VEI 8.4 Afvalstoffen 2021 2022

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 3,4

Lesdoelen

• De uitscheidingsorganen kunnen noemen, samen met de stoffen die ze uitscheiden.
• De verschillende taken van de lever kunnen benoemen.
• Kunnen uitleggen hoe de nieren werken.

Zoek in je boek en zet in je schrift:

Naam orgaan

Stoffen die uit het bloed gaan

Welke organen halen afvalstoffen uit je bloed?

• De uitscheidingsorganen verwijderen afvalstoffen uit je bloed en brengen het buiten je lichaam.
  

• Dit proces noemen we ook wel uitscheiding.
  

Wat doet de lever?

De lever haalt stoffen uit je bloed en geeft weer andere stoffen af.

De lever krijgt bloed uit 2 bloedvaten:

1.  De leverslagader voert bloed met zuurstof aan.
2. De poortader voert bloed met voedingsstoffen aan vanaf de dunne darm.

In je schrift: 3 dingen die de lever doet

Wat doet de lever?	uitleg
1. stoffen afbreken en omzetten	giftige stoffen (bijv. alcohol en medicijnen) eiwitten worden ureum rode bloedcellen
2.
3.

In je schrift: 3 dingen die de lever doet

Wat doet de lever ?	uitleg
1. stoffen afbreken en omzetten	giftige stoffen (bijv. alcohol en medicijnen) eiwitten worden ureum rode bloedcellen
2. stoffen maken	Gal Cholesterol (MAVO)
3. Stoffen opslaan	Glycogeen Vitaminen

Wat doet de lever?

De lever doet het volgende:

1. Afbreken en omzetten van stoffen.
2. Stoffen maken.
3. Stoffen opslaan.

Afbreken en omzetten van stoffen.

• Giftige stoffen
  

Giftige stoffen zoals alcohol en medicijnen worden afgebroken en onschadelijk gemaakt.

• Eiwitten
  

Overtollige eiwitten worden afgebroken. De afvalstof die ontstaat heet Ureum.

• Rode bloedcellen
  

'Versleten' rode bloedcellen worden afgebroken. Het ijzer uit de hemoglobine wordt opgeslagen.

Stoffen maken

• Gal
  

De lever kan gal maken. Dit is een stof die helpt bij de vertering. Gal kan worden opgeslagen in de galblaas.

Stoffen opslaan

• Glucose
  

Je lever slaat glucose op. Na het eten zit er veel glucose in je bloed. Het teveel aan glucose slaat de lever op in de vorm van glycogeen.

• Vitaminen
  

Je lever slaat ook vitaminen op. Zoals vitamine A en D.

Hoe werken de nieren?

De nieren liggen aan de achterzijde van de buikholte.

Beide nieren zijn met een urineleider verbonden met de urineblaas.

In je schrift: welke afvalstoffen halen de nieren uit je bloed?

soort stoffen	voorbeelden van stoffen
1. Afbraakproducten uit de lever	ureum, alcohol en medicijn resten
2.
3.

Hoe werken de nieren?

1. Afbraakproducten uit de lever	ureum of de afbraakresten van alcohol en medicijnen.
2. Overtollige stoffen (die je teveel hebt)	zouten, water en sommige vitaminen
3. Overbodige stoffen (die je niet nodig hebt)	kleurstoffen

In je schrift: de drie delen van de nier plus functie

Deel van de nier	functie van het onderdeel van de nier
1.
2.
3. Nierbekken (binnenste deel)	brengt urine via de urineleiders naar de urineblaas

In je schrift: de drie delen van de nier plus functie

Deel van de nier	functie van het onderdeel van de nier
1. Nierschors (buitenste laag)	filteren van afvalstoffen uit het bloed
2. Niermerg (middelste laag)	opvangen afvalstoffen en overtollig water = urine
3. Nierbekken (binnenste deel)	brengt urine via de urineleiders naar de urineblaas

Hoe werkt dat dan allemaal?

Urine

Kleurstof in urine.

Kleurstoffen uit rode bietjes komt uiteindelijk in je urine terecht. Dit zie je in bekerglas 2.

Wat gebeurt er in de lever?
De lever....

1. breekt eiwit, alcohol en rode bloedcelen af
2. slaat vitamine (A en D) en glycogeen op
3. maakt gal en cholesterol
4. allemaal

Drie bloedvaten zijn de leverader, de leverslagader en de poortader.
In welk bloedvat of in welke bloedvaten is het bloed zuurstofrijk?

1. Alleen in de leverslagader
2. In de leverader en in de poortader
3. In de leverslagader en de poortader
4. Alle drie bloedvaten

Je nieren halen afvalstoffen uit het bloed. Welke?

1. Oude rode bloedcellen
2. koolstofdioxide
3. giftige stoffen
4. water

Waar gaan de afvalstoffen uit je nieren naartoe?

1. Endeldarm
2. Lever
3. Blaas
4. Galblaas

Verbind de juiste namen bij de onderdelen van de nier. (Bron 3 in je boek!)

5Nierschors

Urineleider

Nierslagader

Nierbekken

Nierader

Niermerg

Zelf aan de slag (8.4)

Je mag zelf kiezen waarmee je aan de slag gaat. Als je klaar bent ga je door met een ander onderdeel. Niks doen is geen optie.

• Opdracht 1 t/m 13 (WB blz. 80 t/m 83) (Kader)
• Zelf samenvatten (schrift) (TB 8.4)
• Opdrachten in Noordhoff (Mavo)
• Begrippenlijst maken.