centralisatie Engeland

• geschiedenis
• Secundair onderwijs

introductie

Van decentralisatie naar centralisatie

• Engeland (hfst. 6)
  
• Frankrijk (hfst.6)
  
• Duitse rijk (hfst. 7)
  

onderzoeksvraag

Op welke manier vergrootten de Engelse en de Franse koningen hun greep en controle op de clerus, de adel en de steden.

(deze laatsten ondergroeven immers de macht van de koning)

vooraf:

Hoe verliep de geschiedenis van de Britse Eilanden in de middeleeuwen?

parallelen

De slag bij Hastings (1066)

• zoek een kaart in je atlas waarop je Hastings terugvindt
• het resultaat van deze slag beïnvloedt de Engelse én de Franse geschiedenis
• op de volgende slide stel ik de hoofdrolspelers voor
  

Edward de Belijder

• zijn ouders zijn koning Ethelred II, koning van Engeland en Emma van Normandië
  
• koning van Engeland (1041-1066)
• kinderloos
  

Harold, schoonbroer van Edward

• zoon van Godwin van Wessex
• broer van Edith, de vrouw van Edward de Belijder
• kandidaat om koning Edward op te volgen
  

Willem van Normandië= Willem de veroveraar

• Zoon van Robert van Normandië =  hertog van Normandië
  
  
• door Edward de Belijder uitverkoren om hem op te volgen als koning van Engeland
  

Voor wie een auditief geheugen heeft...

een paar belangrijke elementen om te beluisteren in het volgende filmpje ;-)

Waarom was de vraag van Harold om Edward op te volgen niet zo gek?

1. hij was dapper en betrouwbaar
2. hij was getrouwd met de dochter van Edward
3. hij was getrouwd met de zus van Edward
4. hij was verwant met de vrouw van Edward

Van wie was Robert van Normandië de leenman?

Het tapijt van Bayeux als bron

• Het is een geborduurd wandtapijt van 60m lang en 50cm breed
• Het biedt een schat van informatie over de slag bij Hastings maar ook over kleding, transport, bewapening...in die tijd.
• Het tapijt werd wschl. kort na de slag van Hastings gemaakt.
  

Wat vertelt het tapijt van Bayeux?

• Het tapijt laat zien dat Harold zich, na de dood van Edward de Belijder, liet uitroepen tot Engelse koning.
  
• Deze troon was echter aan Willem van Normandië beloofd.
• Gevolg is een militair treffen tussen Harold en de Angelsaksers aan de ene kant en Willem en de Normandische troepen aan de andere kant.
• Het resultaat van de slag zie je in de geanimeerde versie van  het tapijt van Bayeux.
  

0

Welke troepen winnen de slag bij Hastings?

Aan wie doet dit scheepstype je denken?

Hoe kwam Harold precies aan zijn einde?
tip: kijk opnieuw naar de slide waar hij werd voorgesteld.

Hoe noemt men het kledingstuk dat de soldaten dragen?

In welke taal is de uitleg op het tapijt geborduurd?

1. Latijn
2. Engels
3. Frans
4. middel-Nederlands

Belangrijk voor Engeland en Frankrijk

Gevolgen slag bij Hastings voor Engeland:

1. Normandische edelen die meegevochten hadden krijgen land in Engeland van de Engelse edelen.
2. 20% land, het beste meest productieve land hield Willem als koning zelf. 
3. De Normandische edelen werden zo in Engeland de leenmannen van de koning en moesten een eed trouw aan hem zweren. Op het stuk land moesten kastelen komen ter verdediging. De Fransen werden dus de baas in Engeland.

White tower in de Tower of London, gebouwd door Willem de Veroveraar.

Pionier p.177/7b en p.178/8

Je hebt nu voldoende achtergrond om de vragen op deze pagina's te beantwoorden.

Gebruik voor vraag 8 de bijbehorende kaarten.

Na territoriale eenmaking, stappen in de richting van institutionele eenmaking.

Willem van Normandië had natuurlijk ook geld nodig om Engeland in goede banen te leiden, daarom liet hij het Domesday Book opstellen.
Lees document 4 p. 179

Beantwoord vraag 9.

Welk doel had invoering van het
Domesday boek?

1. Willem wilde de kloosters belasting laten betalen
2. Willem wilde precies weten wat hij veroverd had
3. Willem wilde zijn macht als koning versterken
4. Willem wilde een Frans sprekende elite vestigen in Engeland

Welke maatregelen namen de koningen
die Willem opvolgden?

De latere koningen bleven ook hun gebieden in Frankrijk houden en kwamen er vaak. Om toch Engeland goed te kunnen besturen als ze weg waren, was er een het belangrijk dat er een goede organisatie van het bestuur was.
 Gevolg: Er kwam een centrale rekenkamer,  hier werden alle inkomsten uit belastingen en alle uitgaven bijgehouden.
 dus: De koningen probeerden meer macht te krijgen door vanuit 1 centrum te gaan besturen=> Centralisatie.

Jan zonder Land

Eén van de latere koningen van Engeland, koning Jan,

wordt in zijn centralisatie-poging tegengewerkt door de Engelse baronnen en had in 1214 de strijd tegen de Franse koning verloren in de slag bij Bouvines. Zoek een kaart in je atlas, waar je die plaats terugvindt. (later meer)

Als gevolg van deze nederlaag en door de conflicten met de adel en de kerk werd Jan gedwongen een document te ondertekenen: de Magna Charta.

Magna Charta 1215

• Koning stond niet meer boven de wet maar onderdeel van wet; het 'volk' mag dus mee beslissen!
• Koning kon niet zomaar belastingen verhogen

dit is een stap in de richting van het ontstaan van een parlement

Pionier p.179/abc en p.182ab

Lees doc. 5 (fragment uit de Magna Charta)
 en beantwoord de vragen in je leerwerkboek.

Jan zonder Land en de Magna Charta

Wat wilde de tekenaar hiermee duidelijk maken?

wordt vervolgd...