Industriële Revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5v - INDUSTRIËLE REVOLUTIE

Lesdoel

(Eerste) Industriële Revolutie vanaf +/- 1750:

Je kunt na deze les uitleggen hoe de kleinschalige en handmatige productie van goederen die bij de agrarisch-urbane samenleving hoort verandert in een gemechaniseerde massaproductie van de industriële samenleving. 

Waarom begon de IR in Engeland?

• Opbrengsten landbouw waren hoog door nieuwe gewassen en betere landbouwwerktuigen. Meer oogst = meer geld = meer tijd = meer ontwikkeling
  
•  Sterke bevolkingsgroei door beschikbaarheid voedsel en vooruitgang in geneeskunde. Toenemende bevolking = toenemende vraag textiel en voedsel
• Engeland had veel koloniën = veel en goedkope (of 'gratis'-> slavernij) grondstoffen zoals katoen. 

Textielindustrie

Start revolutie doordat de winst uit de landbouw werd gebruikt om de textielproductie te verbeteren. Apparaten (zoals de Waterframe) werden te groot voor de huisnijverheid, en dus werden er speciale fabrieken gebouwd. Eerst op waterkracht, daarna op stoom. 

Stoommachines

Eerst: Thomas Newcomen

Daarna: verbetering van James Watt zodat stoommachines op grote schaal in fabrieken ingezet konden worden.

Niet langer alleen textielindustrie maar ook mijnbouw en ijzerindustrie. 

Industrialisatie vindt plaats: kleine dorpen ontwikkelen zich tot grote fabriekssteden met veel inwoners. Infrastructuur wordt aangelegd om transport mogelijk/makkelijk te maken. 

Leg het verband tussen industrialisatie en urbanisatie (verstedelijking) uit. (2p)

Tekstbronvraag

Uit Memo pagina 154.

In 1790 schreef een man over Cromford (Engeland):

"Als bezoeker moet ik zeggen dat deze vallei al haar schoonheid heeft verloren. In plaats van boerderijtjes staat er nu een lelijke, rode fabriek met grote opzichterswoningen. De rivier kan niet langer kabbelen of stromen, maar is bedwongen door sluizen en aquaducten. Ieder landelijk geluid gaat verloren in de herrie van de katoenfabriek; en de eenvoudige boer is schaamteloos veranderd in een apparaat.''

Je zou aan de hand van deze bron kunnen stellen dat de schrijver van de bron in zijn tijd al doorhad dat hij zich in een revolutie bevond. Beredeneer dit door bronanalyse toe te passen. (2p)

Sociale kwestie

Nieuwe sociale groep als gevolg van de industrialisatie: de arbeidersklasse. Slechte leef- en werkomstandigheden. Ook vrouwen en kinderen werkten veel en hard, weinig kans op verbetering. 

Uiteindelijk: georganiseerde stakingen en vakbonden. 

Fabriekseigenaren afgebeeld 

Modern kapitalisme en economisch liberalisme

Voorheen: handelskapitalisme: handelen van goederen

Nieuw: ondernemers streven naar zoveel mogelijk winst voor henzelf door de productiemiddelen te bezitten en arbeiders voor hen te laten werken.

Kan alleen als de economie 'vrij' is: economisch liberalisme. Voorheen: mercantilisme; economie bestuurd door de overheid met als doel zoveel mogelijk winst te maken voor de staat door wetten en belastingen. 

Adam Smith, The Wealth of Nations (1776): economische vrijheid!

Zijn gedachte: als iedereen streeft naar zoveel mogelijk winst voor zichzelf, dan groeit en bloeit de economie daardoor en stijgt de welvaart van het hele land. Vrije concurrentie is daarbij essentieel.

Beargumenteer dat'de sociale kwestie' een gevolg is van het modern kapitalisme. (2p)