VTH Monsters

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Monsters verzamelen

Leerdoelen

• Je weet van welk lichaamsmateriaal je monsters voor diagnostisch onderzoek kunt nemen.
• Je weet het verschil tussen steriel en niet steriel
• Je kent de indicaties en aandachtspunten  voor het opvangen van urine /feces en andere materialen.

Wat is een monsterafname

Lichaamsmateriaal van de cliënt afnemen voor diagnostiek

Steriel Micro-organismen (antibiotica?)

Niet steriel Lichaamseigen stoffen

Welke monsters nemen we af?

Urinekweek

Urine sediment

Feces kweek

Wat is belangrijk bij het afnemen van een monster?

1. Letten op de veiligheid van de zorgvrager
2. Letten op de veiligheid van jezelf
3. Werken volgens een stappenplan
4. Er niemand anders in de zelfde ruimte aanwezig is

Urinekweek

Urine sediment

Niet oplosbare deeltjes. In centrifuge, deeltjes naar de bodem. 

Geeft snel nuttige informatie. 

Indicaties

• Vermoeden blaasontsteking.
• Als blaasontsteking niet reageert op de standaard antibiotica of bij ernstig zieke zorgvragers als blaasontsteking is opgestegen naar de nieren. 

Indicaties

• Verdenking op een urineweginfectie; leukocyten en bacteriën in het sediment. 
• Verdenking op nierschade; eiwitten of erytrocyten te zien in het sediment. 

Speciale aandachtspunten

• Gewassen middenplas; zorgvrager moet de genitalien eerst reinigen met een washandje en het eerste en laatste beetje van de urine in het toilet laten lopen en alleen het middelste opvangen. Dit is voor minste bacteriën. (ook voor testen met teststrip)
• Op de plaats van het lab afnemen. Z.s.m. naar het lab brengen. Anders in de koelkast bewaard, dan 24u te onderzoeken. Zo niet binnen 1u onderzocht. I.v.m. vermenigvuldigen van de bacterien=onbetrouwbaar.

Urine kweek

Urine op een voedingsbodem. Gaan aantal dagen in een stoof, hierin gaan bacterien groeien. Je kunt dan zien of bacterien zijn gaan groeien. Vaak ook resistentie bepaald; welke antibiotica wel/niet reageren. 

Speciale aandachtspunten

1. Gewassen middenplas (net als bij sediment).
2. Urine moet binnen een uur onderzocht worden/in de koelkast bewaard worden.  
3. Steriel opvangpotje gebruiken.
4. Niet in een po opvangen.

Wat is een dipstick

Strips met daarop een chemische stof

Veranderen van kleur zodra ze met bepaalde stof in aanraking komen

Veel gebruikt in de ouderenzorg om blaasontsteking snel op te sporen

Wat is het beste moment om urine op te vangen?

1. ochtend
2. middag
3. avond
4. maakt niet uit

Hoelang mag je urine buiten de koelkast bewaren

1. 1 uur
2. 3 uur
3. 12 uur
4. 24 uur

Wanneer het niet lukt om urine op te vangen welke mogelijkheden zijn er dan?

wat is belangrijk bij het opvangen van 12-24 uurs urine

1. Starten met een lege blaas
2. Eindigen met een lege blaas
3. Begin tijd afspreken
4. Eindtijd afspreken

Wat is een midstream urine?

1. urine die je steriel moet opvangen
2. Midden plas
3. Waarbij je eerst de client wast
4. alle antwoorden zijn goed

Opvangen urine bij katheter

Soms zul je een urinekweek of urinesediment af moeten nemen bij een zorgvrager met een verblijfskatheter. Omdat een katheter altijd een bron van verontreiniging is, is het van belang om zo schoon mogelijk te werken om het onderzoek zo betrouwbaar mogelijk te maken.

Waar let je op afname via katheter

Katheter vervangen bij een urine kweek

afname punt desinfecteren

15-30 minuten afklemmen

niet uit de urinezak

Katheter afnamepunt

Urine is steriel

1. Waar
2. Niet waar

Midstream urine is het zelfde als gewassen urine

1. Waar
2. Niet waar

3 metingen die we met een staafje kunnen bepalen uit urine zijn:

1. Eiwitten, glucose, rode bloedcellen
2. Eiwitten, Ei-gelen, Ei-calcium
3. Eiwitten, glucose, zwangerschap
4. Rode bloedcellen, zaadcellen, hersencellen

Feceskweek

Feceskweek

Feces is een ander woord voor ontlasting. 

Indicatie onderzoek van feces:

• Onderzoek naar de aanwezigheid van bepaalde stofjes in de feces die bijvoorbeeld wijzen op een ontsteking of tumoren.
  
• Het aantonen van bepaalde micro-organismen, zoals bacteriën, door middel van een kweek.
  

Indicatie feceskweek

1. Stoffen die wijzen op ontsteking/tumoren
2. Aanwezigheid bacterien. 

Aandachtspunten

• Opvangen in schoon materiaal, bv schone po.
• Alleen de ontlasting opgevangen in de po, dus geen urine erbij.
• Potje is steriel, dus binnenkant niet aanraken.
• Direct na opvangen naar laboratorium brengen, hooguit 24 uur in de koelkast bewaren.

Welk antwoord is NIET waar?
Aandachtspunten bij feceskweek zijn?

1. In schone po opvangen
2. Er mag geen urine bij de ontlasting komen
3. Je moet een steriel potje gebruiken
4. Je kan feces niet in de koelkast bewaren

Redenen voor onderzoek van faeces

Aanwezigheid micro-organismen

Aanwezigheid darmparasieten

Aanwezigheid bloed in de ontlasting

Bevolkingsonderzoek darmkanker

Resorptiestoornissen

Waar let je op bij het opvangen van ontlasting voor bloedonderzoek?

Fecespotje

Bij onderzoek van ontlasting wordt gezocht naar:

1. Parasieten
2. Bloed
3. Bacteriën
4. Alle antwoorden zijn goed

Wat is melaena?

1. Vers bloed in de ontlasting
2. Vers urine de ontlasting
3. Oud bloed in de ontlasting
4. Oud bloed in de urine

Sputumkweek

Sputumkweek

Sputum = slijm, een taaie substantie die aangemaakt wordt door de slijmvliezen aan de binnenkant van de luchtpijp en luchtpijpvertakkingen. 

Sputumkweek

Indicatie onderzoek van sputum:

• De verwekker van een luchtweginfectie aan te tonen
• Sommige vormen van longkanker meer of minder waarschijnlijk te maken
• Tuberculose aan te tonen

Sputum is

1. Opgehoest slijm
2. Slijm uit de mond
3. Slijm van waar dan ook
4. Wang slijm

Waar wordt sputum aangemaakt?

1. binnenkant luchtpijp
2. binnenkant luchtpijpvertakkingen
3. binnenkant luchtpijp en luchtpijpvertakkingen
4. achterkant keelholte

Waar let je op bij het afnemen van een sputumkweek

Bij sputum onderzoek wordt gezocht naar:

1. Longblaasje, zuurstof en koolstofdioxide
2. Virussen, cellen, bacteriën, gisten en schimmels
3. Geur, kleur en hoeveelheid
4. Haren, breincellen en calcium

Wondkweek

Wat is de reden om een wondkweek af te nemen?

Wondkweek

Bij een wondkweek wordt met een kweekstokje wat materiaal van een wond afgenomen.  In elke wond komen bacteriën voor. Het is daarom niet altijd zinvol om een wondweek af te nemen. Een wondkweek kan wel zinvol zijn als de genezing van een wond stopt of achteruitgaat. Bacteriën in de wond kunnen namelijk een infectie veroorzaken en een infectie belemmert het genezingsproces. De klassieke tekenen van ontsteking zijn pijn, lokale warmte, roodheid, zwelling, functie­ belemmering en koorts.

Wondkweek

Het materiaal wordt vervolgens op een voedingsbodem gekweekt. Op deze manier kan gekeken worden welke micro-organismen (bijvoorbeeld bacteriën) zich in de wond bevinden.