voedingsmiddelen

voedingsmiddelen etiket

vraag: 

wat is het verschil tussen voedingsstoffen en voedingsmiddelen?

opdracht

Welke 6 groepen voedingsstoffen zijn er? Zoek deze op en schrijf bij elk een voorbeeld. 

tot 2 min 50

gevarieerd eten?

gevarieerd eten?

voedselhygiene

- kopen

- wassen

- bewaren

- voorkomen kruisbesmetting

- verhitten

huiswerk

: theorie Thema 6 paragraaf 1 en 2

         WB: thema 6 opdracht 1,3,4,9,12,13

Paragraaf 3 

hoeveel is gezond?

groot deel van de voeding wordt gebruikt als brandstof voor de energie die je lichaam nodig heeft.

de eenheid (maat) voor energie is joule ( afgekort J). 

Een Kilojoule is 1000 Joule.

Een oudere eenheid die nog steeds gebruikt wordt in calorie (cal).

Een Kilocalorie (Kcal) is 1000 cal.

vraag

niet iedereen heeft dezelfde energiebehoefte.

Waar is dit afhankelijk van?

energiebehoefte

De energiebehoefte heeft te maken met:

• jongen/meisje
• leeftijd
• groot/klein
• activiteiten
• Seizoen

Zolang je groeit, neemt je energiebehoefte toe. Bij ouderen neemt de energiebehoefte af.

Gezond gewicht.

Body Mass Index

overgewicht

te veel eten en te weinig bewegen zorgt voor overgewicht.

met name veel vetten en koolhydraten.

Meer energie opnemen dan verbruiken.

Lengte en gewicht niet in evenwicht dan overgewicht.

Heeft ook te maken met:

- aanleg                                - medicatie

- bouw

Vraag:

Waarom is overgewicht slecht?

suikerziekte

last van gewrichten, nek rug enkels, knieen

hart en vaat ziekten.

ondergewicht

lengte en gewicht passen niet bij elkaar. Je neemt minder energie op dan je verbruikt.

Hierdoor ontstaat een te kort aan bouwstoffen, reservestoffen en beschermende stoffen.

Te weinig vitamine en mineralen zorgt ervoor dat je ziek wordt

huiswerk

: theorie Thema 6 paragraaf 3 

         WB: thema 6 opdracht 16,17,18,20,21

Paragraaf 4 voedselverwerking

Samengestelde producten= voedingsmiddelen die zijn samengesteld uit verschillende grondstoffen

bijvoorbeeld tomatensoep

Ingredienten= water, vlees, tomaten

Waar komt onze voeding vandaan?

• Landbouw = akkerbouw, veeteelt, tuinbouw
  
• akkerbouw+ tuinbouw---> voedingsgewassen
• veeteelt-----> dieren
• visserij-----> vissen ( schelp-en schaaldieren)

Voedingsmiddelenindustrie

Belangrijk omdat:

Besmetting door bacteriën en schimmels voorkomen

• houden aan regels voedsel hygiëne
• speciale kleding dragen

Behandelen zodat het niet bederft

Conserveermiddelen

Bacterien en schimmels kunnen hier niet tegen!

Hulpstoffen (additieven) 

• Natuurlijke hulpstoffen= afkomstig van planten en dieren

bv rode biet en karmijnzuur

• Kunstmatige hulpstoffen= in de fabriek gemaakt
• Veilige hulpstoffen hebben een E-nummer

Kleurstoffen (uiterlijk)

Smaakstoffen (smaak)

Conserveermiddelen (houdbaarheid) 

huiswerk

: theorie Thema 6 paragraaf 4

         WB: thema 6 opdracht 24,25,

Paragraaf 5 voedselvoorbereiding 

Waarom bereiden wij voeding?

• 1. Beter verteren ( groenten)

• 2. Eiwitten moeten worden omgezet in een vorm die het lichaam kan gebruiken ( vlees)

• 3. Door voeding te verhitten gaan bacterien en schimmels dood

0

Verschillende manieren van bereiden

• koken
• bakken
• frituren
• blancheren ( filmpje)
• stomen ( filmpje)
• braden
• smoren/stoven
• roerbakken (wokken)

https:

https:

0

0

huiswerk

: theorie Thema 6 paragraaf 5

         WB: thema 6 opdracht 26,27

Hoe kun je voedsel conserveren ? Welk woord hoort er niet bij ?

1. drogen
2. frituren
3. vacuum
4. invriezen

Wat is geen conserveermiddel?

1. suiker
2. water
3. zuur
4. zout

Wat zijn hulpstoffen?

1. middelen die worden toegevoegd om voedingsmiddelen niet te laten bederven
2. middelen die worden toegevoegd om ze langer houdbaar of aantrekkelijk te maken
3. middelen die worden toegevoegd om bacteriën te doden

Wat zijn E-nummers?

1. nummers van de 6 voedingsstoffen
2. nummers waar je veel Energie van krijgt
3. nummers voor hulpstoffen die door de EU veilig zijn bevonden

Wat zijn de voordelen van het bereiden van voedsel?

1. De celwanden van planten worden alvast een beetje stuk gemaakt
2. Eiwitten in vlees worden omgezet in eiwitten die het lichaam kan gebruiken
3. Door verhitting worden bacteriën en schimmels gedood
4. alle drie zijn goed

Paragraaf 6 +7 verteringsstelsel 

darmkanaal

De slokdarm, maag, twaalfvingerige darm, dunne en dikke darm vormen het darmkanaal

verteringssappen

• verteringsklieren ( speekselklieren, maagsapklieren) geven verteringssappen af.
•  Voorbeelden van verteringssappen is speeksel en maagsap.
• Verteringssappen zetten voedingsstoffen om in   verteringsproducten.

                                                      

                                                  voedingsstoffen

verteringklier ->verteringssap -> verteringsproduct

darmperistaltiek

in de wand van het darmkanaal bevinden zich 2 soorten spieren

kringspieren en lengtespieren.

Deze spieren zorgen voor het vooruit duwen van de voedselbrij.

door het afwisselend samentrekken van de spieren ontstaan peristaltische bewegingen.

slokdarm

verbinding tussen keelholte en maag

voedsel wordt verplaatst door peristaltische bewegingen

maag

• in de wand liggen maagsapklieren
• maag is tijdelijke opslag van voedsel
• maagportier sluit maag af van 12vingerige darm en laat kleine hoeveelheden voedsel door.

lever

functies:

• productie/afgifte van gal
• glucosestofwisseling

gal

gal verteert GEEN voedsel en is dus GEEN verteringssap.

Gal verdeeld grote vetdruppels in kleine vetdruppels : emulgeren.

Paragraaf 8 het gebit

Paragraaf  9 Eerlijk zullen we alles delen

Eerlijk zullen we alles delen

Is er in Nederland voor iedereen genoeg voedsel beschikbaar?

Ondervoeding: Mensen eten te weinig, doordat er niet genoeg voedsel is of doordat ze niet genoeg voedsel kunnen kopen

Je hebt voedsel nodig om in leven te blijven.

Het antwoord is ja, maar geldt dit voor alle landen van de wereld? Het antwoord is nee.

Vooral in ontwikkelingslanden lijden veel mensen aan ondervoeding. 

vraag

Wat vind jij ervan dat er niet voor iedereen genoeg voedsel beschikbaar is?

Hoeveel energie heeft een mens nodig?

Ongeveer 7.100 kJ is de minimale energiebehoefte per dag voor een volwassen mens

De minimale hoeveelheid energie die een volwassen mens nodig heeft om in leven te blijven. Maar dat is alleen voldoende als je geen lichamelijke inspanning verricht.

Een volwassene die zware lichamelijke spanning verricht, heeft minstens 12.200 kJ nodig. En vooral in ontwikkelingslanden moeten mensen zware lichamelijke inspanning verrichten, omdat er vrijwel geen (landbouw)machines zijn.

Oneerlijk verdeeld

• Goed en gezond voedsel wordt vernietigd door overproductie
  
• Goed en gezond voedsel wordt als veevoer gebruikt
  

Nederland is minder afhankelijk van de natuur in vergelijking met ontwikkelingslanden, maar hoe?

Wij kunnen de mensen in ontwikkelingslanden helpen, maar het is belangrijk dat ze zichzelf kunnen redden.

Er zijn nog steeds landen waar mensen (vooral kinderen) doodgaan van de honger. En dat terwijl er genoeg voedsel is om alle mensen op aarde te kunnen laten eten. Het voedsel is alleen niet eerlijk verdeeld.

Wij kunnen producten in kassen verbouwen. Wij kunnen voedsel bewaren, bijvoorbeeld in graansilo's of in grote vriesloodsen. En bij ons mislukt de oogst bijna nooit volledig. Ook hebben we goede vervoersmogelijkheden. Zo kunnen we snel voedsel ergens andere vandaan halen.

In ontwikkelingslanden is dat allemaal anders. De oogst mislukt daar regelmatig, bijvoorbeeld door langdurige droogte. In die noodsituaties helpen we door geld te geven aan allerlei acties. Daardoor zijn veel mensen van de hongerdood gered. Het is vooral belangrijk dat de mensen in ontwikkelingslanden zichzelf kunnen redden. Bijvoorbeeld met goede landbouwmethoden, zodat de oogst niet zo snel meer mislukt. En samen zorgen voor goede vervoersmogelijkheden.

Ondervoeding

Niet alleen te weinig voedsel, maar ook een tekort aan bepaalde voedingsstoffen kan leiden tot ondervoeding

In ontwikkelingslanden: eiwitten

• Op korte termijn: slap en moe
  
• Op lange termijn: groei en ontwikkelingsproblemen
  

Maar ook in de rest van de wereld!

In ontwikkelingslanden zijn veel mensen ondervoed door een gebrek aan eiwitten. Bij een tekort aan eiwitten gaan mensen zich slap en moe voelen. Als mensen lang weinig eiwitten binnenkrijgen , gaan hun groei en ontwikkeling langzamer. Hun hersenen kunnen beschadigd raken, waardoor ze minder goed kunnen leren. Ook krijgen kinderen opgezwollen buikjes door een tekort aan eiwitten.

Ondervoeding door een tekort aan sommige voedingsstoffen komt over de hele wereld voor. In Westerse landen eten mensen vaak onvoldoende groente en fruit. Daarnaast eten ze te veel voedingsmiddelen met koolhydraten en vetten.

huiswerk

: theorie Thema 6 paragraaf 9

         WB: thema 6 opdracht 45, 46, 47

Toetsstof 

Thema 6:  paragraaf 1 t/m 9