Lisa's gecomprimeerde les 1

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Programma deze les

1. Wat is filosofie?

2. Wat is ethiek? 

3. Wat vind ik eigenlijk belangrijk? 

Wat roept het woord
'filosofie' bij jou op?

Filosofie

filos = zoon/vriend

sofia = wijsheid

04:03

Denk terug aan je eigen video over een existentiële vraag: bij welk onderdeel past deze het beste?

1. Wat is de mens(filosofische antropologie)
2. Wat kan ik weten? (epistemologie)
3. Wat mag ik hopen? (metafysica)
4. Wat moet ik doen? (ethische vragen)

Ethiek 

Ethiek is een van de basisonderwerpen van de filosofie. Van het Griekse 

ἦθος (èthos – norm of gewoonte) slaat ethiek op normen, waarden, gebruiken of gewoonten. 

 De ethiek is geïnteresseerd in wat goede of kwade daden, levensstijlen of gedachten zijn – wat is goed? – maar vooral in wat de maatstaf van dit goede of kwade is. Wat maakt een handeling goed of kwaad? 

Ethiek zal de komende tijd centraal staan

Waardenpiramide

Denk-oefening

Om te onderzoeken wat belangrijk voor je is, zul je eerst op zoek moeten gaan naar je waarden. Zet 5 waarden die voor jou belangrijk zijn op papier, van de meest belangrijke naar de minst belangrijke. Kijk naar de verschillen tussen 

de waarden onderling en bedenk waarom 

een bepaalde waarde voor jou boven een 

andere staat. 

Denk-oefening - vervolg

1. Probeer het nu in tweetallen eens te worden over jullie gezamenlijke top-5.

2. Na 5 minuten ga je met een ander tweetal vergelijken en probeer je het weer eens te worden.

3. Tot slot bekijken we met de hele klas hoe onze waardenpiramide eruitziet. 

Schrijfoefening

Op de volgende dia lees je het begin van een verhaal. Je moet zelf een vervolg bedenken. Verplaats je in de situatie van de jonge soldaat in het verhaal. Bedenk welke mogelijkheden hij heeft. Wat kan hij volgens jou het beste doen? 

Een jonge soldaat mocht 1 dag het front verlaten. Zijn stervende vader had naar hem gevraagd. Omdat hij het enige familielid van zijn vader is, mocht hij hem gaan bezoeken. In het ziekenhuis gaat de soldaat naar de IC. Iemand bracht hem naar het bed, waarop de oude man lag. Hij haalde moeilijk adem, zijn ogen waren gesloten en hij lag aan allemaal apparaten gekoppeld. Toen de soldaat goed keek, zag hij dat dit zijn vader niet was. Iemand had een enorme vergissing gemaakt en de verkeerde soldaat met verlof gestuurd. Op dat moment kwam de dokter binnen en zei tegen hem: je bent precies op tijd, je vader zal niet lang meer leven. Hij heeft geen kracht meer, hij kan niet meer praten of zijn ogen open doen. Maar hij kan je wel nog horen en merken dat je er bent. De soldaat dacht even na. 

En toen...... 

00:48

Welke waarde zit er achter jouw redenatie?

Oefening bij Heinz dilemma

Koppel de keuzes die Heinz heeft aan het juiste ontwikkelstadium van Kohlberg. 

00:48

Wat zou Heinz moeten doen? Waarom?

Morele ontwikkeling

Lawrence 

Kohlberg: de 

ontwikkeling 

van moraal in 

zes stadia

Tot slot

Vanaf nu tot aan de zomer: nog veel meer ethiek, kennis maken met beroemde filosofen met een verschillende kijk op ethiek, gespreksvaardigheden oefenen en een grote opdracht over een maatschappelijk probleem. 

Volgende les: een stappenplan ethisch redeneren 

en jouw eigen morele kompas. Daarna: Opdracht