bs 3.7 Verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Planning

Uitleg 3.7 Verwantschap (10 min)

quiz vragen / oefening

Opdrachten

3.7 Verwantschap

Leerdoelen

3.7.1 Je kunt toelichten wat fossielen hebben bijgedragen aan de evolutietheorie.

3.7.2 Je kunt toelichten dat overeenkomsten in de bouw van organen, de bouw van cellen en de samenstelling van stoffen in cellen duiden op verwantschap.

Dinosaurussen konden enorm groot zijn. Je kunt je bijna niet voorstellen dat ze echt geleefd hebben. Alle vogels die nu op aarde leven, zijn verwant aan de dino’s. Dat blijkt uit hun DNA.

Argumenten voor evolutie

• Fossielen
  
  
•     soorten zijn ontstaan, veranderd of verdwenen.

Fossielen

Versteende afdrukken

of

Versteende organismen (fossielen)

Verwantschap

Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap

Zoeken naar verwantschap door te kijken naar overeenkomst in:

• de bouw van organen
• processen in cellen 
• samenstelling van stoffen in cellen

Overeenkomsten in bouw

Overeenkomstige botten hebben dezelfde kleur.  De bouw lijkt erg veel op elkaar. 

Deze verschillende diersoorten hebben waarschijnlijk een gemeenschappelijke voorouder gehad. 

Door aanpassing aan verschillende milieus hebben de ledematen een verschillende functie gekregen met een daarbij passende vorm. 

Rudimentaire organen

Door aanpassing aan het milieu kunnen bepaalde organen niet meer nodig zijn. 

Deze organen kunnen na een hele lange tijd verdwijnen. De resten of overblijfselen ervan noem je rudimentaire organen. 

 

Rudimentaire Organen van de mens

Overeenkomst in embryonale ontwikkeling

Stoffen uit cellen

Hoe meer stoffen (zoals DNA en eiwit) overeenkomen bij twee soorten, des te korter geleden hebben ze een gemeenschappelijke voorvader gehad. 

Dit kan steeds nauwkeuriger bepaald worden.

Stamboom

- Door DNA te vergelijken kan je een stamboom maken. Dit heet een evolutionaire stamboom.

- Hoe verder naar beneden, hoe langer geleden.

Hoe lees je zo'n stamboom af?

Stamboom

Dolfijn en haai

Niet nauw verwant, maar lijken wel op elkaar.

opdrachten

Lezen en maken bs 3.7

Afsluiting

3.7.1 Je kunt toelichten wat fossielen hebben bijgedragen aan de evolutietheorie.

3.7.2 Je kunt toelichten dat overeenkomsten in de bouw van organen, de bouw van cellen en de samenstelling van stoffen in cellen duiden op verwantschap.

Leg uit wat fossielen zijn

Verwantschap is...

1. binnen één soort vergelijkbare eigenschappen hebben
2. het veranderen van een bestaande soort in een nieuwe soort
3. dieren die in dezelfde groep leven en bij elkaar blijven
4. een vergelijkbare eigenschap van een gemeenschappelijke voorouder krijgen

Welke dieren zijn meer verwant met elkaar?

1. Toepaja’s met de Aapachtigen
2. Toepaja’s met de knaagdieren

Wie heeft de meeste verwantschap met de gorilla?

1. Apen van de nieuwe wereld
2. Chimpansees
3. Orang-oetans
4. Gibbons

Wat is een rudimentair orgaan

1. Een orgaan dat je voorouders ook hadden
2. Een orgaan dat je niet langer nodig hebt
3. Een orgaan waar je niet buiten kunt