Par. 3.3 De Oost en de VOC

Begintaak
Leg in je eigen woorden uit wat de volgende begrippen betekenen:
- Handelskapitalisme en handelsmonopolie
5 minuten
Weet je het niet? Zoek op blz. 76
Ben je eerder klaar? Lees par. 3.3
timer
1:00
1 / 44
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 2

This lesson contains 44 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Begintaak
Leg in je eigen woorden uit wat de volgende begrippen betekenen:
- Handelskapitalisme en handelsmonopolie
5 minuten
Weet je het niet? Zoek op blz. 76
Ben je eerder klaar? Lees par. 3.3
timer
1:00

Slide 1 - Slide

Begintaak
5 minuten leren voor de SO

Wat moet je leren? Par. 3.2 en 3.3

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Video

De Oost en de VOC

Slide 4 - Slide

Planning
27/11 Par. 3.1 Oriëntatie 
01/12 Repetitie bespreken + Par. 3.2 Amsterdam stapelmarkt van de wereld
04/12 Par. 3.2 Amsterdam stapelmarkt van de wereld
08/12 Par. 3.2 + Par. 3.3 De Oost en de VOC
11/12 Par. 3.3 De Oost en de VOC
 15/12 SO par. 3.2 en 3.3
18/12 Kerstviering
Kerstvakantie
 VRIJDAG 15 JANUARI REPETITIE H3

Slide 5 - Slide

Vandaag
1. Huiswerk bespreken
2. Uitleg par. 3.3
3. Opdrachten maken en presenteren
4. Afsluiten

Slide 6 - Slide

Huiswerk bespreken
  • Hoe werd Amsterdam de stapelmarkt van Europa en welke gevolgen had dat voor onze nijverheid en de landbouw?

Slide 7 - Slide

Leerdoel par. 3.3 (deze week)
Waarvoor werd de VOC opgericht en hoe werkte deze handelsmaatschappij?

Slide 8 - Slide

Wat was het doel van de expeditie van Barentsz die eindigde op Nova Zembla.
A
Walvisvaart
B
Het plaatsen van boeien t.b.v. de scheepvaart
C
Het bereiken van de magnetische Noordpool
D
Het vinden van een route naar Indië

Slide 9 - Quiz


VOC staat voor
A
Vereniging Oost-Indische Compagnie
B
Verenigde Oost-Indie Compagnie
C
Verenigde Oost-Indische Compagnie
D
Verenigde Oost-Indische Campagne

Slide 10 - Quiz

De VOC verhandelde vooral
A
Slaven
B
Aardappels
C
Specerijen
D
Maïs

Slide 11 - Quiz

De VOC werd op initiatief van de Staten-Generaal opgericht, omdat...
A
Andere landen handelscompagnieën oprichtten.
B
De winsten in de Republiek daalden doordat handelscompagnieën elkaar beconcurreerden.
C
Er flinke winst viel te behalen op de scheepsbouw. Meer schepen leverde meer geld op.
D
De Staten-Generaal graag landen wilden veroveren om hun macht en rijkdom te tonen.

Slide 12 - Quiz

Producten opslaan om later te verhandelen noem je:
A
handelskapitalisme
B
stapelmarkt
C
VOC-principe
D
pakhuispolitiek

Slide 13 - Quiz

Wat is specialisatie?
A
Als je een speciale werknemer bent
B
Als je nog maar één product gaat maken
C
Als je nog maar één product gaat kopen
D
Als je nog maar één werknemer hebt

Slide 14 - Quiz

Een schip dat vanuit Amsterdam naar de landen rond de Oostzee vaart, is geladen met:
A
kaas, textiel en vis
B
wijn en olie
C
specerijen
D
graan en hout

Slide 15 - Quiz


Een schip dat vanuit de landen rond de Oostzee naar Amsterdam vaart, is geladen met:
A
kaas, textiel en vis
B
wijn en olie
C
specerijen
D
graan en hout

Slide 16 - Quiz

1578-1593

Slide 17 - Slide

Rond 1606

Slide 18 - Slide

Rond 1688

Slide 19 - Slide

Verhuizen in Amsterdam
Tussen 1610 en 1620:
  • Nieuwe wijken gebouwd.
  • Grote huizen langs de grachten
  • Etagewoningen en werkruimtes in de Jordaan
  • Rijk en arm wonen en werken vanaf nu apart!

Bevolkingsgroei = meer voedsel nodig = graan importeren = MOEDERNEGOTIE!

Slide 20 - Slide

Moedernegotie
De vaart op Scandinavië en de Oostzee.
  • Graan importeren uit bijv. Polen.
  • Opslaan in pakhuizen.
  • Graan in eigen land verkopen en doorverkopen. 
  • Reis heen en terug maken met producten voor winst. 

Stapelmarkt: Importeren en exporteren van goederen uit heel Europa om van daaruit weer te verhandelen.

Slide 21 - Slide

De moedernegotie is een oorzaak voor het opkomen van commerciële landbouw. Leg dit uit.

Slide 22 - Open question

Amsterdam als stapelmarkt? Eerst Antwerpen!
  • Antwerpse handelaren kochten wol in Engeland. 
  • Spinners, wevers en ververs bewerkte het tot lakense stoffen.
  • Kooplieden exporteerden die dan weer. 

HANDELSKAPITALISME: investeren om zoveel mogelijk winst te maken!

Slide 23 - Slide

Toen werd Antwerpen in 1585 door de Spanjaarden ingenomen...
Amsterdam werd de belangrijkste haven in Europa!
Hoe? 

De sluiting van de Schelde in Antwerpen:
- Antwerpen was in handen van de Spanjaarden.
- Om Antwerpen te bereiken moest je een klein stukje varen in de Republiek...

Slide 24 - Slide

Gevolgen innamen Antwerpen:
  • Religieuze vluchtelingen
  • Economische vluchtelingen
  • Bloeiende economie: 
- Internationale handelsnetwerk werd
uitgebreid. 
- Extra investering in Amsterdam.
  • Bevolkingsgroei
  • Verstedelijking

Slide 25 - Slide

De val van Antwerpen is een oorzaak voor het opkomen van Amsterdam als handelscentrum. Leg dit uit.

Slide 26 - Open question

HANDELSKAPITALISME
- Eerste vorm van kapitalisme (start 1400)
- Winst gemaakt door handel
- Ondernemers kwamen aan hun producten door: 
  • Te laten maken in de huisnijverheid
  • Te kopen en weer door te verkopen
  • Te laten verbouwen om het gewas daarna te verkopen
  • Of een combinatie van boven genoemden

Slide 27 - Slide

Specialisatie en commerciële landbouw
Ambachtslieden gingen zich specialiseren. Bijvoorbeeld:
  • Textiel in Haarlem (linnen en katoen) en Leiden (lakense stoffen).
  • Delft: tegels en serviezen (Delfsblauw)
  • Gouda: tabakspijpen en kaarsen
  • Amsterdam: schepen 

Exportproducten!

Slide 28 - Slide

De landbouw
Boeren gingen zich specialiseren:
  • Melk, kaas, boter, vlees. 
  • Produceren voor de hele Republiek en
  • voor exportmarkt.

Commerciële landbouw: boeren werken voor de nijverheid of voor de export en niet alleen meer voor eigen dorp of streek.

Slide 29 - Slide

Droogmakerij
Hoge vraag naar grond.
Polder: land dat vroeger een meer was, waaruit het water is weggepompt.

Slide 30 - Slide

Nova Zembla
- Jacob Heemskerck en Willem Barentsz in 1596. 
- Zeilde langs Noorwegen
- Overwinteren. 
- Alleen Jacob Heemskerck overleefde. 
- Dagboek
- Mislukte poging.

Cornelis Houtman wel gelukt vanuit het zuiden!

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Video

Johan van Oldenbarnevelt
  • Raadpensionaris ( Tijdens de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was het de belangrijkste bestuurder van Nederland) 
  • Oprichter van de VOC

Slide 33 - Slide

VOC
  • Eerst: iedere handelaar voor zich!
  • Oorzaak:
    - concurrentie leidde tot lagere prijzen (oorlog Spanje was duur...)
  • Gevolg:
    in 1602 oprichten VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) = alle handel in 1 bedrijf.

Slide 34 - Slide

Handelsmonopolie

  • De VOC kreeg van de Staten-Generaal het alleenrecht om op Azië te varen -> handelsmonopolie. 
  • De VOC mocht oorlog voeren en verdragen sluiten, net als zelfstandige staten.
  • De VOC mocht forten bouwen.

Slide 35 - Slide

Het bestuur
  • Een afdeling in zes handelssteden = De Kamer. 
  • Elke kamer had een eigen scheepswerf, pakhuis en kantoor. Een Kamer huurde zeelui en soldaten.
  • Afgevaardigden van de kamers vormden samen het bestuur de van VOC = de HEREN ZEVENTIEN!
In iedere kamer kozen de bewindhebbers twee- of driemaal per jaar een aantal afgevaardigden die in Amsterdam of Middelburg aan vergaderingen ter bepaling van het centrale beleid deelnamen. In dit college, de Heren XVII, hadden acht Amsterdamse bewindhebbers, vier Zeeuwse en één uit elk der kleinere kamers zitting.

Slide 36 - Slide

Eerste multinational met aandelen
  • Om alles te financieren gaf de VOC aandelen uit. Eerste ter wereld.
  • Je gaf als persoon geld aan de VOC en kreeg in ruil daarvoor een aandeel in het bedrijf en een deel van de winst.
  • Je kon de aandelen ook kopen en verkopen op de Amsterdamse beurs
  • Niet alleen rijke mensen, maar ook ambachtslieden, bakkers of dienstboden kochten een aandeel. VOC werd van 'iedereen'.

Slide 37 - Slide

De Opstand
Officiële kapers
Oorlog en handel

Slide 38 - Slide

Jacatra werd Batavia
  • Handelsfactorijen: steunpunt voor de handel.
  • Veroverde van Spanje of Portugal.
  • Inwoners weggejaagd, huizen en plantages afgebrand. 

Slide 39 - Slide

Jan Pieterzoon Coen
  • Eerste gouverneur-generaal.
  • Veel geweld.
  • VOC bestuur in Jakarta = inwoners wegjagen en de stad verwoest, zodat hij het centrale handelspunt van de VOC kon stichtten voor heel Azië, Batavia.
  • Batavia werd het bestuurscentrum van de Oost.

Slide 40 - Slide

Inter-Aziatische handel
"Met meegebracht goud kocht de VOC porselein in China. 
Een deel van het porselein werd verkocht in Japan. In Japan kocht de VOC zilver, waardoor de VOC nu ook binnen Azië aan betaalmiddelen kwam."
inter-Aziatische Handel
"Met meegebracht goud kocht de VOC porselein in China. Een deel van het porselein werd verkocht in Japan. In Japan kocht de VOC zilver, waardoor de VOC nu ook binnen Azië aan betaalmiddelen kwam."

Slide 41 - Slide

Massamoord op de Banda Eilanden
  • Contract met dorpshoofd: alleenrecht op nootmuskaat en foelie
  • Specerijen werden ook verkocht aan Engelsen en Portugezen
  • Banda werd met geweld veroverd. 
  • Grond/plantages werden verhuurd aan Nederlanders.

Slide 42 - Slide

Reisverslag opdracht
Wat: reisverslag schrijven.
Hoe: word, PowerPoint, A3, filmpje... 
Waar: Teams.
Wie: Zelfstandig of in duo's
Waarom: Oefenen met de leerstof
Wanneer: A.s. dinsdag 15/12 inleveren.

Slide 43 - Slide

Afsluiten
Waarvoor werd de VOC opgericht en hoe werkte deze handelsmaatschappij?

Slide 44 - Slide