Leerstof S.O. KUA di 4 juni: Modern & Massa (algemeen, muziek, dans, film)

Leerstof S.O. KUA di 4 juni: Modern & Massa (algemeen, muziek, dans, film)

Het Modernisme

• Het modernisme in de kunsten ontstaat aan het eind van de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw. 
  
  
• Het modernisme houdt in: het ontstaan van een breuk tussen de oude maatschappij/kunst en de nieuwe maatschappij/kunst. 

Hoe ontstond de breuk?

Doordat er hele hoop nieuwe ontwikkelingen plaatsvonden op ontzettend veel gebieden:

• Infrastructuur maakte reizen en andere vrijetijdsbesteding mogelijk (nieuwe plekken = nieuwe inspiratie) 
• Nieuwe materialen en technieken werden uitgevonden
  
• De psychologie kwam op (Freud)
• Technische ontwikkelingen zoals; film, radio, telefoons, auto’s, treinen
  
• De opdrachtgevers veranderen (niet langer alleen adel en kerk, maar nu ook bourgeoisie en staat)
  

 

De kunstenaars in het Modernisme

• Kunstenaars willen allemaal iets nieuws!
• De kunstenaars die hier mee starten noemen we: Avant-garde kunstenaars (dit zijn kunstenaars die zich niet langer konden of wilden aansluiten bij de heersende opvattingen van de elite.)
• -> gevolg: Kunstenaars worden steeds zelfstandiger = AUTONOOM
  en kiezen zelf wat ze uitbeelden/ideeën zijn achter hun kunst. 
• Dus er ontstaan nieuwe stromingen en ontwikkelingen binnen alle genres (beeldend, dans, drama, muziek, architectuur en film).

Hoe zag je die breuk?

[Van oude kunst 19e eeuw naar moderne kunst 1900-1950]

Film

Oude film, modernistische film?

19e eeuw

20e eeuw

Muziek

Massa & Postmodernisme

Welke 10 kenmerken heeft het Postmodernisme?

Jeff Koons, Play Doh, 1994-2014

– CULTUURRELATIVISME (meervoudige perspectieven, gelijk aan elkaar).  

– REMIXEN: opnieuw combineren, citeren, hergebruiken .

– GEMAAKTHEID van de wereld (er is niet 1 waarheid, iedereen eigen waarheid) 

– HERKENBAARHEID (dus figuratief ipv abstract) 

– HIER & NU; het utopische toekomstbeeld staat niet meer centraal. 

– ANYTHING GOES; geen originaliteit meer; alles is al eens gedaan. 

– MULTI/INTERDISCIPLINAIRE KUNST; mengen kunstdisciplines voor nieuwe kunst 

– HIGH ART & LOW CULTURE, door elkaar heen, geen onderscheid meer. 

– KITSCH mag; wat vroeger stijlloos/smakeloos alleen decoratie was, is nu acceptabel 

– IRONIE, SPOT, DUBBELZINNIGHEID in plaats van serieuze, ernstige kunst. 

Gemaaktheid: Iedereen kan er zelf een betekenis aan geven.

Herkenbaarheid: een berg klei.

Anything goes: dit is niet origineel, dit kan een kind.

hight art-low culture: groot kunstwerk dat gaat over kinderklei, voor bijna iedereen herkenbaar uit kindertijd. Staat in de belangrijkste musea over de wereld.

Kitsch: dit is toch geen kunst? nu wel.

Ironie: Het kan worden gezien als overdreven, over the top door de uitvergroting. 

Subcultuur betekenis

Subcultuur = onderdeel van algemene cultuur, maar met duidelijke kenmerken die een subcultuur anders maken dan algemene cultuur (= mainstream) eromheen. ​

Ontstaat vaak vanuit verzet tegen heersende cultuur; zijn vaak jongeren en hun cultuur: bv met luisteren naar rock-n-roll en The Beatles in jaren 50/60: culturele revolutie​

​Aantal subculturen nemen toe in tweede helft in 20e eeuw 

Subcultuur, jeugdcultuur

Een jeugdcultuur is aantrekkelijk voor de massa (vooral tieners), terwijl subculturen uit kleinere groepen bestaan die afwijken van de breed gedragen jongerencultuur. 

Maar zodra iets mainstream wordt, komt de volgende/andere subcultuur.

https://npokennis.nl/longread/7974/van-nozems-tot-hipsters-is-de-jeugdcultuur-dood

Multicultureel

Postmodern: Meerdere waarheden en perspectieven

Immigranten brengen eigen cultuur mee.

Fusion = vermenging van culturele uitingen.

Westerse kunstenaars verwerken elementen uit andere culturen in hun werk.

Postmoderne dans

Postmodern in dans heeft een wat andere betekenis dan postmodern in andere disciplines. Postmoderne dans ontstaat vroeg na de WOII. Tot '45  wordt de dans gedomineerd door het expressionisme. De emotie en het gevoel staan hierbij centraal  en vormen de directe aanleiding tot de dans. Het klassieke ballet bestaat daarnaast met verhalende voorstellingen en een danstaal in voorgeschreven  bewegingen. Na '45 wordt deze scheiding losgelaten.

De formele dans die dan ontstaat, mengt de expressionistische dans met bewegingen die uit het klassieke ballet komen. Het boeiende, spannende of fascinerende van de bewegingen en de choreografie is essentieel. Daarbij is iedere beweging toegestaan. Emotie uitdrukken of een verhaal vertellen, is daarbij veel minder belangrijk. 

Bekendste choreografen (hoge kunst):

Pina Bausch (Duitsland) --> leerling van Kurt Jooss

Merce Cunningham (USA) --> leerling van Martha Graham

Anne-Theresa de Keersmaeker (Belgisch)

Pina Bausch ended up being one of the pioneers of a movement that came to be known as Tanztheater, which brought together elements of dance, theater, opera, and music. But what made Bausch´s work unique, wasn’t just that she refused to stick within the boundaries of classical dance.

She also created her own poetic way of storytelling that did not follow a traditional plotline. Instead, she created a tapestry of different scenes that were usually focused on the bittersweet reality of human relationships and human existence. Her works often included the painful repetitions of the same actions, words, and movements. 

Pina Bausch ended up being one of the pioneers of a movement that came to be known as Tanztheater, which brought together elements of dance, theater, opera, and music. But what made Bausch´s work unique, wasn’t just that she refused to stick within the boundaries of classical dance.

She also created her own poetic way of storytelling that did not follow a traditional plotline. Instead, she created a tapestry of different scenes that were usually focused on the bittersweet reality of human relationships and human existence. Her works often included the painful repetitions of the same actions, words, and movements. 

Samenvattend:

   Dans voor massa               &               Postmoderne dans

Lage kunst                                                    Hoge kunst

Gebaseerd op muziekstijl                  Gebaseerd op dansacademie                                                                           en kunstenaars       

Komt door popcultuur                            Is reactie op moderne dans

Voor vermaak, plezier                                Voor voorstellingen

ALLEBEI: HET HOEFT GEEN BOODSCHAP MEER TE HEBBEN

Vormgeving muziek

• Toonhoogte (hoogte klanken, instrumenten en/of stemmen)
  
• Toonduur (maat en ritme)
  
• Tempo (snelheid muziekstuk, langzaam-snel)
  
• Dynamiek (klanksterkte, hard-zacht)
  
• Klankkleur (kleur of karakter van stem of instrument)
  

IDENTITEIT   

Spelen met gender: Stromae

IDENTITEIT

Engagement: protestsong: Bob Dylan

Jaren ‘60

Uiten onvrede maatschappelijke misstanden d.m.v. muziek

Kenmerkend: nadruk ligt op tekst/boodschap, muzikale begeleiding is daarom dienend en vaak eenvoudig (alleen wat akkoorden).

Door de muziek onthouden mensen de tekst beter (pakkende melodie)

Voorbeeld: Bob Dylan: “First poet of the Jukebox”

Roept op tot engagement “the Times They are A-Changin”

Jeugd identificeert zich met hem boodschap: weg met het etablissement, hij ziet eruit als een eenvoudige maar rebelse jongen van de straat, eenvoudige liedjes die jongeren mee kunnen zingen

Ontwikkeling muziek 20e eeuw

Jazz/blues/moderne muziek: jaren 1910. Blaasinstrumenten, drums, zang, bas, improvisatie, syncope. Duidelijke thema's vanuit zwarte gemeenschap VS. Melodieuze zang of als klaaglied. Modernistische muziek: Schönberg, atonaal, experimenteel of inspiratie uit oudere culturen.

Rythm-and-blues komt erbij: jaren 1940. Blues met sneller ritme, om op te kunnen dansen. De zangstijl was uitbundig en ruw, met een hoog volume en een krakend stemgeluid. Vaak  basgitaar, gitaar, drums, piano, saxofoon.

Rock-n-roll komt erbij: begin jaren 1950. Jongerencultuur. De zang is schreeuwerig, maar met teksten die jongeren aanspreken, de gitaren zijn elektrisch versterkt, vaak gebruik makend van vervorming (distortion). In de beginjaren werd in plaats van gitaren meer gebruik gemaakt van (scheurende) saxofoons en piano.

Popmuziek komt erbij & rock ontwikkelt verder: jaren 1950. Vooral elektrische gitaar, de basgitaar, drums en synthesizer. -----*Popmuziek: voor de massa, makkelijke teksten, melodie bllijft in je hoofd zitten, vrolijk en voor vermaak/dansen, spreekt de jongeren erg aan. Standaard opbouw van coupletten en refrein.

*Rock: de elektrische gitaar staat centraal, vaak met elektrische basgitaar, drums, en zang. Is vaak een groep ipv 1 artiest, maken de muziek zelf. Tekst kan wel diepere betekenis hebben dan popmuziek. Kan ook zwaar/boos/dramatisch zijn. 

Daarna komen er ontzettend veel nieuwe muziekgenres bij..... Door nieuwe instrumenten, nieuwe combinaties, mix culturen

Rap

House

Reggae

Ska

Levenslied

Wereldmuziek

Rai

Afrobeats

Glamrock

Jazz

Blues

Rock(-n-roll)

Punk

protest song

Soul

Disco

Hiphop

Grunge

R&B

Metal

Psychedelische rock

Country

 Iedereen een eigen genre. Korte uitleg: Hoe klinkt deze muziek? Snel, langzaam, bepaalde instrumenten? Hoe is het ontstaan? Hoort het bij een subcultuur?

Geef een goed voorbeeld: Artiest + nummer + youtubelink.

                          The Beatles

John Lennon

Paul McCartney

George Harrison

Ringo Starr

1960-1970

Meest invloedrijke band uit de geschiedenis

van de popmuziek

Intercultureel

• Cultuurrelativisme
  
• Kunstenaars vermengen westerse met niet-westerse kunst
  
• 
  
• Fusion/cross-over: Talvin Singh, en Paul Simon.

Paul Simon-Graceland. jaren 80: USA en Zuid-Afrika.

Modernistische film

Accenten: 

Ontwikkelingen en experimenten binnen film (Eisenstein, Duits expressionisme, Hollywood, animaties)

Voorbeelden/invalshoeken: 

• Film als amusement, bv. musicalfilm, Disney animatie

Alfred Hitchcock: regisseur

Na de komst van de tv, gaan minder mensen naar de bioscoop.

Hitchcock ontwikkelt een nieuw genre: Thriller. Hiervoor komen mensen wel!

Gaat niet over kritiek op de maatschappij;

Heeft geen diepere betekenis;

Puur vermaak en spanning!

Niet door enge beelden, maar door spanning op te wekken. Suspense

Het publiek weet meer dan de acteurs. "Kijk achter je!"

Hollywood & filmsterren

De Amerikaanse filmindustrie, die vooral in "Hollywood" was gevestigd, werd na de Eerste Wereldoorlog het nieuwe belangrijkste filmcentrum van de wereld. Hollywoodfilms werden over de hele wereld verspreid en in vele landen werd de markt overheerst door de Amerikaanse film.

James Dean

Marilyn Monroe

Elizabeth Taylor

Acteurs die James Bond speelden

Zij waren sterren en idolen, bepaalden de mode en iedereen wilde alles over hen weten. Grote invloed op de massacultuur.

Dramatisch acteren, neppe wereld, voor de massa

Europa reageert op "neppe" Hollywood met andere filmstijlen.

sinds 1990, 34 seizoenen: nog steeds elke werkdag!

1956-2010, elke dag een aflevering. Best bekeken soapserie ooit.

Soapseries komen uit de Verenigde Staten, toen vooral bedoeld voor huisvrouwen.

De reclames tussendoor, waren in het begin over zeep. Vandaar de naam!

scène

https://www.youtube.com/watch?v=O8o01t59TT0

Dramatisch, niet geweldig geacteerd. Snel opgenomen, want iedere dag een nieuwe aflevering.

Cliffhanger

Martial arts = vechtkunst, China

Anime = tekenfilms, Japan

Aziatische invloed op film

Fusion: het mengen 

van verschillende culturele stijlen, tot iets nieuws.

Kenmerken musical (voor de massa)

• Musical is multidisciplinair: dans, zang, acteren, muziek.
• Musical mengt stijlen: heeft invloeden uit jazz, opera, pop, andere culturen.
• grote theatershows met massale acts 
• Het verhaal is meestal ondergeschikt aan de muziek- en dansnummers. Het verhaal verbindt de liedjes en dans.
• Het is vaak een oppervlakkig verhaal [zoals Boy meets girl]
• Muziek, aankleding en showballet is het belangrijkste.

Hollywoodfilms "nu".

-Bekende acteurs;

-Stereotypes;

-Verhalen begrijpelijk voor de massa;

-Bedoeld om veel geld mee te verdienen. 

Het zijn vaak blockbusters. 

Postmoderne film

Tarantino over zijn films: “I steal from every single movie ever made.” 

Hoe meer films je kent, hoe meer je postmoderne films kunt waarderen. Verwijzingen werken niet als je de verwijzing niet kent.

Bekendste films van Tarantino

Postmoderne kenmerken:

*Mengen van genres;

*Absurde scenes en gesprekken;

*verwijzingen naar eigen en andere films;

*Grof geweld gebruiken als normaal;

*Onverwachte montage.