2V - Trede 19 - Les 2

• Nederlands
• Basisschool
• Groep 8

Trede 19 - les 2

Nederlands

Doelen

Aan het eind van deze les:

•  kan je benoemen of een zin in de lijdende of bedrijvende vorm staat.
• kan je een zin omzetten van een bedrijvende vorm naar een lijdende vorm.


• kan je de volgende begrippen hanteren: homoniem, homofoon en vakjargon.
• Je schrijft een instructie voor een algemeen publiek.
• Je maakt gebruik van voegwoorden en verwijswoorden.

Wat valt je op?

De jongens drinken limonade.

De limonade wordt door de jongens gedronken.

Onderwerp is

Onderwerp is

Jara| laat | de hond | uit

• Jara is het onderwerp
  
• Jara doet iets in deze zin: Ze laat de hond uit
  
• Bedrijvend of actief

De hond | wordt | door Jara |uitgelaten

• De hond is het onderwerp
  
• De hond doet niets in deze zin: Hij wordt uitgelaten
• Lijdend of passief

Een taart wordt door mij gebakken.

1. BEDRIJVENDE VORM
2. LIJDENDE VORM

Ik geef mijn moeder bloemen.

1. BEDRIJVENDE VORM
2. LIJDENDE VORM

De kat vangt een muis.

1. BEDRIJVENDE VORM
2. LIJDENDE VORM

De boom wordt door mij nagetekend.

1. BEDRIJVENDE VORM
2. LIJDENDE VORM

Ik steek een kaars aan.

1. BEDRIJVENDE VORM
2. LIJDENDE VORM

https:

Van bedrijvende vorm naar lijdende vorm

Bekijk zin 1a en zin 1b: 

1a De hovenier snoeit de leiboom (bedrijvend)

1b De leiboom wordt door de hovenier gesnoeid (lijdend)

Van zo’n zin in de bedrijvende vorm kun je een zin in de lijdende vorm maken, zie zin 1b. Dan veranderen er drie dingen:

1. het lijdend voorwerp wordt het onderwerp (de leiboom);

2. het onderwerp wordt een bijwoordelijke bepaling die met door begint (door de hovenier), een door-bepaling;

3. bij het werkwoordelijk gezegde (snoeit) wordt het hulpwerkwoord worden of zijn gebruikt (wordt gesnoeid). Hoe het gezegde precies verandert, kun je zien aan de volgende voorbeelden.

Plusopdracht

Zet deze zinnen in de andere vorm.

Juf Gerritje koopt een computer.

De bedrijvende (actieve vorm). In deze zin staat een werkwoordelijk gezegde (koopt), een onderwerp (Juf Gerritje) en een lijdend voorwerp (een computer).

Meester Maarten wast de auto.

Giel verkoopt de stoelen.

Homoniemen

Een woord heeft twee of meer verschillende betekenissen. Uit de tekst kun je zelf vaak wel opmaken om welke betekenis het gaat.

Bijvoorbeeld: 'arm'

betekenis 1: het lichaamsdeel

betekenis 2: geen geld hebben

Homoniem of niet?
Kussen

1. Ja
2. Nee

Homoniem of niet?
Water

1. Ja
2. Nee

Homoniem of niet?
pad

1. Ja
2. Nee

Homofonen

Twee woorden klinken hetzelfde, maar zijn anders geschreven. Ook hebben zij een andere betekenis.

Bijvoorbeeld: 

-geld en geldt

-hard en hart

"schop" is een ....

1. Homofoon
2. Homoniem

"licht-ligt" is een ....

1. Homofoon
2. Homoniem

Wat zijn verwijswoorden?

1. Woorden die verwijzen naar andere woorden
2. Woorden die je kunt aanwijzen in een tekst
3. Woorden zoals omdat, maar, dus en bijvoorbeeld
4. Woorden zoals ze, hij, er, men

Welk verwijswoord is juist? Die of dat?

1. Het voetbaltoernooi die...
2. Het voetbaltoernooi dat...

Welk verwijswoord is juist?
De jongen...

1. De jongen die....
2. De jongen dat....

De regering heeft ....... zin gekregen: de bezuinigingen op het onderwijs gaan door.

1. haar
2. zijn

Workshopsessie

Trede 19

-Precies

-Leesbaar