H6: Pleistoceen + Holoceen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wees voorbereid voor de les:

• Log in op LessonUp
• Log in op LearnBeat

WELKOM KLAS HAVO 3

Aardrijkskunde

Lesprogramma

• Wat moet je leren voor PTO3
• Terugblik op Par.6.2 Sporen uit de ijstijd
• Par. 6.3 De wadden in het Holoceen 

PTO-3: H6 Natuurkrachten in Nederland

6.1: Dynamiek op de Wadden

Hoe ziet het waddengebied er uit en hoe werkt het? 

(Hoe werkt zo'n gebied: samenspel water en wind, de kenmerken van Waddenzee /eiland)

6.2: Sporen uit de ijstijd

Hoe is NL ontstaan zoals het nu is? 
(IJstijden in pleistoceen, waarvan 2 heel belangrijk zijn voor landschap in NL: saale en weichelsen, die twee verliepen anders!)

PTO-3: H6 Natuurkrachten in Nederland

6.3: De Wadden in het Holoceen

Welke natuurkrachten speelden een rol bij de vorming van de Wadden? 

(Relatieve zeespiegelstijging, afzettingen, wip-effect)

6.4: Ruimtegebruik in het waddengebied

Wie maken er allemaal gebruik van de Wadden en gaat dat ruimtegebruik goed samen? 
(Biodiversiteit, voedselkringloop, ecosysteem, toerisme, zonering, ruimtegebruik, seizoenverlenging)

               LearnBeat Paragraaf 6.3 Sporen uit de ijstijd

Opdrachten 1 t/m 11 (behalve opdr.2)

Huiswerk controle!

Terugblik op Par. 6.2 Sporen uit de ijstijd

Over welke periode uit de geologische tijdschaal ging §6.2?

Wat gebeurde er toen in NL? 

Pleistoceen

• Afwisseling van koude en warme perioden. (hoe noemen we die?)
• voorlaatste ijstijd (Saale) bereikte landijs NL --> 1e fase ontstaan  keileemkoppen, 2e fase ontstaan stuwwallen in NL
• In de laatste ijstijd (Weichselien) bereikte geen ijs NL, maar was de zee droog en waaide wind dekzand/loss over ons land heen. 

IJs is een natuurkracht               Heeft nederland gevormd! 

Wat is het verschil tussen een glaciaal en een interglaciaal?

Hoelang geleden begon het Pleistoceen?

1. 1 miljoen jaar
2. 2 miljoen jaar
3. 10.000 jaar
4. 2,6 miljoen jaar

Pleistoceen

- Vele ijstijden zorgen voor een lage zeespiegel.

- Lage zeespiegel zorgt voor een zeewaartse beweging van de  kustlijn.

- Laatste ijstijd: poolwoestijn --> zandige bodem. 

Holoceen

- Landijs smelt: Noordzee loopt weer vol met water.

- Vollopen van de Noordzee zorgt voor een landinwaartse beweging van de kustlijn.

- Stijgen van de zeespiegel: meer regenval en drassigere bodem (Veen).

Stijgende zeespiegel

• In het holoceen: Klimaat warmde op en ijskappen smolten. 
• Daardoor steeg de zeespiegel 
  
  
• Tijd waarin de zeespiegel stijgt noem je: Transgressie

Stijgende zeespiegel

• Zeespiegel steeg ook door bodemdaling (wip)
• Samen zorgen bodemdaling en afsmelten van het ijs voor een relatieve zeespiegelstijging. 

Bodemdaling door wip!?

Nederland ligt hoog in de ijstijd

Scandinavië ligt laag in de ijstijd door de druk van landijs.

De dikke laag landijs is gesmolten en Scandinavië gaat langzaam weer omhoog

Nederland zakt langzaam naar beneden omdat Scandinavië weer omhoog gaat

 Relatieve zeespiegelstijging

Stijgende zeespiegel

• Stijgende zee --> Nattere omstandigheden in Nederland.
• Grondwaterpeil steeg. 
• Hierdoor onstond een moerrassig gebied, waardoor dode plantenresten nauwelijks of niet verteerde. Dit noemt men: Veen! 
  
  Basisveen = Eerste laag veen in Laag-Nederland

In welke periode warmde het klimaat op?

1. Pleistoceen
2. Holoceen

Sleep het begrip naar de juiste definitie!

Grondsoort die bestaat uit (half) vergane plantenresten

De combinatie van stijgen van zee + effect van bodemdaling

Periode waarin de invloed van de zee toeneemt

Veen

transgressie

Relatieve zeespiegelstijging

Zelfstandig werk

Ga naar LearnBeat:  

• Lees 6.4 De wadden in het Holoceen
• Maak 6.4 opdracht 1

Succes!

Eerder klaar?

Ga naar LearnBeat:  

• Lees 6.5 Ruimtegebruik in het waddengebied
• Maak 6.5 opdracht 3 t/m 6 

Succes!

               Schrijf op in je Plenda!

- Maandag 22 maart: SO via LessonUp! SO over §1 t/m §4

Je mag je boeken gebruiken tijdens de SO

- Donderdag 25 maart: SO cijfer voor de LearnBeat opgave - Zelftoets 1 t/m 10 + 16 t/m 20

Huiswerk