10.5 Voortplanting zonder bevruchting

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

10.5 Voortplanting 

 zonder bevruchting

Doelen van deze les

Je leert:

hoe planten zich zonder bevruchting kunnen voortplanten

hoe mensen planten vermeerderen

hoe lang planten leven

Voortplanting bij planten

Geslachtelijke voortplanting - er is bevruchting en er ontstaan zaden.

Ongeslachtelijke voortplanting - een stukje volwassen plant groeit uit tot een nieuwe plant.

Geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

bol (met klisters)

knol (met knoppen)

uitlopers

wortelstokken

Voorbeelden ongeslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

1.  Stek - stukje van de plant afsnijden. 
2.  Deling
3. Uitlopers - stengels boven de grond, bv. aardbeien.
4. Bol - ondergronds stuk  stengel, met rokken, tussen de rokken groeien klisters, die groeien uit tot nieuwe bollen. 
5. Knol - ondergrondse uitlopers van stengels, bv. aardappel.
6. Wortelstok - uit verdikkingen op wortelstokken groeien nieuwe plantjes.

Waarmee kun je de afbeelding hiernaast mee vergelijken?

1. stek
2. bol
3. knol
4. wortelstok

Welke vorm van ongeslachtelijke voortplanting zie je hier?

1. stek
2. bol
3. uitloper
4. wortelstok

Waarmee kun je de afbeelding hiernaast mee vergelijken?

1. stek
2. bol
3. uitloper
4. wortelstok

Waarmee kun je de afbeelding hiernaast mee vergelijken?

1. stek
2. bol
3. uitloper
4. wortelstok

De mens kan dit ook zelf

stekken

veredelen

Planten vermeerderen: stekken

Je snijdt een stukje van de plant af.

Het stekje zet je in water en als er wortels groeien zet je het stekje in de grond.

Planten vermeerderen: veredelen

1. Het kiezen van een plant met de gewenste eigenschappen, die worden gekruist.

2. Uit de zaden worden nieuwe planten gekweekt.

3. De besten worden geselecteerd en gebruikt voor de volgende kruising.

4. De gewenste planten worden ongeslachtelijk vermeerdert.

Welke manier van vermeerderen staat hier afgebeeld?

1. stekken
2. veredelen

Alle honden hebben dezelfde voorouder. Door selectie op eigenschappen zijn er in de loop der tijd verschillende rashonden ontstaan. Hoe noem je het proces waarbij nieuwe rassen worden 'ontwikkeld'?

1. kruisen
2. kweken
3. telen
4. veredelen

Levenscyclus

Eenjarige planten: planten die maar 1 jaar leven. 

Tweejarige planten: zoals het voorbeeld hiernaast. Vormt in het tweede jaar pas zaden! 

Eenjarige plant

Tweejarige plant

De Judaspenning is een tweejarige plant. De plant draagt dit jaar bloemen en vruchten. In welke jaar bevindt de plant zich nu?

1. jaar 1
2. jaar 2

Vaste plant

Houtachtige plant

Overblijvende planten

Overblijvende of vaste planten

Overblijvende planten kunnen meerdere jaren bloeien. Overblijvende kruidachtige planten worden ook wel vaste planten genoemd. 

- Ieder voorjaar lopen ze opnieuw uit, bloeien en vormen zaden. 

- In de zomer slaan ze reservestoffen op in knollen of bollen. 

- Najaar sterven de bovengrondse delen, de ondergrondse delen overleven.

- In het voorjaar kunnen ze weer snel groeien. 

De Hop sterft in de winter boven de grond af en komt in het voorjaar weer op.

De lobelia is meestal niet winterhard. Dat houdt in dat de plant de winter niet overleefd.

Geef aan of de plant:                     ,                      of 

is.

eenjarig

tweejarig

overblijvend

Van welke plant is dit de levenscyclus?

1. eenjarige
2. tweejarige
3. houtige
4. overblijvende

In juni plantte ik zaadjes van een stokroos. In oktober was er een rozet van bladeren ontstaan. In de lente van het jaar daarna bloeiden er prachtige rozen. Hierna stierf de plant, maar het had wel genoeg zaadjes achter gelaten voor het jaar daarna. Nu heb ik elk jaar stokrozen in de tuin. De stokroos is dus een .............................

1. eenjarige plant
2. tweejarige plant
3. overblijvende plant

10.5

Maken en nakijken opdrachten