Les 6 - 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom 

A2I!

Programma

1. Nakijken
2. Terugblik
3. Doel benoemen
4. Even opfrissen
5. Uitleg overige zinsdelen
6. Zelf aan de slag
7. Afsluiting 

Nakijken les 6

Opdracht 1, 2, 3 en 5.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...weet je wat redekundig ontleden is. 

...weet je wat de 7 stappen tot redekundig ontleden zijn. 

Strepen zetten

• Stap 1. Zoek eerst de persoonsvorm (pv).
• Stap 2: Alles wat je voor de persoonsvorm kunt zetten, zonder de zin van betekenis te veranderen,  is een zinsdeel. Je geeft dat aan door zo'n zinsdeel tussen strepen te zetten.
• Voorbeeld:  Ze zou gisteren haar boek ophalen.

Redekundig ontleden = zinsontleding

• Voorbeeld: Ze zou gisteren haar boek ophalen.
  
• Ze / zou / gisteren/ haar boek / ophalen.

• zou = persoonsvorm
  
• zou ophalen = (ww) gezegde
  
• ze = onderwerp
• haar boek =  lijdend voorwerp
  
• gisteren = bijwoordelijke bepaling 
  

Persoonsvorm

In elke zin staan werkwoorden. Één daarvan is de persoonsvorm.

De persoonsvorm geeft het getal aan en de tijd van de zin. 

Eerst de PV vinden en dan de zin in zinsdelen verdelen.

Een zinsdeel kan een woord, maar ook een groepje woorden zijn.

Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Uitzondering is het gezegde! Dat is één zinsdeel, ook als ze niet bij elkaar staan.

0

Werkwoordelijk gezegde

• Alle werkwoorden uit de zin
• Dus: persoonsvorm + andere werkwoorden uit de zin

Onderwerp

Zinnen bestaan uit zinsdelen. 

Het onderwerp (ow) is ook een zinsdeel.

Onderwerp

1. Zoek de persoonsvorm
2. Vraag: wie of wat + persoonsvorm
3. Het antwoord op die vraag is het onderwerp

Opdracht 2 

1 Zondagavond / heeft / de brandweer / in Winschoten / een man / bevrijd / uit een hoge boom. 

Wie heeft? ow = de brandweer 

2 De man / wilde / een kat / redden / uit de 25 meter hoge kastanjeboom. 

Wie wilde? ow = De man 

3 Het dier / zat / al enkele dagen / vast / in de boom in het Sterrebos.  

Wie/Wat zat? ow = Het dier 

4 Bij zijn reddingspoging / werd / de redder / op een gegeven moment / behoorlijk bang. 

Wie werd? ow = de redder 

5 Daarom / moesten / de brandweerlieden / uitkomst / brengen. 

Wie moesten? ow = de brandweerlieden 

6 Volgens een woordvoerder / duurde / de reddingsoperatie / bijna een uur. 

Wat duurde? ow = de reddingsoperatie 

7 Tot zijn verbazing / heeft / de eigenaar van de kat / zich / niet / gemeld. 

Wie heeft? ow = de eigenaar 

Opdracht 3 

1 De ingang van de universiteit / werd / geblokkeerd / door protesterende studenten. 

ow = De ingang van de universiteit 

wg = werd geblokkeerd 

2 In de aula / zijn / de brugklassers / aan het oefenen / voor hun optreden op de bonte avond. 

ow = de brugklassers 

wg = zijn aan het oefenen 

3 Bij ons thuis / vinden / laatkomers voor het eten / de hond in de pot. 

ow = laatkomers voor het eten 

wg = vinden de hond in de pot 

4 Geven / jullie / elke maand / al je zakgeld / uit / aan snoep? 

ow = jullie 

wg = Geven uit 

5 Zaterdagavond / bleek / de politie / op veel plaatsen in het land / alcoholcontroles / te houden. 

ow = de politie 

wg = bleek te houden 

6 De trainer / stak / de teleurgestelde reserves / een hart onder de riem. 

ow = De trainer 

wg = stak een hart onder de riem 

Even opfrissen

Even opfrissen

- Persoonsvorm (PV): tijdsproef / getalproef / vragend maken

- Werkwoordelijk gezegd (WWG): PV + alle werkwoorden in de zin

- Onderwerp (OND): vraag WIE of WAT + wwg

Lijdend voorwerp

Wie/wat + onderwerp + gezegde?

even oefenen...

De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.

Maaike is door twee klasgenoten gepest via whats-app.

Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.

Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.

Wat is het lijdend voorwerp?
'De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.'

1. De jongens
2. sneeuwballen
3. het schoolplein
4. Er is geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?
'Maaike is door twee klasgenoten gepest via Whats-app.'

1. twee klasgenoten
2. Maaike
3. gepest
4. Whats-app

Wat is het lijdend voorwerp?
'Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.'

1. Razend
2. de leraar
3. een krijtje
4. het lokaal

Wat is het lijdend voorwerp?
'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. Peter
2. gisteren
3. scooterrijbewijs
4. Er is geen lijdend voorwerp

Grammatica

Zinsdelen: meewerkend voorwerp

Na deze les kun je het meewerkend voorwerp vinden

Zinsdelen

• Persoonsvorm
• Werkwoordelijk gezegde
• Onderwerp
• Lijdend voorwerp
  
• Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp en lijdend voorwerp

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

1. Zoek eerst de persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp. 

2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

voorzetselvoorwerp

Een zinsdeel dat begint met een voorzetsel wat hoort bij het werkwoord noem je een voorzetselvoorwerp.

Ik reken op je komst.

'rekenen op' is een vaste combinatie

op je komst = voorzetselvoorwerp

Voorbeelden

Voorzetselvoorwerp 

Een voorzetselvoorwerp begint altijd met een vast voorzetsel. 

Een voorzetselvoorwerp komt voor bij werkwoorden met een vast voorzetsel. 

Het voorzetsel verbindt het voorzetselvoorwerp met het gezegde.

Wat is het voorzetselvoorwerp?

Hij is smoorverliefd op jou.

1. smoorverliefd op
2. op jou

Van harte gefeliciteerd met je verjaardag!
Wat is het voorzetselvoorwerp?

1. Van harte gefeliciteerd
2. Van, met
3. Van harte gefeliciteerd met
4. met je verjaardag!

Bijwoordelijke bepaling

Je moet eerst de andere stappen doorlopen.

Je mag pas als laatste de bijwoordelijke bepalingen gaan benoemen!

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt, noem je een bijwoordelijke bepaling. Bijv.:

ow  wg           bwb                   lv

 Ik | eet | in de pauze | een koek

Bijwoordelijke bepaling

De bijwoordelijke bepaling geeft  antwoord op:

- waar (= bijwoordelijke bepaling van plaats)

- wanneer (= bijwoordelijke bepaling van tijd)

- waarom (= bijwoordelijke bepaling van reden)

Op welke vraag geeft het bijwoordelijke bepaling géén antwoord?

1. Aan wie?
2. Hoe?
3. Waarom?
4. Wanneer?

Zoek de bijwoordelijke bepaling:

Vorige week heeft onze roostermaker het ongelooflijke rooster online gezet.

1. vorige week
2. vorige week, het ongelooflijke rooster
3. vorige week, online
4. vorige week, onze roostermaker

Zoek de bijwoordelijke bepaling:

In het Atrium en de kantine mag je sinds een paar weken niet zitten.

1. in het Atrium
2. in het Atrium en de kantine, sinds een paar weken, niet
3. in het Atrium, niet
4. in het Atrium, sinds een paar weken, niet

Wat moet je weten en kunnen?

Zinsdelen

1. Persoonsvorm in een zin benoemen
2. Het werkwoordelijk gezegde in een zin benoemen
   
3. Het onderwerp in een zin benoemen
4. Het lijdend voorwerp kunnen vinden
5. Het meewerkend voorwerp
6. Voorzetselvoorwerp
7. De bijwoordelijke bepalingen

Zelf aan de slag

• Maak opdracht 7, 8, 9 pagina 28 en 29
• Je mag zachtjes overleggen met je buur. 
• Je maakt de opdrachten in je schrift!
• Let op spelling en het maken van goede zinnen!
• Klaar? Ga dan stillezen

EXTRA OEFENEN?

ZINSDELEN:

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-ontleden/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-zinsdelen-bepalen/#