- redenen:
* natuurlijke ligging waterroutes
* handelscontacten VOC/WIC
* scheepsbouw
* vruchtbaar platteland-steden
* hoog opleidingsniveau
* zwakte Europese landen
* ontbreken feodale traditie
* moedernegotie
* 1585: Val van Antwerpen
* ontbreken vorst (absolutisme)
- Republiek:
* steden: vroedschap (regenten)
* gewesten: Gewestelijke Staten
- Stadhouder: leger/vloot
* Republiek: Staten-Generaal
- voorzitter: raadspensionaris