10.5 Voortplanting zonder bloemen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken van 10.5 (blz 62)

De stamper bestaat uit:

stempel

stijl

vruchtbeginsel

De meeldraad bestaat uit:

helmdraad

helmknop

Kelkbladeren

6

Helmknop met helmhokjes

8

Stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel)

2

Kroonblad

1

Eicel

5

Zaadbeginsel

4

Vruchtbeginsel

13

Stijl

12

Stempel

11

Stamper

14

Helmdraad

9

Stuifmeelbuis (Pollenbuis)

3

Meeldraad

10

Leer de onderdelen van de bloem

Bloemsteel

7

Leerdoelen 10.5

• Je kunt beschrijven hoe planten zich zonder bevruchting (ongeslachtelijk) kunnen voortplanten.

• Je kunt uitleggen hoe je planten kunt veredelen en vermeerderen.

• Je kunt van verschillende soorten planten aangeven hoelang ze leven.

Voortplanting bij planten

Geslachtelijke voortplanting - er is bevruchting en er ontstaan zaden.

Ongeslachtelijke voortplanting - een stukje volwassen plant groeit uit tot een nieuwe plant.

Geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

bol (met klisters)

knol (met knoppen)

uitlopers

wortelstokken

Voorbeelden ongeslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

1.  Stek - stukje van de plant afsnijden. 
2.  Deling
3. Uitlopers - stengels boven de grond, bv. aardbeien.
4. Bol - ondergronds stuk  stengel, met rokken, tussen de rokken groeien klisters, die groeien uit tot nieuwe bollen. 
5. Knol - ondergrondse uitlopers van stengels, bv. aardappel.
6. Wortelstok - uit verdikkingen op wortelstokken groeien nieuwe plantjes.

De mens kan dit ook zelf

stekken

veredelen

Planten vermeerderen: stekken

Je snijdt een stukje van de plant af.

Het stekje zet je in water en als er wortels groeien zet je het stekje in de grond.

Planten vermeerderen: veredelen

1. Het kiezen van een plant met de gewenste eigenschappen, die worden gekruist.

2. Uit de zaden worden nieuwe planten gekweekt.

3. De besten worden geselecteerd en gebruikt voor de volgende kruising.

4. De gewenste planten worden ongeslachtelijk vermeerdert.

Levenscyclus

Eenjarige planten: planten die maar 1 jaar leven. 

Tweejarige planten: zoals het voorbeeld hiernaast. Vormt in het tweede jaar pas zaden! 

Overblijvende of vaste planten

Overblijvende planten kunnen meerdere jaren bloeien. Overblijvende kruidachtige planten worden ook wel vaste planten genoemd. 

- Ieder voorjaar lopen ze opnieuw uit, bloeien en vormen zaden. 

- In de zomer slaan ze reservestoffen op in knollen of bollen. 

- Najaar sterven de bovengrondse delen, de ondergrondse delen overleven.

- In het voorjaar kunnen ze weer snel groeien. 

Eenjarige plant

Tweejarige plant

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 10.4 en 10.5 

Maken: 10.4 opdracht 2 t/m 21

10.5: 2, 4, 5, 6 7, 9, 11, 12, 15

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

Welke vorm van ongeslachtelijke voortplanting zie je hier?

1. stek
2. bol
3. uitloper
4. wortelstok

Waarmee kun je de afbeelding hiernaast mee vergelijken?

1. stek
2. bol
3. uitloper
4. wortelstok

Alle honden hebben dezelfde voorouder. Door selectie op eigenschappen zijn er in de loop der tijd verschillende rashonden ontstaan. Hoe noem je het proces waarbij nieuwe rassen worden 'ontwikkeld'?

1. kruisen
2. kweken
3. telen
4. veredelen

De Hop sterft in de winter boven de grond af en komt in het voorjaar weer op.

De lobelia is meestal niet winterhard. Dat houdt in dat de plant de winter niet overleefd.

Geef aan of de plant:                     ,                      of 

is.

eenjarig

tweejarig

overblijvend

Waarmee kun je de afbeelding hiernaast mee vergelijken?

1. stek
2. bol
3. knol
4. wortelstok

Waarmee kun je de afbeelding hiernaast mee vergelijken?

1. stek
2. bol
3. uitloper
4. wortelstok