Paragraaf 4.3: Vruchtbaar worden 3HVA

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom allemaal!

Let op de volgende punten:

• Pak je boek 
• Schrift en pen voor aantekeningen
• Mobiel in de kluis!

Mooi! Dan gaan we beginnen!

Wat gaan we doen?

• Herhaling paragraaf 4.2: De puberteit

• Uitleg paragraaf 4.3: Vruchtbaar worden
• Menstruatieproducten absorptie experiment

• Zelfstandig aan de slag met opdrachten van paragraaf 4.3

Wat zijn hormonen?

1. Een bepaald type bloedcellen
2. Stoffen die processen in je lichaam regelen
3. Stoffen die werken op hormoonklieren
4. Geurstoffen die worden uitgescheiden

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen zorgen voor de voeding van veel hormoonklieren
2. Hormonen zorgen voor het maken van zuurstof
3. Hormonen regelen de werking van organen die het doelwitorgaan zijn van dit hormoon
4. Hormonen zorgen voor snelle reacties op bepaalde prikkels

Bloed bevat hormonen.
Welk bloedproduct bevat de meeste hormonen?

1. bloedplaatjes
2. bloedplasma
3. rode bloedcellen
4. witte bloedcellen

Maak bij de volgende vraag voor jezelf een overzicht in een tabel (belangrijk voor de toets)

Sleep de onderstaande secundaire geslachtskenmerken naar het juiste vak (zie boven).

secundaire geslachtskenmerken

jongen

secundaire geslachtskenmerken

beiden

secundaire geslachtskenmerken

meisje

borsten

groeispurt

baard in de keel

bredere heupen

okselhaar

gespierdere lichaamsbouw

pubishaar

gezichtsbeharing

volgroeien vulvalippen

Wat is geestelijke ontwikkeling?

1. Het groter en zwaarder worden van een organisme
2. Het veranderen van je verstand
3. Wanneer een organisme nieuwe dingen leert
4. Verandering in de bouw van een organisme

Paragraaf 4.3: Vruchtbaar worden

Lesdoelen

1. Ik kan uitleggen hoe zaadcellen en eicellen worden gevormd
2. Ik kan de menstruatiecyclus beschrijven

Wat is een ander woord
voor menstruatie?

Wat is dan de menstruatiecyclus?

Wat zijn de mannelijke en vrouwelijke geslachtscellen?

Zaadcellen en eicellen

Vorming zaadcellen

Rijping eicellen

Eicel

• Eicellen zijn al bij de geboorte aanwezig in rust

• In de puberteit start de ovulatie eisprong)

• Cellen in de wand produceren oestrogenen

Rijpende follikel

Ovulatie = eisprong

Rijpende eicel

1. Onrijpe eicellen zitten in eierstok in blaasjes = follikels
   
2. De eicel groeit/neemt voedingsstoffen op en het follikel neemt vocht op
   
3. Na (±) 14 dagen is follikel zo groot dat het knapt (= ovulatie/ eisprong), de eicel komt nu in de eileider terecht.

Ovulatie

• Elke 4 weken 

 • 1 eicel per keer 

• Om en om uit beide eierstokken 

• De eicel kan niet bewegen 

• De eicel leeft maar 12-24 uur

• Veel reservevoedsel

bs 4 menstruatie

In de baarmoeder

Voor het geval de eicel bevrucht zou worden, moet de baarmoeder zich voorbereiden. 

Tijdens het rijpen van het eitje wordt het baarmoederslijmvlies steeds dikker.

Wordt het eitje niet bevrucht, dan laat dit slijmvlies weer los = menstruatie/ ongesteld

Menstruatiecyclus

1. Menstruatie en rijping van eicel
2. Baarmoederslijmvlies wordt dikker
3. Eisprong (ovulatie)
4. Baarmoederslijmvlies blijft dik (door het gele lichaam)
5. Baarmoederslijmvlies wordt afgestoten --> menstruatie

Start op eerste dag van de menstruatie.

Een regelmatige cyclus duurt 28 dagen.

Op dag 14 is dan de ovulatie (eisprong)

bs 4 menstruatie

Oestrogeen

Progesteron

FSH

LH

Menstruatiemiddelen

Menstruatiemiddelen

Overgang / menopauze

Vrouwen tussen de 40 en 60 jaar oud --> minder geslachtshormonen --> overgang. Er rijpen geen eicellen meer --> menopauze

Lesdoelencheck

Kan ik:

- uitleggen hoe zaadcellen en eicellen worden gevormd?

- de menstruatiecyclus beschrijven?

Hieronder lees je drie omschrijvingen. Om welke organen gaat het?
Schrijf a t/m c op en schrijf daarna meteen de juiste naam erbij.

a In dit orgaan zitten de onrijpe eicellen.
b Dit orgaan maakt hormonen die regelen dat eicellen rijp worden.
c In dit orgaan worden de zaadcellen opgeslagen.

Sleep de begrippen naar de juiste vakjes

Ovulatie

Menstruatie

Menstruatie

Innesteling

Ovulatie

Menstruatie

Menstruatieproducten absorptie experiment

Wat neem meer bloed (=water) op? Stel je eigen hypothese op

- Sense ultra thin maandverband

- Libresse ultra long maandverband

- Always normaal maandverband

- OB mini tampon

- OB normal tampon

- OB Amerikaanse super tampon

- Huismerk kruidvat normale tampot?

HELP!

- 7 vrijwilligers die het experiment uitvoeren

- 2 assistenten die de resultaten opschrijven

- 1 vrijwilliger die aftelt en de tijd bijhoudt (30 seconde)

Wie hadden er gelijk?

Huiswerk

Wat:

 Paragraaf 4.3: opdrachten 1 t/m 8

Hoe:

Alleen of in tweetallen (fluisteren!)

Hulp nodig? Zoek het op in je boek of vraag om hulp

Klaar? maak een samenvatting en een begrippenlijst van paragraaf 4.3 of maak een overzicht van alle secundaire geslachtskenmerken

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!