Lezen: tekst en publiek

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lezen

Tekst en publiek

Oefening

Je ziet op de volgende dia covers van verschillende tijdschriften. Bekijk ze en verdeel de tijdschriften daarna in groepjes. Let daarbij op het publiek waarvoor je denkt dat het tijdschrift bedoeld is.

Welke groepjes maakte je?

Waar heb je op gelet bij het verdelen van de groepjes?

Tekst en publiek

Een schrijver houdt altijd rekening met zijn publiek, want anders bereikt hij zijn doel niet. Waar kijk je nu naar om het soort publiek van een tekst te kunnen bepalen? Je kunt aan verschillende dingen zien voor welke lezers een tekst bedoeld is:

1. het onderwerp

Een tekst over de nieuwste schoolagenda's is voor jongeren en een tekst over uitjes met je kleinkinderen is voor ouderen.

2. de bron

Een tekst in Fashionasta is voor meisjes en een tekst op de website van Power Unlimited is meer voor jongens. Zo zijn er ook bladen en websites voor vrouwen (LINDA), mannen (AutoWeek), tuinliefhebbers (Groei & Bloei) en ga zo maar door. Dagbladen (kranten) zijn meestal gericht op een algemeen publiek, maar zoals je in het filmpje hebt kunnen zien, wordt daar door kranten ook wel onderscheid in gemaakt.

3. het taalgebruik

Een tekst in een jongerenkrant heeft korte zinnen en weinig moeilijke woorden. Een wetenschappelijke tekst heeft vaak lange zinnen en veel moeilijke woorden.

In teksten die voor een specifiek publiek zijn bestemd, lees je meer jargon (vaktermen), zoals blancheren en julienne in recepten voor kookfanaten.

Teksten voor jongeren herken je vaak aan typische jongerenwoorden. Ook word je als lezer dan meestal met 'jij ' en 'jou' aangesproken.

4. de lay-out

Advertenties, teksten voor jongeren en populaire weekbladen voor een breed publiek (zoals Quest, Glossy) zijn vaak rijk geïllustreerd en hebben meestal grote koppen en veel kleuren.

Tijdschriften voor een kleiner publiek (zoals Onze Taal, New Scientist) hebben niet zoveel illustraties en zijn vaak zakelijker opgemaakt.   

Tekst en publiek

Bij het bepalen van het publiek let je op:

• Onderwerp
• Bron
• Taalgebruik
• Lay-out

Beschrijf het publiek zo volledig mogelijk; noem het liefst meerdere kenmerken van het publiek.

Opdracht 1

Vertrek > Albanië
Wie? Jasper Boer (30) en Leoni Moolhuijsen (28), beiden businessanalist.
Jasper: ‘We begonnen, zoals zo vaak, lekker tropisch te denken voor deze reis.’
Leoni: ‘Maar al snel dachten we: Europa is ook mooi.’
Jasper: ‘Omdat we zon wilden en ook wat strand kwamen we eerst bij Kroatië uit. Maar eigenlijk vonden we dat iets te toeristisch.’
Leoni: ‘Vrienden van ons zijn vorig jaar naar Albanië geweest en die hadden daar leuke verhalen over, zodat we besloten daarheen te gaan.’
Jasper: ‘Van Amsterdam vliegen we, via Belgrado, naar Tirana.’
Bas van Oort, REIZ&, oktober 2016

Omschrijf het publiek waar de tekst voor bedoeld is. Noteer ook waar je dat aan ziet.

Opdracht 2

Spelletjes voor buiten
In het park, het bos of de tuin … In de vakantie buiten zijn met de kleinkinderen wordt nog leuker met deze eenvoudige spelletjes.
- Werpspel – Zoek voor ieder kind een stok van ongeveer 40 centimeter lang. Zoek een andere stok, een steen of een bal die als kegel kan dienen. Maak een lijn op de grond, waar de deelnemers achter moeten blijven. Iedereen gooit zijn eigen stok en per ronde kijkt u wie de ‘kegel’ heeft omgegooid dan wel het dichtst genaderd is.
- Windgong – …
Naar: Lenny Langerveld, Plus Magazine, juli/augustus 2016

Omschrijf het publiek waar de tekst voor bedoeld is. Noteer ook waar je dat aan ziet.

Opdracht 3

Kom naar La Masia!
• Tiendaagse busreis voor 2 personen.
• Dicht bij centrum
• Met bus of vliegtuig
• Midden in het uitgaansgebied
• Goede sanitaire voorzieningen en wifi
• Populairste camping van de Costa
• Gratis BeatBlok-speaker bij elke boeking!
• Gemiddeld 32°C in juli
www.beachmasters.nl, op 5 april 2017

Omschrijf het publiek waar de tekst voor bedoeld is. Noteer ook waar je dat aan ziet.

Lesdoel

Je kan bepalen voor welk publiek een tekst geschreven is.

Waar let je op als je gaat bepalen voor welk publiek een tekst bedoeld is?